Güney Amerika’nın kuzeybatısında bulunan ve 46 milyonluk nüfusuyla Meksika’dan sonra en büyük İspanyolca konuşulan ülke olan Kolombiya’da, Başkanlık seçimlerinin 2. turu 15 Haziran 2014 tarihinde yapılacak. Bu yazıda Kolombiya Başkanlık seçimlerini mercek altına alacağım.
Kolombiya’da 25 Mayıs 2014 tarihinde yapılan Başkanlık seçimleri ilk turunda, favori aday olan mevcut Başkan Juan Manuel Santos Calderón sürpriz bir mağlubiyet almış ve ilk turu % 29,25’lik oy oranıyla Óscar Iván Zuluaga önde tamamlamıştı. Başkan Santos ise yalnızca % 25,69 oy oranında kalmıştı.[1] İşte 15 Haziran’da yapılacak 2. turda, hiçbir aday ilk turda % 50’lik oy oranını yakalayamadığı için bu iki aday yeniden yarışacaklar.[2] Şimdi adaylara daha yakından göz atalım.
Seçimlere ilk turda favori olarak giren, ancak beklendiği ölçüde oy alamayan Kolombiya’nın mevcut Başkanı Juan Manuel Santos, 1951 doğumlu deneyimli bir siyasetçidir. Kolombiya’nın zengin ailelerinden olan Santos’lardan gelen Juan Manuel Santos, aslen ekonomist olmasına karşın ilerleyen yıllarda gazetecilik mesleğiyle de uğraşmıştır.[3] Lisans derecesini Ekonomi alanında ABD’deki University of Kansas’tan alan Santos, daha sonra İngiltere’deki London School of Economics’ten Siyaset Bilimi yüksek lisans ve ABD’deki Harvard Kennedy School’dan da Kamu Yönetimi yüksek lisans dereceleri almış yüksek eğitimli ve elit bir isimdir. Profesyonel yaşamına ülkesindeki Kahve Üreticileri Federasyonu’nda yönetici olarak başlayan Santos, daha sonra ailesinin sahip olduğu Kolombiya’nın ünlü gazetelerinden El Tiempo’da yöneticilik yapmıştır.[4] Siyasi yaşantısına merkez-merkez sağ çizgideki kendisinin kurduğu Partido Social de Unidad Nacional’de devam eden Santos, geçmişte farklı partilerde bulunmuş ve güçlü ailesi nedeniyle kısa sürede önemli görevler üstlenmiştir. Örneğin, kendisi 1991-1994 yılları arasında Dış Ticaret Bakanlığı, 2000-2002 yılları arasında Finans Bakanlığı, 2006-2009 yılları arasında da Milli Savunma Bakanlığı yapmıştır.[5] Santos’un kariyerindeki önemli dönüm noktalarından biri ise, 1994 yılında kurduğu Fundacion Buen Gobierno (İyi Yönetişim Vakfı)[6] olmuştur. Kolombiya hükümetine siyasal ve toplumsal sorunların çözülmesinde yardımcı olmak ve yönetim kalitesini arttırmak amacıyla kurulmuş bu sivil toplum örgütü, terör örgütü FARC’la diyalog ve müzakere sürecinin başlamasını öneren ilk yapılardan biri olarak dikkat çekmiştir. Ancak bu önerinin dışında, Santos’un Savunma Bakanlığı döneminde bazı üst düzey FARC liderlerinin yurtiçi ve yurtdışında öldürülmesi ve yine FARC’ın elindeki rehinelerin kurtarılmasına yönelik başarılı operasyonlar dikkat çekmiştir.[7] Hızla yükselen kariyerinin bir sonucu olarak 2010 yılında Kolombiya Başkanı seçilen Santos, 2012 yılında FARC’la barış müzakerelerini yıllar önce savunduğu şekilde başlatmış ve bu yönde çok önemli gelişmelerin yaşanmasını sağlamıştır.[8] Başkanlığı döneminde birçok dünya lideriyle görüşmeler yapan Santos, Filistin sorununda iki devletli çözümü savunan ve barış yanlısı çalışmaları nedeniyle Dünya Yahudi Kongresi’nin Shalom Ödülü ile onurlandırılmıştır. Katolik bir siyasetçi olan Santos, halen evli olduğu ikinci eşinden 3 çocuk sahibidir. Santos’un ayrıca birçok yayınlanmış kitabı bulunmaktadır. Seçim kampanyası döneminde prostat kanseri olduğu için bir mitingde yaşadığı talihsiz bir olayla gündeme gelen[9] Santos, seçim yarışını “barış ve savaş arasında bir tercih”[10] olarak değerlendirmiş ve rakibi Zuluaga’nın müzakere sürecine karşı olması nedeniyle ülkede 220.000’in üzerinde insanın ölmesine neden olan iç savaşı yeniden başlatacağını iddia etmiştir.[11] Aslen liberal ve sağa yakın bir siyasetçi olan Santos’un, terörle müzakere ve kimi konularda sol söylemleri de başarılı bir şekilde kullandığı bilinmektedir. Ancak seçim kampanyası döneminde müzakere sürecini iyi pazarlayamadığı yönündeki eleştiriler ve sandığa yansıyan oy oranları, Santos için 2. turun çok zor geçeceğini göstermektedir.
Juan Manuel Santos Calderón
İlk turda sandıktan birinci olarak çıkan Óscar Iván Zuluaga Escobar ise 1959 doğumludur. Ülkesinde aldığı Ekonomi eğitiminin ardından, İngiltere’de Exeter’de yüksek lisans yapan Zuluaga, aynı Santos gibi zengin bir aileden gelmektedir.[12] Ailesinin çelik üretim şirketinde profesyonel yaşamına başlayan Zuluaga, daha sonra siyasete girmiş ve Pensilvania, Caldas bölgesinde Valilik yapmıştır.[13] İlerleyen yıllarda aile şirketlerinde üst düzey yöneticilik de yapan Zuluaga, 2002 yılında Kolombiya Senatosu’na Senatör olarak girmiş ve 2005 yılında şimdi rakibi Juan Manuel Santos’un kurduğu Partido Social de Unidad Nacional’e geçmiştir.[14] Zuluaga, 2007 yılında Finans Bakanı olmuş ve 2010 yılına kadar görevde kalmıştır. 2013 yılında yeni kurulan Centro Democrático’ya katılan Zuluaga, Francisco Santos Calderón ve Carlos Holmes Trujillo gibi iddialı adayları parti içerisindeki yarışta geride bırakarak, 2014 Başkanlık seçimlerinde Juan Manuel Santos’un rakibi olmuştur.[15] Seçimlerden bir hafta önce bir video skandalına adı karışan Zuluaga, bunun bir montaj olduğunu ifade etmiş ve skandal nedeniyle oy kaybı yaşamamıştır.[16] Katolik inancına mensup Zuluaga, evli ve 3 çocuk babasıdır. Seçim kampanyası döneminde FARC ile müzakere sürecine karşı çıkan Zuluaga, Başkan Santos’u ülkeyi FARC’a teslim etmekle suçlamıştır. Santos’a göre daha sağda bir profil sergileyen Zuluaga, ekonomide ise rakibi Santos gibi liberal çizgidedir.
Óscar Iván Zuluaga Escobar
Siyaset Bilimci Fernando Giraldo’ya göre Kolombiya Başkanlık seçimleri, her ikisi de elit olan adayların kişisel mücadelelerine dayanmaktadır ve bu nedenle halkın ekonomik sorunları seçimler döneminde arka planda kalmaktadır.[17] The New York Times gazetesinden William Neuman’a göre ise, ilk tur sonuçları Başkan Santos’un zayıflığını göstermektedir[18] ve bu nedenle 2. turda Zuluaga daha şanslıdır. Başkanlık seçimleri 2. turunun çok çekişmeli ve heyecanlı geçmesi beklenmektedir. İlk turda katılım oranı oldukça düşük olmuş ve dahası her iki aday da ancak yüzde 20’lerde oy alabilmişlerdir. Bu nedenle 2. turda sandığa gitmeyen, kararsız ve diğer adaylara oy veren seçmenlerin ne yapacağı çok önemli olacak ve sonucu belirleyecektir. Son anketlerde Zuluaga, Santos’un az farkla önünde gözükmektedir, ancak herşeye karşın seçimleri kimin kazanacağı konusunda tahmin yapmak zor gözükmektedir.
Yrd. Doç. Dr. Ozan ÖRMECİ
[1] “Colombian presidential election, 2014”, Wikipedia, Erişim Tarihi: 13.06.2014, Erişim Adresi: http://en.wikipedia.org/wiki/Colombian_presidential_election,_2014.
[2] BBC’den ilk turun analizi için; http://www.bbc.com/news/world-latin-america-27567604.
[3] “Juan Manuel Santos”, Wikipedia, Erişim Tarihi: 13.06.2014, Erişim Adresi: http://en.wikipedia.org/wiki/Juan_Manuel_Santos.
[4] “Juan Manuel Santos”, Wikipedia, Erişim Tarihi: 13.06.2014, Erişim Adresi: http://en.wikipedia.org/wiki/Juan_Manuel_Santos.
[5] “Juan Manuel Santos”, Wikipedia, Erişim Tarihi: 13.06.2014, Erişim Adresi: http://en.wikipedia.org/wiki/Juan_Manuel_Santos.
[6] Web sitesi için; http://www.buengobierno.com/.
[7] “Juan Manuel Santos”, Wikipedia, Erişim Tarihi: 13.06.2014, Erişim Adresi: http://en.wikipedia.org/wiki/Juan_Manuel_Santos.
[8] Detaylar için; Sağır, Kıvanç (2013), “Kolombiya Hükümeti ve FARC Arasındaki Son Görüşmeler”, Uluslararası Politika Akademisi, Erişim Tarihi: 13.06.2014, Erişim Adresi: http://politikaakademisi.org/kolombiya-hukumeti-ve-farc-arasindaki-son-gorusmeler/.
[9] “Seçim konuşmasında ‘kanser’ azizliği”, Cumhuriyet, Erişim Tarihi: 13.06.2014, Erişim Adresi: http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/siyaset/52091/Secim_konusmasinda__kanser__azizligi.html.
[10] “Colombia’s election – The prospects for peace”, The Economist, Erişim Tarihi: 13.06.2014, Erişim Adresi: http://www.economist.com/blogs/americasview/2014/05/colombias-election.
[11] “Kolombiya, müzakere ve seçim”, Evrensel, Erişim Tarihi: 13.06.2014, Erişim Adresi: http://www.evrensel.net/haber/85966/kolombiya-muzakere-ve-secim.html.
[12] “Óscar Iván Zuluaga”, Wikipedia, Erişim Tarihi: 13.06.2014, Erişim Adresi: http://en.wikipedia.org/wiki/%C3%93scar_Iv%C3%A1n_Zuluaga.
[13] “Óscar Iván Zuluaga”, Wikipedia, Erişim Tarihi: 13.06.2014, Erişim Adresi: http://en.wikipedia.org/wiki/%C3%93scar_Iv%C3%A1n_Zuluaga.
[14] “Óscar Iván Zuluaga”, Wikipedia, Erişim Tarihi: 13.06.2014, Erişim Adresi: http://en.wikipedia.org/wiki/%C3%93scar_Iv%C3%A1n_Zuluaga.
[15] “Óscar Iván Zuluaga”, Wikipedia, Erişim Tarihi: 13.06.2014, Erişim Adresi: http://en.wikipedia.org/wiki/%C3%93scar_Iv%C3%A1n_Zuluaga.
[16] Shoichet, Catherine E. & Romo, Rafael, “Colombian presidential election: Top candidates will face runoff”, CNN, Erişim Tarihi: 13.06.2014, Erişim Adresi: http://edition.cnn.com/2014/05/25/world/americas/colombia-presidential-election/.
[17] “Polls close in tight Colombia election”, AlJazeera, Erişim Tarihi: 13.06.2014, Erişim Adresi: http://www.aljazeera.com/news/americas/2014/05/colombia-votes-presidential-election-20145254293529602.html.
[18] “Investor Watch: Colombia’s Presidential Election”, Forbes, Erişim Tarihi: 13.06.2014, Erişim Adresi: http://www.forbes.com/sites/nathanielparishflannery/2014/05/26/investor-watch-colombias-presidential-election/.
