Sırbistan’da yapılan parlamento seçimlerini Devlet Başkanı Aleksandar Vucic’in partisi olarak bilinen (artık lideri olmasa da) Sırp İlerici Partisi’nin (SNS) lideri olduğu Sırbistan Durmamalı İttifakı yüzde 48’lik oy oranı elde etti ve 128 sandalye ile kazandı. 250 sandalyeli mecliste çoğunluğu elde ederek tek başına hükümet kuracak pozisyona kavuştu.
Bu sonuç, AB tarafından sürekli eleştirilen Vucic ve partinin bu yıl göreve getirilen yeni lideri Milos Vucevic için büyük bir zafere işaret ediyor. İktidarın daha önceki ortağı olan Sosyalist Parti (SPS) ve ortakları ise 2007’den sonraki en büyük oy kaybını yaşadı ve 18 milletvekili (yüzde 6,74) elde etti. Başbakan olmak isteyen Ivica Dacic, bu sonuçla hükümet içinde olup olmayacağını dahi bilemez hale geldi. Zira SNS, tek başına hareket edebileceği gibi, kendi seçeceği başbakan özelinde eski ortağı SPS’yi yine hükümete davet edebilir.
Muhalefetin en önemli aktörü ise bu yıl yaşanan okul baskını ve Mladenovac saldırısı sonrası yeni kurgulanan Sırbistan Şiddete Karşı İttifakı oldu. Yolsuzluk, şiddet, suç karşıtlığı ve Ohrid Anlaşması’na (Kosova-Sırbistan arasında AB gözetiminde yürütülen müzakereler varılan uzlaşı) karşıtlık temelinde siyaset yürüten bu ittifak yüzde 24,2 oyla 65 koltuk elde etti. Açıkçası hem yeni oluşması hem parçalı yapısı, hem de taban desteğinin zayıf kalması (özellikle kırsalda) nedeniyle bu ittifakın oy oranının daha fazla olması da beklenmiyordu. NADA gibi milliyetçi muhafazakâr ve Nestorovic gibi bir komplo teorisyeninin önderlik ettiği Halkın Sesi gibi popülist partiler ise beklenen kadar (yüzde 5,4 ve yüzde 4,8) oy aldı. Azınlık partileri de (Macar, Boşnak, Arnavut ve Rus) kotalarına düşen 13 sandalyeyi (en fazla Vojvodina’da yaşayan Macarlar) paylaştılar.
AB’YE ÇOĞULCU GÖRÜNTÜ
Şimdi yeni hükümetin yine mevcut başbakan Ana Brnabic tarafından mı, yoksa SNS lideri Vucevic ya da Vucic’in uygun göreceği başka bir isim tarafından mı kurulacağı sorusu cevaplanacak. Ayrıca SNS’in tek başına mı yoksa AB’ye çoğulcu görüntü vermek için 1-2 partiyi daha ittifakına ortak ederek mi yola çıkacağına bakılacak.
ÜYELİK MÜZAKERELERİ
Her ne olursa olsun, Sırbistan’da Vucic ve partisi SNS’nin meşruiyetinin tabana yayıldığı ve şu an için onunla yarışabilecek bir ismin siyasal arenada var olmadığı hem muhalefet, hem de AB tarafından bir kez daha görülmüş oldu. Üyelik müzakereleri ve Kosova ile yürütülen barış görüşmeleri ekseninde bu sonucun (ya da meşruiyetin) süreç özelinde ciddi etkileri olacaktır. Zira Belgrad’da kullanılabilecek başka bir alternatif yok.
Doç. Dr. Göktürk TÜYSÜZOĞLU
