5. Bakü Uluslararası İnsani Forumu, dünya çapında büyük ilgi doğurdu. Bu, etkinlik bittikten sonra onun için ifade edilen görüşlerden net olarak görünüyor. Uzmanlar ve medya temsilcileri, Forum’un önemi hakkında analizlerini yapıyorlar. Çok ilginç değerlendirmelere rastlanmaktadır. Onlar ispat ediyorlar ki, Azerbaycan’ın düzenlediği bu etkinliğin dünya çapında önemi kabul ediliyor ve ona ciddi güven duyuluyor. Dünyanın hümanizm, adalet ve sürdürülebilir kalkınma çerçevesinde kalkınma modelinin belirlenmesi sürecinde, Bakü Forumu önemli bir halka olarak görülüyor. Bu gibi olaylarda, aslında küresel sürdürülebilir kalkınma ve gerçek güvenlik sisteminin oluşturulması ile ilgili önemli hususlar ele alınmıştır. Önemlidir ki, Bakü Forumu’nda küresel güvenliğin insani açısının tüm alanları dikkat merkezine getirildi.
Azerbaycan Örneği: Tarihin Modernlikle Buluştuğu Mekan
Her ülkenin kendine özgü bir devletçilik karakteri var. Azerbaycan bağımsızlık elde etmesinden bu yana çeşitli konularda bölgesel ve küresel işbirliğine, diyaloğa, karşılıklı yardıma hizmet eden etkinliklere ev sahipliği yaptı. Onların sırasında Bakü Uluslararası İnsani Forumu özel bir yere sahiptir. Geleneksel olarak bu önemli etkinlik her yıl Azerbaycan başkentinde yapılmıştır. Ona, dünyanın önde gelen politikacıları, bilim adamları, kamu görevlileri, medya temsilcileri ve çeşitli meslek sahipleri katılıyorlar. Bu seneki etkinliğe ise 13 Nobel ödülü sahibi katıldı. Bunlar sıradan rakamlar değil; Bakü Uluslararası İnsani Forumu’nun yüksek seviyesi ve öneminin onayıdır.
Forumda tartışılan konulara bakıldığında, modern dönem için çok güncel olan hususlara değinildiğinden emin oluyoruz. Onların arasına çokkültürlülüğün çeşitli modellerinin teorik çerçevede insani tecrübeye geçidinin farklı yönlerinin müzakeresi dahildi. Bu mesele, son derece günceldir; çünkü bazı gelişmiş ülkelerde sınırlı teorik yaklaşım yüzünden çokkültürlü yaşam tarzının perspektivsizliyi konusunda görüşler mevcuttur. Bakü Forumu’nda ise, çokkültürlülüğün teorik olarak çeşitli modellerinin varlığı koşullarında onların somut hümanist uygulamasının imkanları ciddi analiz nesnesi olmuştur.
Diğer bir konu, çeşitli nedenlerden oluşmuş göç süreçlerinde insan sermayesinin korunmasına ilişkindi. Şu anda Avrupa ülkeleri göçmenlere karşı hoşgörüsüz bir tutum gösteriyor, onların temel insani haklarını sağlamak istemiyor. Bu ise, genel olarak, insani değerlere aykırıdır. Aynı şekilde insanın normal yaşam koşullarının sağlanmasına ve manevi gelişimine imkanların oluşturulması gibi sürekli gelişim şartlarına uygun değil. Bakü Forumu’nda sorunun bu yönü geniş ele alındı ki, uzmanlar ona yüksek değer verdiler.
Diğer bir tartışma konusu, gazetecilerin modern çağın talepleri seviyesinde çalışması meselesi ile ilgili oldu. Genel durumda bu, gazeteciliğin bilgi dönemine dönüşümünü ifade ediyor. Bu, özellikle de medeniyetler arası diyaloğun sağlanması bağlamında son derecede ciddi meseledir. Modern sosyal bilimciler (örneğin, Niklas Luman), medyayı sosyal-kültürel ortamın önemli faktörü olarak kabul ederler. Medya kanalı bilgileri esnek bir şekilde dünyaya yayılabiliyor. Demek ki, gazeteciler çeşitli dinlere mensup olanlarla farklı medeniyetlere ait olanlar arasında koordinasyon rolünü oynayabilirler. Bakü Forumu’nda bu sorunun farklı yönlerini ayrıntılı ele alındı.
Yukarıda vurgulananlara ek olarak, Forum’da “Sürekli gelişme ve ekolojik medeniyet” ve “Moleküler biyoloji, biyofizik, biyoteknoloji ve modern tıp alanında personel hazırlığı meseleleri: yenilikçi ve etik sorunlar” gibi güncel konular görüşüldü. Bu konular sosyal, ekonomik, çevresel, yenilikçi, insani gibi boyutların bütün halinde gözden geçirilmesine imkan yarattı. Toplantı katılımcıları onlara sürdürülebilir kalkınmanın sağlanması bağlamında yaklaştılar.
Tarif edilen hususlar 5. Bakü Uluslararası İnsani Forumu’nun gündeminin zengin olduğunu, burada geniş analizlerin yapıldığını gösteriyor. Bu konulara daha geniş düzlemde bakıldığında, görüyoruz ki, küresel güvenliğin tüm insani, sosyal, çevresel, kültürel ve manevi yönleri kuşatılmış. Bu etkinliğin strateji içeriğinin habercisidir. Onu belirtelim ki, uzmanlar ve dünya basını da bu özelliğe dikkat çekmektedir.
5. Forum: Alternatif Sürdürülebilir Küresel Kalkınma Modeli
Ünlü tarihçi ve Siyaset Bilimci Oleg Kuznetsov, gazetecilere yaptığı açıklamada açıklamada, “Bakü Uluslararası İnsani Forumu kendi formatına ve temsilcilerinin seviyesine göre benzeri etkinlikler arasında yüksek bir konuma sahiptir. Dünyada gezegen ölçekli entelektüellerin belirli aralıklarla kitle halinde on toplantısı yapılıyor ve bunlardan biri Bakü Forumu’dur… Azerbaycan böyle bir uluslararası etkinlik düzenleyerek tüm dünyaya bir kez daha açık şekilde gösterdi ki, bu ülke entelektüeller ülkesidir, onun halkı dünya insani fikrini değerlendirmeye kadirdir” (bkz.: Бакинский форум предложил миру альтернативную модель развития человечества / “Day.az”, 4 Ekim 2016).
Rus bilim adamı fikrini somut tezle onaylıyor. O diyor ki: “Bakü Uluslararası İnsani Forumu’nun rolü meselesine gelince, bu rol basit ve aynı zamanda, çok büyüktür. Bu etkinlikler, insanlığın gelecekteki gelişimi için gerçek alternatifin mevcut olması olgusunu gösteriyor… Bakü Forumu niteliğinde etkinlikler böyle bir alternatifin varlığı olgusunun görsel göstergesidir” (bkz.: önceki kaynağa).
İtiraf etmek gerekir ki, hem ilginç, hem de adil bir fikirdir. Bakü Forumu’nun, genellikle, insanlığın daha insani gelişmesinin tartışma meydanı gibi gözden geçirilmesi bütünüyle Azerbaycan yönetiminin uyguladığı politikaların gerçek mahiyetinin anlaşılması demektir. Meselenin bu yönü oldukça büyük önem arz etmektedir.
İlginçtir ki, Avrupa basını da Forum’a ciddi yer verdi. İtalya’nın “Adn Kronos International SRL” ajansı “İlham Aliyev: “Çokkültürlülük barışın anahtarıdır” adlı yazı yayınladı. Burada Azerbaycan Cumhurbaşkanı`nın etkinlikte söylediği konuşmanın çeşitli yönleri analiz edildi (bkz.: V Bakı Beynəlxalq Humanitar Forumu İtaliya mətbuatının diqqətində / AZƏRTAC, 5 Ekim 2016).
“Il Giornale” gazetesinde yayınlanan “Çokkültürlülüğe tehditler” adlı makalede ise Azerbaycan’ın dünya çokkültürlülüğüne katkılarından bahsediliyor. Bu bağlılıkta 5. Bakü Uluslararası İnsani Forumu’nun küresel işbirliğine verdiği faydalardan ve öneminden konuşuluyor. Domeniko Letisiya’nın makalelerinde de çok ilginç konulara değinildi. O, “L’Opinione” gazetesinde “Bakü Çokkültürlülüğün Başkenti” adlı bir makale yazdı. Ek olarak, “Il Monito” analitik-bilgi portalına “Çokkültürlülük radikalizme karşı cevap olarak” adlı bir makale de yazdı. Bu yazılarda, yazar, Azerbaycan’ın dünyada hoşgörü örneği olduğu fikrini okurlara iletiyor. Diğer basın kuruluşlarında da Bakü Forumu’na ait ilginç analizler verildi. Görünen o ki, Avrupa medyasında bu konu yeterince ilgi görmüştür (bkz.: önceki kaynağa).
Bunlar başka açıların yanı sıra, Azerbaycan’ın küresel siyasete katkıları bağlamında da son derece önemli hususlardır. Bakü İnsani Forumu Azerbaycan’ın Batı ile Doğu arasında çokkültürlü ülke rolünü oynama imkanının görsel göstergesidir. Artık dünya siyasetçileri kabul ediyorlar ki, Azerbaycan, küresel enerji, ulaşım ve ekonomi alanlarında güvenliğe önemli katkıda bulunan ülkedir. Bunlara kültürler, dinler ve medeniyetler arasında işbirliği açısının da eklenmesi tarihi olaydır.
Çünkü bu şu demektir ki, Azerbaycan 21. yüzyılın talepleri çapında sivil, demokratik, özgür, barışçı ve hoşgörülü bir devlet kuruyor. Bu yolda onun başarıları gittikçe artıyor. Hatta o derecede ki, artık Azerbaycan örneğini en gelişmiş ülkelerin bile kullanması gerektiğinin öneminden konuşuluyor. Bunun en güzel ve görsel onaylarından biri işte 5. Bakü Uluslararası İnsani Forumu oldu. Bu anlamda, bu etkinlik tarihi olaydır. Özellikle genç neslin bunu anlaması oldukça önemlidir ve Forum’un tebliğinde bu hususun ciddi şekilde dikkate alınması yararlı olacaktır.
