Genç ve istekli bir gencimizle konuşurken, kendisi bana çok ilginç bir soru sordu. Kendisinin Tuncelili ve Alevi olmasına rağmen bana, “Bir Kürt Alevi olamaz değil mi?” sorusunu yöneltti. Altta ise benim cevabımı okuyabilirsiniz.
“Şimdi bir Kürt tabi ki Alevi olabilir ama unutmamalıyız ki Alevilik’te bir çok öz Türk (veya Göktürk) kökenli örf-adetler mevcut. Mesela Göktürkler’in Göktengricilik (şamanizm) dininden bir çok ayrıntı, şu an Alevilik’te devam etmektedir. Nevruz Bayramı’na bakarsak örneğin; Göktürkler’in (yani M.S. 552-747 arası Göktürk Devleti’nin kurucuları) bir bayramı olmasına rağmen, günümüzde Kürtler tarafından sahip çıkılıyor. Halbuki Nevruz bir ‘Kürt’ bayramı değildir. Bunu da yanlış anlama ki ‘Göktürk’ kavramı ülkücü veya faşist ideolojileri temsil eden bir sözcük değildir. Zaten Türkçülük ülkücülerden, Türkeş ve hatta Atatürk’ten gelme birşey değildir. Günümüzde bildiğimiz ‘Türkçülük’ aslında Ziya Gökalp ve Jön Türkler’in sergilediği bir ideolojidir. Fakat onlar da Avrupa’daki milliyetçilikten etkilenerek bu ideolojiye gelmişlerdir. Bu oluşum da Fransız Devrim’inden gelmedir, zaten Jön Türkler (Fransızca: ‘Les Jeunes Turcs’) uzun süre Fransa’da yaşadılar ve orada kök sarmış düşüncelerden etkilenmiştir.
Kürt milliyetçiler ise Avrupa milliyetçiliğini değil de, Türk milliyetçiliğini kopyalamak istemektedirler. Ne yazık ki, o konuda kendi eksiklerini göremiyorlar. Örneğin, Kürtlerin ‘Kürtçe’ diye bir dilleri yok. Kırmancı var, Zazaki var, Pehlivani var, Sorani var, Gorani var ama ‘Kürtçe’ yok. Peki o zaman ‘Kürt’ diye birşey var mı? Türklerde ise ‘Azeri Türkçesi’, ‘Gagavuz Türkçesi’, ‘Türkmen Türkçesi’ vesayre lehçeler mevcut, ve eğer kulağın aşinaysa bu lehçeleri anlamak çok kolaydır. Kürtler’de ise Kırmancı konuşan biri, Zazaca konuşan birini hiç anlayamıyor. Yani bunlar resmen lehçe değil de, ayrı bir dil. Anlaşılmayan diller hatta.
Kürtler arasında dil birliği olmadığı gibi (Kırmancı, Zaza, Sorani, Gorani vesaire), din birliği de yok mesela (Yezidiler, Yahudiler, Sünniler, Aleviler, Şiiler vesaire), ortak tarih de yok (tarihte bir Kürt devleti olmadı, bazı Kürtler Selahattin Eyyübi’ye sahip çıkmak ister fakat o da bir tartışma konusudur) ve son olarak kültürel/duygusal birlik de yok. Şu anda bile Barzani ve Talabani’nin aşiretleri savaş halindedir, ortak bir kültürleri yoktur. O yüzden Kürt milliyetçiliğini savunmak saçmalıktır.
Şimdi Türklerde dil birliği var mı? Daha önce anlattığım gibi, lehçeleri anlamak ve öğrenmek çok kolaydır çünkü çok benzerlikler var. Grameri de bire bir aynıdır. Din konusunda Türkler arasında ayrımlar var; Gagavuz Türkler Hıristiyan’dır, Türkiye Türkleri Sünni Müslüman’dır, Güneydoğu Anadolu Türkleri ise Alevi’dir. Fakat Türkler’in tarihi birlikleri vardır (daha önce bahsettiğim Göktürk Devleti bir yana, yakın tarihte Selçuklular ve Osmanlılar da var). Son olarak da Türkler kültürel, duygusal ve örf-adet konularda çok benzemeleriyle beraber, kendilerini bir hissetmektedirler. Kürtler’de ise bu aşiretten aşirete değişebiliyor”.
Armand SAĞ
