EKVADOR’DA SEÇİM HAFTASI

upa-admin 17 Şubat 2013 3.423 Okunma 0

Güney Amerika ülkesi Ekvador bu haftasonu seçimlere gidiyor. Pazar günü yapılacak genel seçimlerde tam 8 aday devlet başkanlığı için yarışacak. Aynı gün Ulusal Meclis’in üyeleri de seçilecek. Ekvador’daki seçimlerin genel bir analizini sunalım.

Seçim sistemi nasıldır?

Ekvador’da genel seçimlerde devlet başkanı ve başkan yardımcısı seçilir. Yani bu seçimlerde aslında 8 adet ikili aday grubu yarışacaktır. Seçimler iki etaptan oluşur. Birinci turda, ikili adaylardan birinin en az % 40 oy alması ve en yakın rakibiyle farkın en az % 10 olması beklenir. Bu gerçekleşmediği takdirde seçimlerin ikinci turuna geçilir. İkinci turda en çok oy alan iki aday çifti yarışır. Seçimlerin birinci turu 17 Şubat 2013 günü gerçekleşecek; sonuç alınamadığı takdirde 7 Nisan 2013 günü ikinci tura gidilecek.

Ulusal Meclis seçimleri de başkanlık seçimleriyle birlikte yapılır. 17 Şubat günü Meclis’in 137 üyesi de seçilecektir. Devlet başkanı, başkan yardımcısı ve meclis üyeleri için görev süresi 4 yıldır. 14 buçuk milyon nüfusa sahip ülkede seçmen sayısı 11 buçuk milyonu civarında. 16 yaşını dolduran vatandaşlar seçimlerde oy kullanabilir.

Başkan Adayları

Rafael Correa

Alianza Pais partisinin sosyalist görüşlü adayı Rafael Correa, 2007 Ocak ayından beri Ekvador başkanlığı görevini sürdürmektedir. Kendisi anketlerde de görüldüğü üzere bu seçimlerin de kuşkusuz en güçlü adayı. Halk içerisindeki popülerliğinin yanı sıra muhaliflerinin bölünmüş vaziyette olması da Correa’nın şansını artıran etkenlerden.

Rafael Correa, 1963 doğumlu genç ve dinamik bir devlet başkanı. ABD’de ekonomi eğitimi alan Correa, 2005 yılında kısa bir süreliğine ülkenin ekonomik bakanlığını da üstlenmişti. Kendisi devlet başkanı olarak göreve geldiğinde Ekvador büyük bir mali kriz içerisinde ve son derece istikrarsız bir ülke konumunda idi. 2006’da seçilmesinden önceki 10 yıllık süreçte Ekvador tam 7 devlet başkanı görmüştü. Ülkenin para birimi çökmüş ve 2000 yılı itibariyle ABD doları kullanıma girmiştir. Görevi esnasında ülkede siyasi ve iktisadi olarak istikrarı sağlamış olması kendi adına önemli bir artı olmuştur. Correa, devletin petrol hissesini ve vergileri artırarak devlet gelirlerinin 2006 yılından bu yana üç katına çıkmasını sağladı. Halkçı bir politika benimseyen Correa, petrolden elde ettiği gelirlerin büyük bir kısmını kamu harcamalarında kullandı. Yeni yol, okul ve hastaneler yaptırması ve gelirleri sosyal programlarla yoksullara mümkün olduğunca eşit dağıtması Correa’nın popülerliğini artıran sebepler. Correa döneminde yoksulluk oranı 2007’deki % 37’den 2012’de % 27’ye kadar geriledi. Halk eğitim ve sağlık hizmetlerinden ücretsiz faydalanabilmekte. 14,5 milyon nüfusa sahip ülkede 2 milyon yoksulun devletten nakit yardımı aldığı ve asgari ücretin enflasyonu yendiği belirtiliyor. Ayrıca Rafael Correa’nın engellilere yaklaşımı da pek çok kişinin takdirini kazanmış durumda. Yarı felçli olan Lenin Moreno’nun şu anda Correa’nın başkan yardımcısı olarak görev yapıyor olması ve uluslararası kamuoyunda engellilerin sorunları için ettiği mücadelesi dikkat çekici bir nokta.

Fakat Correa hükümetinin tamamen tozpembe bir tabloya sahip olduğunu söylemek güç. Zira Correa’nın muhaliflerine ve özel medyaya karşı baskıcı yöntemler uyguladığı, ülke içinde ve ülke dışında sıklıkla dile getirilmekte. Özel medyaya karşı çok sayıda dava açarak bunları kazanan Correa’nın ifade özgürlüğünü sekteye uğrattığı görüşüne sahip olanların sayısı az değil. Correa’nın partisi Alianza Pais’in kurucularından, şimdiki bir diğer başkan adayı Alberto Acosta, Correa’nın ülkede her şeyi kontrol ettiğini söylüyor. Yine de bu iddialar karizmatik lider Rafael Correa’yı devirmeye yeterli olacak mı bunu hep birlikte göreceğiz.

Alberto Acosta

Çokuluslu Solcu Birlik’in adayı Alberto Costa, aslında Rafael Correa’nın partisi Alianza Pais’in kurucularından. Bir muhalif siyasi partiler ve sosyalist hareketler koalisyonu olan Çokuluslu Solcu Birlik’in lideri, Correa’nın karşısındaki en güçlü sol aday olarak dikkat çekiyor. Aslında Acosta Rafael Correa’nın en yakın çalışma ortaklarından birisiydi. Correa’nın ilk başkanlık döneminde petrol ve maden bakanı olarak görev yapmıştı. Ayrıca 2008 yılında yeniden yazılan Ekvador anayasasını hazırlayan kurucu meclisin başkanlığını da yürütmüştü. Fakat şimdi Correa’nın “ülkedeki her şeyi kontrol ettiğini” ve “partinin sosyalist köklerine ihanet ettiğini” ifade ederek karşısında adaylığını koymuş durumda. 65 yaşındaki iktisatçı Alberto Acosta seçim kampanyasında gıda egemenliği, ifade özgürlüğü, kadın hakları, yolsuzlukla mücadele ve milli parkların korunması gibi meselelere vurgu yapmıştır. Yapılan anketlere göre Acosta’nın % 3 ila % 8 arasında bir oy alması bekleniyor.

Lucio Gutierrez

İnşaat mühendisi ve eski bir ordu mensubu olan Lucio Gutierrez, Ekvador siyasetinde tanınan bir yüzdür. 2003 ve 2005 yılları arasında Ekvador devlet başkanlığı yapmıştır. Ondan önce, 2000 yılında devlet başkanı Jamil Mahuad’a karşı gerçekleştirdiği başarısız bir darbe denemesiyle siyasi gündeme gelmiştir. Bu seçimlerde Yurtsever Toplum partisinden adaydır. Amazon gibi siyasi aktivitelerinin yoğunlukta olan kırsal bölgelerde geniş bir destek kitlesine sahiptir. 55 yaşındaki başkan adayı, seçim kampanyasında öncelikle yoksulluğa ve güvenlik sorunlarına değinmektedir. Gutierrez, güvenlik meselesini aşmak için vatandaşların silah taşımasını yasal hale getirmekten yanadır. Lucio Gutierrez’in seçimlerde % 4 ila % 10 arasında oy alması beklenmekte.

Guillermo Lasso

57 yaşındaki Guillermo Lasso, Rafael Correa’nın en güçlü rakibi olarak görülmektedir. Ekvador’un ikinci en büyük bankası Banco de Guayaquil’in eski başkanlarından olan Lasso 1999 yılında kısa bir dönem maliye bakanlığı da yapmıştır. Guillermo Lasso’nun seçim vaatlerinde vergilerin düşürülerek daha fazla iş imkanının yaratılması, iş sektörlerinde teşviklerin artırılması gibi hususlar yer almakta. Kendisinin partisinin adı da Fırsatlar Yaratan Hareket sözcüklerinin İspanyolca’da kısaltması olan CREO (Moviemiento Creando Oportunidades). Eski bankacı, yeni siyasetçi adayı Lasso’nun % 10 ila % 20 arasında oy alması bekleniyor.

Alvaro Noboa

Mesleği avukatlık ve işadamlığı olan 62 yaşındaki Alvaro Noboa, Ekvador seçimlerine beşinci kez katılmakta. Daha önce 2006 seçimlerinde Rafael Correa’yı ilk turda mağlup etmiş fakat ikinci turda başkanlığı rakibine kaptırmıştır. Muz zengini olan Noboa hakkında devlete olan vergi borcundan kurtulmak için siyasete girdiğine dair iddialar yer almakta. Fakat kendisi Ekvadorluları yoksulluktan kurtarmak istediğini söylüyor. Eşi Annabella Azin, kendisinin başkan yardımcısı adayı. Noboa’nın beklenen oy oranı % 2 civarında.

Mauricio Rodas

Hukuk ve siyaset eğitimleri alan Mauricio Rodas, ABD’de eğitim görmüş bir diğer aday. 10 yıl Şili ve Meksika gibi ülkelerde çalıştıktan sonra yakın bir zamanda Ekvador’a geri dönmüştür. Seçimlerin 37 yaşındaki en genç adayı Rodas’ın % 2 civarında oy alması bekleniyor.

Norman Wray

Hukuk eğitimi almış olan Norman Wray gazeteci ve ekonomik, sosyal ve kültürel alanlarda aktivist olarak göze çarpıyor. 43 yaşındaki Wray, Rafael Correa’nın partisi Alianza Pais’in eski üyelerindendir. 2011 yılında ülkenin hukuk sisteminin değişmesine dair bir referandum yapılmasının ardından Correa’nın bütün güçleri elinde tutmasını istediği gerekçesiyle partisinden ayrılmıştır. 2008 anayasasını oluşturan mecliste de görev yapan Norman Wray’in seçim kampanyasında temas ettiği hususlar arasında çevre korunması ve eşcinsel hakları da yer almaktadır.

Nelson Zavala

Evanjelik papazı olan Nelson Zavala Ekvador Roldosist Partisi adlı merkez-sol bir partinin adayıdır. Zavala’nın partisinden olan Abdala Bucaram daha önce 6 aylık bir devlet başkanlığı yapmıştır. Zavala dini eğitimini ABD’de almıştır. Anayasayı 10 Emir’e göre yeniden düzenleyeceğini söyleyen Zavala, seçim kampanyası boyunca eşcinsellik karşıtı görüşlerini dile getirmiştir. Buna rağmen siyasi olarak ülkedeki evanjelikleri temsil ettiği söylenememektedir. Nelson Zavala’nın % 2 civarında oy alması bekleniyor.

Seçim sonrasına dair beklentiler

Ekvador’da 2013 seçimlerinin favori adayı kuşkusuz Rafael Correa. Sosyalist görüşlü devlet başkanının seçimlerde % 50 civarında oy alması bekleniyor. Kendisinin en büyük rakibi olarak eski bankacı Guillermo Lasso gösterilse de sahip olduğu % 10 ila % 20 arasındaki oy potansiyeliyle Correa’yı çok fazla zorlayacak gibi görünmüyor. Esasında Correa’yı yenmenin güçlüğünün farkında olan muhalefetin belki de öncelikli isteği, seçimlerde güçlendikçe giderek daha otoriter bir anlayışa yöneleceğini düşündükleri Rafael Correa’ya mümkün olduğunca yaklaşmak ve seçimleri ikinci tura taşımak olacaktır.

Correa’nın karşısındaki 7 adayın 5 tanesi sağ partilerden. Sağdaki bu bölünmüşlüğün altında yatan sebep, farklı adayların farklı ekonomik çıkarlara sahip olmaları. Ülkede Correa’dan önceki dönemde de bu sebepten dolayı bir bölünmüşlük ve istikrarsızlık mevcuttu. Diğer sol partilerin iyi organize olmalarına rağmen Correa’nın gölgesinde kalmalarıysa yüksek bir olasılık. Fakat her ne kadar sağ partilerle işbirliği yapmak istemeseler de Correa’nın sağ ya da soldan daha iyi bir dirençle karşılaşarak işin ikinci tura taşınması, onlara göre Correa’nın sosyal hareketlere daha fazla kulak asabilmesini sağlayacaktır.

Rafael Correa’nın seçim kampanyası videosu

Ekvador ülke profili

Ekvador Cumhuriyeti, Güney Amerika’nın kuzeybatısında yer alan yaklaşık 15 milyon nüfusa sahip bir ülke. Başkenti Quito (Kito). Ekvador küçük bir ülke olmasına rağmen coğrafi ve kültürel olarak ilgiye değer bir çeşitliliğe sahip. Pasifik kıyılarında melezlerle, And Dağları üzerinde İnkaların mirasçılarıyla veya Amazon ormanlarında yerlilerle karşılaşabiliyorsunuz. Charles Darwin’in evrim teorisine ilham kaynağı olan Galapagos Adaları da Ekvador açıklarında bulunmakta. Ülkede İspanyolca’nın yanında Keçuva gibi çok sayıda yerli dil de konuşulmakta. Ülkenin çoğunluğu Katolik Hristiyan.

Ekvador’un en büyük gelir kaynağı petrol ve muz. Petrol üretimi Ekvador için yeni sayılabilecek bir gelişme iken bu ülke yetiştirdiği muzlarla özdeşleşmiş durumda. Son yıllarda turizm gelirleri de ciddi oranda artmakta.

Ekvador’un para birimi şu anda Amerikan doları. Fakat 2000 yılında ülkedeki ekonomik sorunlardan dolayı kaldırılana kadar sucre kullanılıyordu.

Ülkenin en büyük sorunları yoksulluk ve güvenlik. Özellikle ülkeye dışarıdan gelenler sebebiyle suç oranları ciddi seviyelerde. Kimilerine göre de bir başka sorun devlet başkanı Rafael Correa’nın kamulaştırma politikaları. Şimdiye kadar çok sayıda özel girişim devlet eline geçirilmiş durumda.

Ülkede Quito’dan daha büyük bir şehir daha var: Guayaquil. Burası Pasifik Okyanusu’nun en önemli limanlarından birisi. Mimarisiyle de çok sayıda turist çekiyor.

Ekvador’u tanımaya biraz da 2009 yılındaki seyahatimden fotoğraflarla devam edelim…