Güney Kıbrıs Rum Kesimi’nde ikinci turu bu Pazar günü düzenlenecek olan Cumhurbaşkanlığı seçimlerini DİSİ (DISY) adayı Nikos Anastasiades’in kazanması bekleniyor. Anastasiades (Anastasiadis) ilk turda da yüzde 45 oyla AKEL’in desteklediği en yakın rakibi Stavros Malas’ın 20 puan önünde birinci olmuştu.[1] Pazar günü de bu iki aday Güney Kıbrıs’ın 5 yıl süreyle görev yapacak 7. Cumhurbaşkanı olmak için yarışacaklar. Anketler ve tahminler Anastasiades’in rahat bir zafere ulaşacağını gösteriyor. Bunda Güney Kıbrıs’ın içerisinde bulunduğu ekonomik krizin seçmende yarattığı tepki en büyük etken. Büyük umutlarla ve barış rüzgarlarıyla başa geçen AKEL’in komünist Cumhurbaşkanı Dimitris Hristofyas ise Yunanistan’daki ekonomik krizin kurbanı olarak siyaset sahnesine kötü bir veda gerçekleştiriyor. Daha çok Güney Kıbrıs Rum Kesimi’ndeki ekonomik krizin, yeni bulunan doğal gazın ve Türkiye’nin Avrupa Birliği üyeliğinin engellenmesine yönelik başlıkların seçim konusu yapıldığı bu dönemde ilk kez adı sıklıkla Türkiye basınında geçmeye başlayan Rumların muhtemel yeni lideri Nikos Anastasiades’i şimdi biraz daha yakından tanıyalım.
1946 doğumlu deneyimli bir politikacı olan Nikos Anastasiades[2], 1997’den beri DİSİ partisinin lideri olarak Rum siyasetinde önemli bir yer tutuyordu. Anastasiades’in kişisel olarak verdiği desteğe rağmen Annan Planı’na büyük ölçüde karşı çıkan DİSİ, 1976 yılında uzun yıllar partinin lideri olarak kalan Rumların eski Cumhurbaşkanlarından Glafkos Klerides tarafından kurulmuş, muhafazakar Hıristiyan değerler ve piyasa ekonomisini savunan merkez sağ bir parti ve Avrupa Birliği’nde merkez sağı buluşturan Avrupa Halk Partisi’nin (European People’s Party-EPP) de bir üyesi.[3] Bir avukat olan Anastasiades, Atina’da National and Kapodistrian University of Athens’deki hukuk lisans eğitiminin ardından denizcilik hukuku alanındaki yüksek lisansını İngiltere’de University College London’da tamamlamış.[4] Yurda dönüşünde denizcilik hukuku alanında uzmanlaşan “Anastasiades & Partners”[5] adlı hukuk firmasını kuran Anastasiades, Güney Kıbrıs Temsilciler Meclisi’ne ilk olarak 1981 yılında seçilmiş.[6] Daima Limasol şehrinden aday olarak Parlamento’ya giren Anastasiades, 1997 yılından beri partisinin liderliğini yapıyor ve bir anlamda Cumhurbaşkanlığına hazırlanıyordu. Türkiye’de oldukça az tanınan Anastasiades, Andri Moustakoudis ile evli ve iki kız çocuğu babasıdır.[7]
Anastasiades’in siyasi fikirlerine de kısaca göz atalım. DİSİ partisinin eskiden beri savunduğu Rum ordusu Kıbrıs Ulusal Muhafızları’nı yarı-profesyonelleştirme ve zorunlu askerliğin süresini kısaltma fikri Anastasiades’in de sıklıkla kullandığı bir siyasi argüman.[8] Daha önce askerliğin 25 aydan 14 aya indirilmesi konusundaki girişimi 2011 yılında partisi tarafından engellenen Anastasiades, seçim kampanyası döneminde daha önce verdiği sözünü Cumhurbaşkanı olursa ilk 100 günde gerçekleştireceğini vaadetti.[9] Annan Planı’na zamanında aldığı tepkilere göğüs gererek destek verdiği bilinen Anastasiades, sağın desteğini aldığı için seçilirse büyük olasılıkla daha önceki çizgisini bir ölçüde revize etmek durumunda kalacak ve daha milliyetçi-muhafazakar bir söylem geliştirecek gibi duruyor. Hatırlanacağı gibi Anastasiades seçim öncesinde Rum Ortodoks Kilisesi Başpiskoposu II. Hrisostomos’un desteğini de almıştı.[10] Ancak koşullara koşut olarak Anastasiades’in dış politikada nasıl bir yön izleyeceğini biraz da zaman belirleyecek.
Daha önce Dimitris Hristofyas’ın vetosu nedeniyle gerçekleşmeyen Güney Kıbrıs Rum Kesimi’nin NATO’ya üyeliğinin muhtemel Anastasiades Cumhurbaşkanlığı döneminde kısa vadede gerçekleşebileceği iddia ediliyor.[11] Ancak geleneksel olarak üçüncü dünyacılık ve solun çok güçlü olduğu Kıbrıs’ta siyaset yapan Anastasiades, bu gerçeği fark etmiş olmalı ki Avrupa yanlısı politikalarının yanında Çin Halk Cumhuriyeti’ne de göz kırparak bu ülke ile özellikle enerji, dış yatırımlar ve turizm alanında ilişkilerini geliştirmek istediklerini belirtiyor ve Çin ile AB arasındaki ilişkilerin gelişmesinde de köprü rolü oynayabileceklerini iddia ediyor.[12]
Anastasiades hakkında bir diğer ilginç iddia ise, geçtiğimiz gün Girne Amerikan Üniversitesi’nde düzenlediğimiz yuvarlak masa toplantısında misafirimiz olan Türk kökenli Alman siyasetçi Ozan Ceyhun’un dile getirdiği kendisinin Rusya’ya yakın bir siyasetçi ve bir dönem Rus Gazprom şirketinde avukatlık yapmış bir isim olması.[13] Anadili gibi Rusça konuşan Hristofyas’tan sonra Rum Kesimi’nin başına yine Rusya ile yakın ilişkileri bulunan bir siyasetçinin gelmesi ihtimali kanımca tesadüfi olamaz. Ekonomik krizdeki Yunanistan ve Güney Kıbrıs Rum Kesimi’nin bir süredir Rusya’dan ekonomik yardım almaya çalıştığı iddiaları zaten daha önce de uluslararası basında yer almıştı.[14] Bu nedenle enerji politikaları açısından oluşan işbirliği ortamının yanında, geleneksel olarak Amerikan müttefiki olarak bilinen Türkiye’nin ABD’den Kıbrıs konusunda alacağı sinyaller de Kıbrıs’ın ve başa geçmesi durumunda Anastasiades’in geleceği hakkında belirleyici rol oynayacaktır.
Anastasiades’i en çok uğraştıracak konu ise önceki yönetimden devralacağı büyük ekonomik kriz olacak. Önceki Cumhurbaşkanı Hristofyas’ın Brüksel’den gelen tüm baskılara rağmen imzalamadığı Kıbrıs Rum Yönetimi’nin borcunun dörtte üçünü ödeyene kadar Almanya’nın bütçe denetimine ve “çok sıkı bir mali disiplinin altına” sokulmasını öngören programla ilgili memorandumu imzalamak Anastasiades’e kalmış gözüküyor.[15] Ayrıca olası Anastasiades döneminde KKTC ile süregelen barış görüşmelerinin Cumhurbaşkanları değil, Dış İşleri Bakanları tarafından sürdürülmesi muhtemel bir gelişme olarak karşımıza çıkıyor.
Türkiye’de basının bugüne kadar fazla ilgi göstermediği Anastasiades’in ismini seçilmesi durumunda bundan sonra sıklıkla duymaya başlayacağız gibi görünüyor. Özellikle Türkiye’den KKTC’ye getirilecek su ve elektriğin yanında Güney Kıbrıs Rum Kesimi açıklarında bulunan doğal gaz rezervlerinin güvenli ve uygun maliyetli bir şekilde Avrupa’ya arzı meselesi Anastasiades ve Kıbrıs sorununu önümüzdeki günlerde Türkiye’de ve dünyada yeniden önemli bir gündem maddesi yapacağa benziyor. Bunun yanısıra elbette ABD-Rusya Federasyonu ilişkilerinin seyri ve Türkiye-Avrupa Birliği ilişkilerinin durumu Kıbrıs konusunda etkili olacak diğer önemli faktörler olarak karşımıza çıkıyor.
Dr. Ozan ÖRMECİ
[1] “Güney Kıbrıs’ta başkanlık seçimlerinin ikinci turu Pazar günü”, Kıbrıs Postası, Erişim Adresi: http://www.kibrispostasi.com/index.php/cat/58/news/99556/PageName/RUM_BASINI, Erişim Tarihi: 22 Şubat 2013.
[2] Anastasiades’in resmi web sitesine buradan ulaşılabilir; http://www.anastasiades.com.cy/.
[3] Slomp, Hans. 2011. “Europe, A Political Profile: An American Companion to European Politics: An American Companion to European Politics”, ABC-CLIO, p. 690, Erişim Adresi: http://books.google.com.tr/books?id=LmfAPmwE6YYC&pg=PA690&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false, Erişim Tarihi: 21 Şubat 2013.
[4] “Nikos Anastasiades”, Wikipedia, Erişim Adresi: http://en.wikipedia.org/wiki/Nicos_Anastasiades, Erişim Tarihi: 21 Şubat 2013.
[5] Web sitesi için; http://www.anastalaw.com.cy/.
[6] “Nikos Anastasiades”, Wikipedia, Erişim Adresi: http://en.wikipedia.org/wiki/Nicos_Anastasiades, Erişim Tarihi: 21 Şubat 2013.
[7] “Biographical Note: Anastasiades Nicos”, House of Representatives, Erişim Adresi: http://www.parliament.cy/parliamenteng/003_02_biography/anastasiadis.htm, Erişim Tarihi: 21 Şubat 2013.
[8] “Reduction of military conscription in Cyprus”, Wikipedia, Erişim Adresi: http://en.wikipedia.org/wiki/Reduction_of_military_conscription_in_Cyprus, Erişim Tarihi: 21 Şubat 2013.
[9] “Nikos Anastasiades”, Wikipedia, Erişim Adresi: http://en.wikipedia.org/wiki/Nicos_Anastasiades, Erişim Tarihi: 21 Şubat 2013.
[10] “Kilisenin Anastasiadis’i desteklediği bildirildi”, Kıbrıs Postası, Erişim Adresi: http://www.kibrispostasi.com/index.php/cat/58/news/99565/PageName/RUM_BASINI, Erişim Tarihi: 22 Şubat 2013.
[11] “Nikos Anastasiades”, Wikipedia, Erişim Adresi: http://en.wikipedia.org/wiki/Nicos_Anastasiades, Erişim Tarihi: 21 Şubat 2013.
[12] “Senior Chinese official plans closer Cypriot links”, China Daily USA, Erişim Adresi: http://usa.chinadaily.com.cn/china/2012-08/21/content_15693353.htm, Erişim Tarihi: 21 Şubat 2013.
[13] Örmeci, Ozan, “Ozan Ceyhun’la Yuvarlak Masa Toplantısı”, Ulus923, Erişim Adresi: http://ulus923.com/13/56393/0/ozan-ceyhun-la-yuvarlak-masa-toplantisi.html, Erişim Tarihi: 21 Şubat 2013.
[14] Keating, Joshua, “Cyprus turns to Russia for love”, Foreign Policy, Erişim Adresi: http://blog.foreignpolicy.com/posts/2012/06/19/cyprus_turns_to_russia_for_love, Erişim Tarihi: 22 Şubat 2013.
[15] Atun, Ata, “Kıbrıslı Rumlar nereye koşuyor”, Kıbrıs Postası, Erişim Adresi: http://www.kibrispostasi.com/index.php/cat/1/col/97/art/17676/PageName/KIBRIS_POSTASI, Erişim Tarihi: 22 Şubat 2013.
