Dünya medyasının Kırım’la ilgili her türlü haberi manşetlerde ve internet gazetelerinde tüm bilgileri ile büyük harflerle yer almakta. Fakat maalesef Kırım’la ilgili önemli bir konu bugüne kadar hiç dikkat çekmemiştir. Bu konu Rusya’nın Kırım’a girişinin gerçek nedenlerini net bir şekilde ortaya koymaktadır; Rusya’nın Kırım’a el koymasının esas amaçlarından birisi de Kırım’da çıkacak petrola sahip olmak ve Kırım’dan geçebilecek boru hatlarının hayata geçmesini önleyerek, Rusya’sız enerji projelerinin gerçekleşmesini engellemektir. Rusya’nın Avrupa’yı hep tehdit edebilecek tek silahı enerjidir, çünkü Avrupa’nın Rusya’ya enerji bağımlılığı vardır ve Rusya Avrupa’nın bir numaralı enerji sağlayıcısıdır. 2013 yılında Avrupa’nın enerjiye olan ihtiyacının % 46’sı Rusya tarafından karşılanmıştır. Bu orana petrol, petrol ürünleri, doğal gaz ve kömür dahildir. Nitekim, genelde Avrupa’nın enerjiye olan ihtiyacının % 70’i Rusya tarafından temin ediliyor.
Kırım hidrokarbon yatakları
2013 yılında Azerbaycan devleti kendi petrolünü Avrupa’ya nakil etmek için Kırım’la anlaşma noktasına gelmiştir. Yani Kırım, Azerbaycan petrolünün Avrupa’ya taşınmasında transit rolünü oynayabilecektir. Aynı zamanda Azerbaycan Kırım’ın kuzeyinde bir petrol üretim tesisi kurulmasını da teklif etmiştir. Oysa Kırım’ın Rus askerleri tarafından işgalini takiben Kırım’da yapılan referandum sonucu şimdi Kırım Rusya’ya katılmış oldu. Burada dikkat çeken nokta şudur; Kırım bağımsız olduktan sonra Ukrayna’nın Karadeniz ve Azak Denizi’ndeki petrol ve gaz kaynakları Rusya’nın kontrolüne geçmiştir. Kırım tarafı bu hareketi şöyle yorumluyor; “Bu enerji kaynakları Kırım Cumhuriyeti’nin mülkiyetidir. Biz onları koruduk. Bu bizim arazidir ve onlar için mücadele yapacağız”. Kırım tarafı Ukrayna’nın “Naftogaz (Neftgaz)” şirketine ait olan “Chornomornaftogaz” da dahil olmak üzere, diğer Ukrayna enerji şirketlerini de özelleştirecektir. 2013 yılında üretilen gazın % 8’i “Chornomornaftogaz” işlemine ait edilmiştir. Bu enerji şirketlerinin özelleştirilmesi, Ukrayna’yı Karadeniz’deki enerji kaynaklarından tamamen uzaklaştıracaktır. Yalnızca “Chornomornaftogaz” şirketinin sahip olduğu doğal gazın, istatistiki rakamı 66 milyar km³ hacminde hesaplanıyor.
Avusturya’nın enerji devi OMV Kırım’daki olaylar nedeniyle petrol arama çalışmalarını durdurmuş, OMV’nin ardından ABD’nin petrol Konsorsiyumu “Exxon Mobil” ve İtalya’nın enerji devi “Eni” de aynı yolu izleyerek, Karadeniz’in Kırım’a ait olan enerji kaynaklarında enerji çalışmalarından tamamıyla vazgeçmiştir. Ukrayna, Rusya’dan enerji bağımsızlığını elde etmek için ABD’nin enerji şirketi olan Exxon Mobile ile 2015 yılında 26 milyar km³ doğal gazın çıkarılmasıyla ilgili anlaşma imzalamıştır. Karadeniz’in Kırım bölgesi, enerji kaynakları ile zengin bir nokta olarak tahmin edilmektedir. Royal Dutch Shell, OMV ve Ukrayna devletinin NAK Nadra enerji şirketleri, Karadeniz’de petrol ve doğal gaz için araştırmaya başlamışlardır. Bu anlaşma 735 milyon $ değerindedir. İtalya’nın enerji devi Eni, 2013 yılında Kırım’da gaz ve petrol çalışmalarını başlatmıştır. Eni petrol şirketi, bu araştırmada yüzde 50 orana sahiptir, Fransa’nın Electricite de France % 5, Ukrayna’nın Vody Ukrainy % 35 ve Chornomornaftogaz % 10 yatırım oranlarına sahiptirler. Doğu Ukrayna’da büyük hacimde metan gazı kaynakları da keşfedilmiştir ve bu gazın dünya üzerindeki orana toplamı % 4 miktarında tahmin edilmektedir.
Tüm gösterilen bu kanıtlar en sonda bir hususa dikkat çekiyor; Kırım’da bulunan ve henüz kullanılmayan enerji kaynakları Rusya’ya kalmıştır. Rusya yeni enerji potansiyeline sahip olmakla birlikte, Avrupa’yı enerjisiz bırakmak daha doğrusu kendisine mecbur bırakmak konusunda da bir adım daha atmış sayılabilir.
Faruk HASANOV
KAYNAKLAR
1) Azərbaycan Xəzər neftinin Avropaya Krım vasitəsi ilə tranziti məsələsinə baxır (http://tv.sia.az/az/news/211091)
2) Krim-Krise stoppt Gasprojekt im Schwarzen Meer (http://deutsche-wirtschafts-nachrichten.de/2014/03/19/krim-krise-stoppt-gasprojekt-im-schwarzen-meer/)
3) Exxon und Shell kämpfen um ukrainische Öl- und Gasfelder (http://deutsche-wirtschafts-nachrichten.de/2014/03/13/exxon-und-shell-kaempfen-um-ukrainische-oel-und-gasfelder/comment-page-3/)
