Giriş
Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın aylardır ısrarla yapılacağını söylediği Suriye topraklarında Fırat nehrinin doğusundaki PYD/YPG hedeflerini -ABD ile daha önce uzlaşıldığı şekilde[1]– 32 kilometre derinlikteki güvenli bölge sınırlarından çıkarma amaçlı Barış Pınarı Harekâtı, dün (9 Ekim 2019 Çarşamba günü) akşamüstü saatlerinde Türk Silahlı Kuvvetleri’nce başlatıldı. Bu yazıda, Barış Pınarı Harekâtı’ndan gelen ilk bilgileri derleyecek, uluslararası basında ve diplomatik çevrelerde bu operasyona nasıl bakıldığını özetleyecek ve operasyonun uluslararası hukuka uygunluğunu ve siyasal sonuçlarını değerlendirmeye çalışacağım.
Suriye’de son durumu gösteren Şubat 2019 tarihli bir harita (açık mavi: Suriye devlet güçleri, kırmızı: Türkiye destekli Suriyeli muhalif güçler, yeşil: Kürt grupları ve terör örgütleri, turuncu: cihatçı örgütler, sarı: Suriyeli muhalif gruplar)[2]
Barış Pınarı Harekâtı: İlk Bilgiler
Türkiye’nin uzun süredir planladığı Barış Pınarı Harekâtı, 9 Ekim 2019 Çarşamba günü saat 16:00 sularında başlatıldı. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Twitter hesabından yayınladığı mesajla[3] başlayan operasyon, akşamüstü saat 16:30 sularında Resulayn bölgesinden yükselen dumanların kameralara yansımasıyla aleniyet kazanmış oldu. Saat 16:50 civarında Diyarbakır 8. Ana Jet Üssü’nden Türk savaş uçaklarının kalkması ve saat 17:00 civarında Ceylanpınar ilçesinden obüs atışlarının yapılmaya başlanmasıyla, askeri operasyon hız kazandı.[4] Operasyon, üç farklı koldan gerçekleştirdi. İlk olarak Şanlıurfa-Akçakale’nin karşısındaki Tel Abyad’daki terör örgütü YPG/PYD hedeflerine obüs atışlarının yapılmasıyla başlayan operasyon, birkaç dakika sonra F16 savaş uçaklarının Cerablus’tan Irak sınırına kadar geniş bir alanda terör hedeflerini havadan bombalamaya başlamasıyla devam etti ve ilerleyen saatlerde (22:00) Şanlıurfa’dan Tel Abyad ve Resulayn’a giren Türk komandolarının kara harekâtıyla üç farklı koldan ilerledi. Operasyon, Fırat Nehri’nin doğusundaki en büyük yerleşim alanları olan Halep’in Ayn El Arab, Rakka’nın Tel Abyad ve Tabka, Haseke’nin Kamışlı, Amude ve Resulayn ilçeleri ile Deyrizor’un kuzey kesimlerini kapsıyor.[5] Cumhurbaşkanı Erdoğan, operasyonunun hedefinin terör koridorunu temizlemek ve bölgeye barış ve huzur getirmek olduğunu açıkladı.[6] Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar ise, bugüne kadar olduğu gibi, bu operasyonda da, sivillere, masum kişilere, tarihi eserlere, kültürel ve dini yapılara ve çevreye zarar vermeyeceklerini söyledi.[7]
Türkiye’nin Barış Pınarı Harekâtı ile vurduğu bölgeler (soldan sağa sırayla: Kobani, Tel Abyad, Resulayn- Rasüleyn ve Kamışlı)[8]
Operasyon, bugün itibariyle ikinci gününde başarıyla devam ediyor. Kara harekâtında, Türk Silahlı Kuvvetleri özel birliklerine Suriye Milli Ordusu adlı muhaliflerden oluşan ordu da destek veriyor.[9] Ancak Suriye’den yapılan havan ve roket saldırıları sonucunda 6 sivil Türk vatandaşının hayatını kaybettiği de gelen haberler arasında.[10] Ayrıca bir Türk askerinin de Resulayn’da keskin nişancı atışı sonucu şehit olduğu belirtiliyor.[11] Son gelen haberlere göre; halen devam eden harekât sürecinde Tel Abyad ve Rasulayn’da 11 köy terörden arındırıldı[12] ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın iddiasına göre 109 terörist öldürüldü.[13] Türkiye Cumhuriyeti Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, Türk askerlerinin moralinin yüksek olduğunu ve harekâtın kahramanca bir şekilde icra edildiğini açıkladı.[14] Gelen ilk haberler, operasyonun askeri açıdan başarıyla icra edildiğini gösteriyor. Türk basınında yer alan son dakika haberleri ise, operasyon kapsamında 174 teröristin öldürüldüğünü iddia ediyor.[15] Ayrıca Türk televizyonlarının yayınlarına bölgeden bağlanan bazı savaş muhabirleri, Türk kara birliklerinin Suriye’de ikinci gün sonunda 7 ila 10 kilometre dolaylarında ilerlediklerini ve keskin bir mukavemetle karşılaşmadıklarını belirtiyorlar.
Türkiye’nin özel birlikleriyle kara harekâtı yaptığı bölgeler: Tel Abyad ve Resulayn[16]
Uluslararası Basında Yazılanlar
Operasyonun uluslararası basına yansımaları ise Türkiye’den oldukça farklı oldu. ABD’nin ünlü New York Times gazetesi, Ben Hubbard ve Carlotta Gall imzalı ve 9 Ekim tarihli haber analizinde, Türkiye’nin havadan ve karadan saldırdığı Kürt hedeflerinin ABD’nin IŞİD’le mücadelesinde önemli bir müttefik olduğunu iddia ederken, ABD Başkanı Donald Trump’ın operasyonu “hatalı” bulan ama yine de Türkiye’nin bunu gerçekleştirmesine engel olmayan tavrını eleştirdi.[17] Bir diğer önemli Amerikan medya kuruluşu olan CNN ise, Helen Regan ve Bianca Britton imzalı ve 10 Ekim 2019 tarihli haber analizinde, Türkiye’nin askeri operasyonunun ABD Başkanı Trump’ın Amerikan askerlerini bölgeden çekmesinden hemen sonra gerçekleştiğine dikkat çekerken, Ankara’nın hedef aldığı Kürt gruplarının yakın geçmişte ABD’ye IŞİD’le mücadelede büyük yardımları olduğu iddiasını yineledi.[18] CNN’de analizi yayınlanan Amerikalı uzman Frederik Pleitgen ise, Türkiye’nin bu operasyonunun Rusya’nın Suriye ve bölgedeki etkisini daha da arttırabileceğini ve bunun Batılı ülkeler için olumsuz bir gelişme olduğunu iddia etti.[19]
Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan
Merkez sağ eğilimli Fransız Le Figaro gazetesi, operasyonun Türkiye’nin Suriye topraklarında 2016 yılından beri düzenlediği üçüncü harekât olduğuna dikkat çekerken, Avrupa Komisyonu Başkanı Jean-Claude Juncker ve Amerikalı Senatör Lindsay Graham gibi kişilerden alıntı yaparak, uluslararası kamuoyunun operasyona destek vermediğinin altını çizdi.[20] Merkez sol eğilimli Le Monde gazetesi ise, Türkiye’nin askeri operasyonunun IŞİD’le mücadelede Batılı ülkelere destek veren Kürt güçlerine zarar verdiğini belirtti ve Türk topçu ve uçaklarının bombaladığı bölgelerde sivil ölümlerinin yaşandığını vurguladı.[21]
Barış Pınarı Harekâtı haritası[22]
Ünlü İngiliz medya kuruluşu BBC, bölgeden gelen fotoğraflarda operasyon nedeniyle sivillerin evlerini terk etmek zorunda kaldıklarını belirten 9 Ekim tarihli haberinde, İngiltere merkezli Suriye İnsan Hakları Gözlemevi’nin de bu görüşü doğruladığı bilgisine yer verdi.[23] BBC, daha önce yayınladığı 7 Ekim tarihli haberinde de kıdemli savunma muhabiri Jonathan Marcus’un yorumlarına yer vermiş ve Başkan Trump’ın 50 kadar Amerikan askerini bölgeden çekmesinin Türkiye’nin askeri operasyonu için yolu açtığının altını çizerek, Trump’ın Kürt müttefiklerine ihanet ettiğini iddia etmişti.[24] BBC, 10 Ekim tarihli bir diğer haberinde ise, İngiliz basınında yer alan haberleri özetleyerek, bu operasyonun, olası olumsuz ekonomik sonuçları, IŞİD’lilerin kontrolünün Ankara tarafından üstlenilmesi ve Kürt gruplarla uzun ve kapsamlı bir savaşa girilmesi ihtimali nedeniyle Cumhurbaşkanı Erdoğan için oldukça riskli olabileceğini iddia etti.[25]
Diplomatik Tepkiler
Türkiye’nin Barış Pınarı Harekâtı’na yönelik uluslararası diplomatik tepkiler, uluslararası basında yer alan iddia ve eleştirilerin de ötesine geçti ve genelde Ankara’nın teröre yönelik mücadelesine destek vermeyerek, Türkiye’yi harekât nedeniyle kınama çizgisinde birleşti. Öncelikle, Avrupa Birliği Komisyonu Başkanı Jean-Claude Juncker, Türkiye’nin bu operasyonu sonlandırmasını talep ederken, AB’nin bu bölgede oluşturulacak bir güvenli bölgeye maddi katkı sağlamayacağını da açıkladı.[26] Ülkesinde yapılan seçim sonrasında koalisyon hükümetini kurmakta zorlanan İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu ise, Türkiye’nin bu operasyonunu Kürtlere yönelik bir etnik temizlik girişimi olarak değerlendirdi ve İsrail’in Türkiye’nin askeri işgalini kınadığını duyurdu.[27] Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Yves Le Drian da, Türkiye’nin tek taraflı olarak düzenlediği bu operasyonun derhal durdurulması gerektiğini Twitter mesajında beyan etti.[28] Fransa AB Bakanı Amélie de Montchalin de benzer ifadelerle operasyonu kınadı.[29] Aynı şekilde, Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Maas da Le Drian’a benzer bir açıklama yaparak operasyonu kınadı.[30] ABD Başkanı Donald Trump ise, PKK’nın Türkiye için “ölümcül bir düşman” olduğunu ve Erdoğan’ın bu operasyonla tüm Kürtleri yok etmeye yeltenirse Türkiye’nin ekonomisini mahvedeceğini taahhüt etti.[31] ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo da, ABD’nin Ankara’ya operasyon için yeşil ışık yakmadığını, ama Türkiye’nin bölgede meşru güvenlik kaygıları olduğunu açıkladı.[32] İngiltere’nin Birleşmiş Milletler (BM) Daimi Temsilcisi Karen Pierce ise, Barış Pınarı Harekâtı’na ilişkin olarak, Türkiye’nin uluslararası insani hukuka saygı gösterilmesi konusunda İngiltere’ye güvence verdiğini söyleyerek daha yumuşak bir tepki gösterdi.[33] NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg de, “Türkiye’nin itidalli davranacağına ve faaliyetlerinin orantılı ve ölçülü olacağına inanıyorum” diyerek benzer bir tepki gösterdi.[34] Mısır ve Suudi Arabistan gibi bazı Arap ülkeleri de Türkiye’nin operasyonunu kınadılar. İran İslam Cumhuriyeti de operasyona destek vermeyen ülkeler arasında yer aldı.[35] Ermenistan ve Kanada gibi diğer bazı ülkeler de Türkiye’ye destek vermediler.[36]
Türk askerleri Suriye’de ilerliyor…
Rusya ise, Kremlin yetkilisi Yuri Ushakov’un ağzından, Suriye’nin toprak bütünlüğüne saygı gösteren Türkiye’nin Suriye’deki güvenlik kaygılarına Moskova’nın anlayış ve saygı gösterdiğini açıklayarak, bir anlamda operasyona destek verdi.[37] Rusya Dışişleri Komitesi’nin Başkan Yardımcısı olan Vladimir Dzhabarov da, Suriye ile Türkiye arasında taraf tutmayacaklarını söyleyerek nötr bir pozisyon aldı.[38] Operasyona açık şekilde destek veren ülkeler ise; Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC), Macaristan, İspanya, Azerbaycan, Pakistan ve Katar oldular.[39]
Uluslararası Hukuka Göre Barış Pınarı Harekâtı
Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Türkiye’nin Suriye’ye yönelik olarak gerçekleştirdiği Barış Pınarı Harekâtı’nın BM Sözleşmesi’nin 51. maddesine dayarak yapıldığını ve uluslararası hukuka uygun olduğunu açıkladı.[40] Bahsi geçen 51. maddede şöyle deniyor: “Bu Antlaşma’nın hiçbir hükmü, Birleşmiş Milletler üyelerinden birinin silahlı bir saldırıya hedef olması halinde, Güvenlik Konseyi uluslararası barış ve güvenliğin korunması için gerekli önlemleri alıncaya dek, bu üyenin doğal olan bireysel ya da ortak meşru savunma hakkına halel getirmez. Üyelerin bu meşru savunma hakkını kullanırken aldıkları önlemler hemen Güvenlik Konseyi’ne bildirilir ve Konsey’in işbu Antlaşma gereğince uluslararası barış ve güvenliğin korunması ya da yeniden kurulması için gerekli göreceği biçimde her an hareket etme yetki ve görevini hiçbir biçimde etkilemez.”[41] Dolayısıyla, Ankara, bu operasyonun, daha önce gerçekleştirdiği Fırat Kalkanı ve Zeytin Dalı operasyonlarına benzer şekilde, kendi topraklarını terör örgütlerinden (IŞİD, El Kaide benzeri terör örgütleri ve PYD/YPG gibi Türkiye’nin PKK’nın uzantısı olarak değerlendirdiği terör grupları) koruyamayan bir devletin topraklarından kendisine yönelen saldırıları bertaraf etmek amacıyla yapıldığını ve uluslararası hukuka uygun olduğunu belirtiyor ve bu görüşünde ısrar ediyor.[42] Bu iddia yanlış olmamakla birlikte, 51. maddede belirtildiği üzere, uluslararası hukuka göre BM Güvenlik Konseyi’nin bu alanda yetki tekeli olduğu anlaşılıyor. Dolayısıyla, bugün içerisinde Konsey’den Türkiye’ye yönelik olarak operasyonu durdurma çağrısının yapılması[43], ilerleyen günlerde operasyonun devam etmesi durumunda (ki bu gece itibariyle Suriye sınırına tank desteğinin yapılması operasyonun daha da derinleşeceğini göstermektedir) Ankara üzerindeki baskıları arttıracaktır. Ancak Güvenlik Konseyi’nden ABD ve Rusya’nın vetosu sayesinde Türkiye aleyhine bir kınama kararının çıkmaması olumlu bir gelişme olarak değerlendirilmeli.[44]
Bunların yanı sıra, PYD/YPG’nin Türkiye haricinde neredeyse hiçbir ülke tarafından terör örgütü olarak görülmediğini de bu noktada hatırlatmak gerekiyor. Dolayısıyla, Türkiye’nin daha fazla uluslararası destek alabilmesi için, mutlaka diğer başkentler üzerindeki diplomatik çabalarını yoğunlaştırması ve PYD/YPG’nin PKK ile bağları nedeniyle terör örgütleri olduğunu dünya kamuoyuna anlatması ve kabul ettirmesi gerekiyor. Türkiye’nin elinde PKK ile PYD/YPG’nin bağlantılarının olduğunu gösteren güçlü kanıtları olduğuna göre (daha önce Türk devlet adamları bu yönde açıklamalar yaptılar), Türkiye’nin bu konuda Birleşmiş Milletler’i ve uluslararası kamuoyunu bilgilendirmesi Türkiye’ye yönelik destekleri arttırabilir. 4 milyon Suriyeli mülteciye kapılarını açan Türkiye’nin insani yardımlarda öncü bir ülke olması da, bu bağlamda Ankara’ya verilen desteği arttırabilir. Bir diğer somut ve önemli politika önerisi, Türkiye’nin Suriye’deki Türkmen, Arap ve Kürt gruplarını muhalif bir örgüt çatısı altında birleştirmesi ve güçlü bir muhalefet bloğu yaratmasıdır. Özellikle Kürtlerin bu tarz bir yapılanmada yer alması zaruridir; zira Suriye’deki örgütlü tek Kürt grubu ABD’nin PYD/YPG unsurlarından oluşturduğu Suriye Demokratik Güçleri (SDG) ve PYD/YPG’dir. Bu da, Türkiye’nin Suriye’deki politikalarının Kürt halkına yönelik olarak düşmanlık olarak algılanmasına yol açmaktadır. Ayrıca Suriyeli mültecileri bir şantaj aracına indirgememek de Türkiye’nin operasyon konusunda daha fazla destek almasını sağlayabilir. Aksi takdirde ise, yapılan bunca masrafa karşın, Türkiye’nin insani politikaları uluslararası toplumda yanlış algılanabilir ve geri tepebilir.
Sonuç
Sonuç olarak, uluslararası kamuoyunda meşruiyeti tartışmalı olarak lanse edilmesine karşın, Türkiye’nin Barış Pınarı Harekâtı’nın haklı güvenlik kaygılarına dayandığı (zira Türkiye PYD/YPG unsurlarını terör örgütü kabul ediyor), operasyonun ABD ile Türkiye’nin daha önce üzerinde uzlaştıkları 32 kilometrelik güvenli bölge sınırları içerisinde gerçekleştiği ve sivillere zarar gelmemesi için azami dikkatin gösterildiği de düşünüldüğünde, bu operasyon konusunda Türk halkı olarak bize düşen görevin askerlerimizi ve hükümetimizi desteklemek olduğu söylenebilir. Buna karşın, sivillere zarar gelmemesi ve uluslararası hukuka uygunluk vurguları, Türkiye hükümetine düşmanlık değil, Türkiye’nin orta ve uzun vadede diplomatik ve hukuki açıdan daha zor durumlara düşmemesi için yapılan iyi niyetli uyarılar olarak değerlendirilmelidir. Türkiye’nin bu operasyonun başarıyla icra edilmesinin ardından yapması gereken ise, diplomasiyi kullanmak ve PYD/YPG gruplarının silah bırakarak Suriye’deki anayasal çözüm sürecine katılımlarını sağlamak olmalıdır.
Doç. Dr. Ozan ÖRMECİ
Kapak Fotoğrafı: Haber Global
[1] Cumhuriyet (2019), “ABD ile uzlaşma”, 8 Ağustos 2019, Erişim Tarihi: 10.10.2019, Erişim Adresi: http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/siyaset/1524462/ABD_ile_uzlasma.html.
[2] BBC (2019), “Trump makes way for Turkey operation against Kurds in Syria”, 7 Ekim 2019, Erişim Tarihi: 10.10.2019, Erişim Adresi: https://www.bbc.com/news/world-middle-east-49956698. Daha iyi anlaşılması için orijinal haritadaki renkler değiştirilmiştir.
[3] Bakınız; https://twitter.com/RTErdogan/status/1181920482964250624.
[4] Akşam (2019), “Barış Pınarı Harekatı nedir? 9 Ekim Suriye operasyonu Barış Pınarı Harekatı son dakika başladı!”, 9 Ekim 2019, Erişim Tarihi: 10.10.2019, Erişim Adresi: https://www.aksam.com.tr/guncel/baris-pinari-harekati-nedir-baris-pinari-harekati-suriye-operasyonu-son-dakika-ne-zaman-baslayacak/haber-1011939.
[5] Sözcü (2019), “Barış Pınarı Harekatı nereye yapılıyor? İşte Suriye haritası ve Fırat’ın doğusu…”, 10 Ekim 2019, Erişim Tarihi: 10.10.2019, Erişim Adresi: https://www.sozcu.com.tr/2019/gundem/baris-pinari-harekati-nereye-yapiliyor-nereleri-kapsiyor-baris-pinari-nedir-5380870/.
[6] Anadolu Ajansı (2019), “Barış Pınarı Harekatı başladı”, 9 Ekim 2019, Erişim Tarihi: 10.10.2019, Erişim Adresi: https://www.aa.com.tr/tr/baris-pinari-harekati/baris-pinari-harekati-basladi/1607139https://www.aa.com.tr/tr/baris-pinari-harekati/baris-pinari-harekati-basladi/1607139.
[7] Yeni Şafak (2019), “Bakan Akar: Bugüne kadar olduğu gibi Barış Pınarı’nda da sivil ve masum insanlar dokunulmazdır”, 9 Ekim 2019, Erişim Tarihi: 10.10.2019, Erişim Adresi: https://www.yenisafak.com/dunya/bakan-akar-bugune-kadar-oldugu-gibi-baris-pinarinda-da-sivil-ve-masum-insanlar-dokunulmazdir-3509736.
[8] Ben Hubbard & Carlotta Gall (2019), “Turkey Launches Offensive Against U.S.-Backed Syrian Militia”, The New York Times, 9 Ekim 2019, Erişim Tarihi: 10.10.2019, Erişim Adresi: https://www.nytimes.com/2019/10/09/world/middleeast/turkey-attacks-syria.html.
[9] Akşam (2019), “Suriye Milli Ordusu kimdir? Suriye Milli Ordusu kime bağlı?”, 10 Ekim 2019, Erişim Tarihi: 10.10.2019, Erişim Adresi: https://www.aksam.com.tr/dunya/suriye-milli-ordusu-kimdir-suriye-milli-ordusu-kime-bagli/haber-1012774.
[10] CNNTürk (2019), “Son dakika… Havan saldırılarıyla ilgili açıklama: 6 kişi şehit oldu, 70 kişi yaralandı”, 10 Ekim2019, Erişim Tarihi: 10.10.2019, Erişim Adresi: https://www.cnnturk.com/turkiye/son-dakika-sanliurfa-valiligi-2-kisi-sehit-oldu-46-kisi-yaralandi.
[11] Gerçek Gündem (2019), “Barış Pınarı Harekatı’ndan acı haber: 1 asker şehit oldu”, 10 Ekim 2019, Erişim Tarihi: 10.10.2019, Erişim Adresi: https://www.gercekgundem.com/guncel/125292/baris-pinari-harekatindan-aci-haber-1-asker-sehit-oldu.
[12] Akşam (2019), “Barış Pınarı Harekatı’nda son dakika: 11 köy terörden arındırıldı”, 10 Ekim 2019, Erişim Tarihi: 10.10.2019, Erişim Adresi: https://www.aksam.com.tr/guncel/baris-pinari-harekatinda-son-dakika-7-koy-terorden-arindirildi/haber-1012515.
[13] NTV (2019), “SON DAKİKA HABERİ… Cumhurbaşkanı Erdoğan: Barış Pınarı Harekatı’nda 109 terörist öldürüldü”, 10 Ekim 2019, Erişim Tarihi: 10.10.2019, Erişim Adresi: https://www.ntv.com.tr/turkiye/son-dakika-haberi-cumhurbaskani-erdogan-baris-pinari-harekatinda-109-teroris,NJM_hn90uEKqFZKqMTn6Rw.
[14] NTV (2019), “Milli Savunma Bakanı Akar: Mehmetçik’in morali çok yüksek”, 10 Ekim 2019, Erişim Tarihi: 10.10.2019, Erişim Adresi: https://www.ntv.com.tr/turkiye/milli-savunma-bakani-akar-mehmetcikin-morali-cok-yuksek,O8g2CCMmukqORGnvMdek8w.
[15] CNN Türk (2019), “Barış Pınarı Harekatı’nda 174 terörist etkisiz hale getirildi”, 10 Ekim 2019, Erişim Tarihi: 10.10.2019, Erişim Adresi: https://www.cnnturk.com/turkiye/baris-pinari-harekatinda-174-terorist-etkisiz-hale-getirildi.
[16] Haber7.com (2019), “TSK’nın Suriye’de vurduğu yerler! İşte harita üzerinde son durum!”, 9 Ekim 2019, Erişim Tarihi: 10.10.2019, Erişim Adresi: http://www.haber7.com/guncel/haber/2904793-tsknin-suriyede-vurdugu-yerler-iste-harita-uzerinde-son-durum.
[17] Ben Hubbard & Carlotta Gall (2019), “Turkey Launches Offensive Against U.S.-Backed Syrian Militia”, The New York Times, 9 Ekim 2019, Erişim Tarihi: 10.10.2019, Erişim Adresi: https://www.nytimes.com/2019/10/09/world/middleeast/turkey-attacks-syria.html.
[18] Helen Regan & Bianca Britton (2019), “Turkey launches military offensive in Syria, days after Trump announced pullback of US troops”, CNN, 10 Ekim 2019, Erişim Tarihi: 10.10.2019, Erişim Adresi: https://edition.cnn.com/2019/10/09/politics/syria-turkey-invasion-intl-hnk/index.html.
[19] Frederik Pleitgen (2019), “In Syria, Russia’s big moment may have arrived”, CNN, 9 Ekim 2019, Erişim Tarihi: 10.10.2019, Erişim Adresi: https://edition.cnn.com/2019/10/09/world/russia-syria-turkey-kurd-oct-9-intl/index.html.
[20] Le Figaro (2019), « Syrie: l’opération turque contre une milice kurde a commencé », 9 Ekim 2019, Erişim Tarihi: 10.10.2019, Erişim Adresi: https://www.lefigaro.fr/international/syrie-l-operation-turque-contre-une-milice-kurde-a-commence-20191009.
[21] Le Monde (2019), « Syrie : la Turquie annonce le début de la phase terrestre de son offensive, tollé international », 9 Ekim 2019, Erişim Tarihi: 10.10.2019, Erişim Adresi: https://www.lemonde.fr/international/article/2019/10/09/la-turquie-annonce-le-debut-d-une-offensive-dans-le-nord-est-syrien_6014849_3210.html.
[22] Sözcü (2019), “Barış Pınarı Harekatı nereye yapılıyor? İşte Suriye haritası ve Fırat’ın doğusu…”, 10 Ekim 2019, Erişim Tarihi: 10.10.2019, Erişim Adresi: https://www.sozcu.com.tr/2019/gundem/baris-pinari-harekati-nereye-yapiliyor-nereleri-kapsiyor-baris-pinari-nedir-5380870/.
[23] BBC Türkçe (2019), “Barış Pınarı Harekâtı başladı: Suriye’nin kuzeyindeki Resulayn ve Tel Abyad’da hedefler havadan ve karadan vuruluyor”, 9 Ekim 2019, Erişim Tarihi: 10.10.2019, Erişim Adresi: https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-49984823.
[24] BBC (2019), “Trump makes way for Turkey operation against Kurds in Syria”, 7 Ekim 2019, Erişim Tarihi: 10.10.2019, Erişim Adresi: https://www.bbc.com/news/world-middle-east-49956698.
[25] BBC Türkçe (2019), “Barış Pınarı Harekâtı İngiltere basınında: ‘Erdoğan’ın en büyük kumarı olabilir’”, 10 Ekim 2019, Erişim Tarihi: 10.10.2019, Erişim Adresi: https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-49995645.
[26] DW Türkçe (2019), “AB’den “harekatı durdurun” çağrısı”, 9 Ekim 2019, Erişim Tarihi: 10.10.2019, Erişim Adresi: https://www.dw.com/tr/abden-harekat%C4%B1-durdurun-%C3%A7a%C4%9Fr%C4%B1s%C4%B1/a-50760883.
[27] Noa Landau & Reuters (2019), “Netanyahu Warns Against Turkey’s Ethnic Cleansing of ‘Gallant Kurds’; Vows to Assist”, Haaretz, 10 Ekim 2019, Erişim Tarihi: 10.10.2019, Erişim Adresi: https://www.haaretz.com/middle-east-news/netanyahu-warns-against-turkey-s-ethnic-cleansing-of-brave-kurds-vows-to-assist-1.7964330.
[28] 20minutes (2019), « Syrie : Les Kurdes affirment avoir « repoussé » l’offensive terrestre turque », 9 Ekim 2019, Erişim Tarihi: 10.10.2019, Erişim Adresi: https://www.20minutes.fr/monde/2624155-20191009-offensive-turque-contre-kurdes-direct-operation-militaire-frontiere-syrienne-debute.
[29] France24 (2019), “Turkey launches air and ground military operations against Kurds in northern Syria”, 9 Ekim 2019, Erişim Tarihi: 10.10.2019, Erişim Adresi: https://www.france24.com/en/20191009-turkey-launches-operation-against-kurds-in-northern-syria-erdogan-says-1.
[30] DW (2019), “EU, Germany condemn Turkish offensive in northern Syria”, 9 Ekim 2019, Erişim Tarihi: 10.10.2019, Erişim Adresi: https://www.dw.com/en/eu-germany-condemn-turkish-offensive-in-northern-syria/a-50764589.
[31] Amerika’nın Sesi (2019), “Trump: ‘PKK Türkiye’nin Ölümcül Düşmanı’”, 10 Ekim 2019, Erişim Tarihi: 10.10.2019, Erişim Adresi: https://www.amerikaninsesi.com/a/trump-turkiye-pkk-ölümcül-düşman-obama-suçladı-operasyon/5117438.html.
[32] The Jerusalem Post (2019), “Pompeo says U.S. did not give green light to Turkey’s Syria incursion”, 10 Ekim 2019, Erişim Tarihi: 10.10.2019, Erişim Adresi: https://www.jpost.com/Breaking-News/Pompeo-says-US-did-not-give-green-light-to-Turkeys-Syria-incursion-604128.
[33] CNNTürk (2019), “İngiltere’den Türkiye “güvence verdi” açıklaması”, 10 Ekim 2019, Erişim Tarihi: 10.10.2019, Erişim Adresi: https://www.cnnturk.com/dunya/ingiltereden-turkiye-guvence-verdi-aciklamasi.
[34] Onedio.com (2019), “Açıklamalar Peşi Sıra Geldi: Barış Pınarı Harekâtı Dünyanın Gündeminde”, 9 Ekim 2019, Erişim Tarihi: 10.10.2019, Erişim Adresi: https://onedio.com/haber/aciklamalar-pesi-sira-geldi-baris-pinari-harekati-dunyanin-gundeminde-886991.
[35] Sputnik Türkiye (2019), “Barış Pınarı Harekatı’na dünyadan tepkiler”, 10 Ekim 2019, Erişim Tarihi: 10.10.2019, Erişim Adresi: https://tr.sputniknews.com/ortadogu/201910101040359574-irandan-harekat-tepkisi-turkiye-suriyedeki-guclerini-geri-cekmeli/.
[36] BBC Türkçe (2019), “Barış Pınarı Harekâtı: Dünyadan tepkiler”, 10 Ekim 2019, Erişim Tarihi: 10.10.2019, Erişim Adresi: https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-49991916..
[37] The Jerusalem Post (2019), “Kremlin says it understands Turkey’s security worries in Syria’s northeast”, 10 Ekim 2019, Erişim Tarihi: 10.10.2019, Erişim Adresi: https://www.jpost.com/Breaking-News/Kremlin-says-it-understands-Turkeys-security-worries-in-Syrias-northeast-604195.
[38] BBC Türkçe (2019), “Barış Pınarı Harekâtı: Dünyadan tepkiler”, 10 Ekim 2019, Erişim Tarihi: 10.10.2019, Erişim Adresi: https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-49991916.
[39] Cumhuriyet (2019), “İşte Barış Pınarı Harekatı’na destek veren ve vermeyen ülkeler”, 10 Ekim 2019, Erişim Tarihi: 10.10.2019, Erişim Adresi: http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/turkiye/1621350/iste_Baris_Pinari_Harekati_na_destek_veren_ve_vermeyen_ulkeler.html.
[40] T24 (2019), “Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu’nun harekâtı dayandırdığı BM antlaşmasının 51. maddesi ne diyor?”, 9 Ekim 2019, Erişim Tarihi: 10.10.2019, Erişim Adresi: https://t24.com.tr/haber/disisleri-bakani-cavusoglu-nun-harekati-dayandirdigi-bm-antlasmasinin-51-maddesi-ne-diyor,843046.
[41] BM Sözleşmesi buradan okunabilir; https://www.ombudsman.gov.tr/contents/files/6535501-Birlesmis-Milletler-Antlasmasi.pdf.
[42] DW Türkçe (2019), “Türkiye’den harekat için “uluslararası hukuk” vurgusu”, 9 Ekim 2019, Erişim Tarihi: 10.10.2019, Erişim Adresi: https://www.dw.com/tr/t%C3%BCrkiyeden-harekat-i%C3%A7in-uluslararas%C4%B1-hukuk-vurgusu/a-50762952.
[43] Euronews (2019), “BM Güvenlik Konseyi Türkiye için acil olarak toplandı”, 10 Ekim 2019, Erişim Tarihi: 10.10.2019, Erişim Adresi: https://tr.euronews.com/2019/10/10/bm-guvenlik-konseyi-turkiye-nin-suriye-operasyonu-gundemiyle-toplaniyor.
[44] Daily Sabah (2019), “US, Russia veto UN Security Council statement on Turkey’s op in Syria”, 10 Ekim 2019, Erişim Tarihi: 10.10.2019, Erişim Adresi: https://www.dailysabah.com/war-on-terror/2019/10/10/un-security-council-fails-to-issue-joint-statement-on-turkeys-op-in-syria.
