Kıbrıslı Rumlar bir kez daha parlamento seçimi için 22 Mayıs 2016’da sandık başına gidiyor. Kıbrıs’ta ciddi oranda bir değişim getirmeyecek olsa da, bu seçimin ardından adanın yeniden hareketlenmesi bekleniyor.
Kıbrıs’ta liderler arasında gerçekleşen müzakereler, seçime propaganda malzemesi yapılabileceği endişesi ve karşıt partilerin oy kaygıları nedeni ile durağan bir görünüm verse de, 22 Mayıs sonrasında sürecin daha da hareketleneceğine inanılıyor.
Öncelikle Güney Kıbrıs’ta Başkanlık sisteminin olduğunun altını çizelim. Parlamento ve Başkan ayrı ayrı seçimlerle seçiliyor. Bunun ötesinde, kabine, yani bakanlar kurulu Başkan tarafından atanıyor. Kabinenin milletvekillerinden oluşması gibi bir zorunluluk da yok.
Rumların Başkan’ı Nikos Anastasiades
Kıbrıslı Rumların Başkan’ı olabilmek için, Başkanlık seçimlerinde oyların en çoğunu almak gerekiyor ve bunun için koalisyonun önemi de büyük. Parlamentonun en büyük görevi yasama ve aynı zamanda denetleme görevini de yerine getiriyor.
Şimdi bu bilgiler ışığında, Kıbrıs’ın güneyindeki seçim özellikle yasama ve Başkan’ın destek bulması anlamında önemli. Başkan’ın destek bulamayacağı bir parlamento, olası bir referandumun gündemde gelmesi durumunda, gerekli olan referandum yasasını yapmayarak çözümün önüne taş koyabilir. Başkan’a destek vermeyecek bir parlamento aritmetiği ile, kabinenin de, Başkan’ın da meşruluğu tartışma konusu olabilir.
Kıbrıs’ın güneyinde parlamento ve bir diğer adı ile temsilciler meclisi beş yılda bir kez seçiliyor. Parlamentoda bulunan 59 sandalyenin 56 üyesi nispi temsil sistemine göre ve 3 üye ise azınlıklar diye tanımlanan Ermeni, Kıbrıslı Maruniler ve Latin halklara ait. Kıbrıslı Türkler ve Kıbrıslı Rumların ortaklığına dayanan 1960 Kıbrıs Cumhuriyeti anayasasına göre 59 temsilciler meclisi üyeliğinin 24’ü Kıbrıslı Türklere ayrılmışken, 1963 yılında adada başlayan toplumlararası çatışmalar sonrasında Kıbrıslı Türkler parlamentodan çekilmiş veya çekilmek zorunda bırakılmış durumdadır. Kıbrıs Türklere ait olan 24 kişilik meclis üyeliği, Rum milletvekilleri tarafından kullanılıyor.
Rum siyasi partilerine gelince, şu an DISY (20), Evroko (1), AKEL (19), DIKO (8), EDEK (5), Vatandaş İttifakı (1), Yeşiller (1) ve Bağımsızlar (1) parlamentoda temsil ediliyor.
Güney Kıbrıs’ta yapılan bu seçimlerin bölgelere göre dağılımına bakmakta da fayda var. 1974 yılında adanın fiili olarak bölünmüş olmasına karşın, 42 yıldır Kıbrıslı Rumların Kıbrıs’ın kuzeyindeki seçim bölgeleri için de seçim yaptığı gözlemleniyor. Bölgelere göre dağılıma baktığımızda; Lefkoşa 21, Limasol 12, Larnaka 5, Baf 4 ve şu an Kıbrıs’ın kuzeyinde olan Mağusa için 11 ve Girne için ise 3 milletvekili seçimi yapılıyor.
Bir sonraki yazıda seçimin neler getireceğine dair öngörülerimi sizinle paylaşacağım.
Oshan SABIRLI
