Uzun süredir karşılıklı olarak üst düzey ziyaretten yoksun kalan Türkiye-İngiltere ilişkileri, İngiliz Başbakanı David Cameron’un ziyaretiyle tekrar hareketlilik kazandı. Daha önce Ekim ayında planlanan, ancak son anda iptal edilen Cameron’un Ankara ziyareti yoğun başladı. Önce dün akşam (9 Aralık) saat 18.10’da Ankara’ya gelen İngiltere Başbakanı David Cameron, yoğun güvenlik önlemleri altında Esenboğa Havalimanı’ndaki resmi karşılama töreni sonrasında Başbakanlık Merkez Bina’ya geçti ve burada Başbakan Ahmet Davutoğlu tarafından karşılandı. Yaklaşık 1,5 saat süren görüşmeden sonra, iki Başbakan ortak bir basın toplantısı düzenledi. Basın toplantısında Suriye ve IŞİD konularına ağırlık verilmekle birlikte, Kıbrıs ve Türkiye’nin AB üyelik süreci de değerlendirildi. Basın toplantısını takiben, Cameron çalışma yemeği vesilesiyle Cumhurbaşkanı Erdoğan ile de görüştü.
İkili görüşmeden çıkan sonuçlar:
- Suriye ve IŞİD
İkili görüşmeden sonra basın toplantısında konuşan Cameron, IŞİD ve Suriye konularında Türkiye ile hemen hemen aynı fikirleri paylaştıklarını ve hem Türkiye’nin, hem de İngiltere başta olmak üzere tüm AB üyesi ülkelerin bu konuda sıkıntı çektiğini belirtti. Konuya ilişkin olarak Cameron şunları söyledi: “Yabancı savaşçılarla ilgili olarak İngiltere’de bir mevzuat kabul etmek üzereyiz. Kişilerin bu tür çatışmalara katılmak üzere seyahat etmeleri üzerine pasaportlarına el koyabiliyoruz. Sayın Başbakan Davutoğlu ile de bu konuları görüştük. Suriye’de bütün halkları temsil edecek bir hükümetin oluşmasını istiyoruz. Daha güvenli bir dünya görmek isteyenler aşırı uçların ortadan kaldırılmasını istiyor. Tabii ki yanlış yapılan bazı davranışlar da oldu ve bizim bu konuda net olmamız gerekiyor. Bizim sistemimizin bütün bu konuları ele aldığı konusunda eminim. İngiltere açısından bu konuları kesinlikle ele alıyoruz ama işkence kesinlikle yanlıştır. Biz Suriye’de bütün halkların temsil edildiği bir yönetimin olmasını istiyoruz. Meşru Suriye muhaliflerinin desteklenmesi konusunda hemfikiriz.”
Cameron’un bu üstü kapalı üslubuna karşılık, Davutoğlu şunları söyledi: “Yabancı savaşçılara karşı tutumumuz nettir. Türkiye hiçbir zaman yabancı savaşçıların Türkiye üzerinden geçişine ve Suriye’deki varlıklarına müsamaha göstermemektedir. Yabancı savaşçılar hem sınırlarımız için güvenlik riski yaratmaktadır, hem de Suriye’deki muhalefetin haklı mücadelesini gölgelemektedir. IŞİD’in tarihini, 10 yıllık geçmişini inceleyenler bilir ki IŞİD Irak’ta doğmuştur ve hiçbir IŞİD lideri Türkiye sınırından geçmemiştir. Bu konuda her türlü işbirliğine açığız ama haksız suçlamalara da izin vermeyeceğiz. Biz kimin elinde ne delil varsa her türlü işbirliğine hazırız. Türkiye’nin terörle mücadele konusundaki kararlılığını kimse tartışamaz.”
Konuyla ilgili olarak İç Güvenlik Reformu ve Çözüm Süreci’ne de değinen Davutoğlu, Türkiye’nin küresel terörizme karşı her zaman işbirliği içinde olduğunu da belirtti. Bu açıdan Cameron’ın “Suriye’de bütün halkları temsil edecek bir hükümetin oluşmasını istiyoruz” açıklaması da İngiltere’nin konuyla ilgili olarak Türkiye ile dirsek temasında olacağını gösteriyor.
- Kıbrıs
IŞİD ve Suriye konuları dışında Kıbrıs konusunun da ele alındığını belirten Davutoğlu, Cameron’a son yaptığı Atina ziyareti konusunda kapsamlı bilgi aktardığını bildirdi ve şunları söyledi: “İki garantör ülke olarak, Yunanistan ile de üçüncü garantör ülke olarak, Ada’daki barış görüşmelerinin bir an önce başlaması yönünde ortak bir tutuma sahibiz. Bu barış görüşmelerinin biran önce başlaması ve doğalgaz kaynakları da dâhil Ada ile ilgili bütün sorunların iki taraf arasında konuşularak çözülmesi ve tek taraflı adımlardan kaçınılması ortak bakış açımızı oluşturuyor.”
- Avrupa Birliği
Görüşmenin bir başka konusu da Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne üyeliğiydi. Türkiye’nin Avrupa Birliği üyelik sürecine ilişkin sorulan soruya Cameron, “Türkiye’nin üyeliğini kesinlikle destekliyorum” cevabını verdi.
- Ekonomik İşbirliği
Görüşmenin son konusu iki ülke arasındaki ticaret hacminin arttırılmasına yönelik vurgu oldu. Başbakan Davutoğlu, son 12 yılda Türkiye’ye 7,5 milyar doları aşan İngiliz yatırımının geldiğini, bunları artırma ve ekonomik işbirliğini üçüncü ülkelerde birlikte çalışarak genişletme kararlılığında olduklarını ifade etti.
Özetle, (1) Türkiye’nin gerek IŞİD gerekse Suriye konularındaki çalışmalarının İngiltere tarafından destekleneceği, (2) iki devlet arasındaki ekonomik ve ticari işbirliğinin arttırılması teşvik edileceği, (3) Türkiye’nin Avrupa Birliği yolundaki mücadelesi İngiltere tarafından destekleneceği ve son olarak (4) Kıbrıs konusunda garantör ülkeler olarak sorunun çözümüne yönelik çalışmaların yapılacağı Davutoğlu ve Erdoğan’ın Cameron ile yapmış olduğu görüşmeden sonra ele alınan konuları oluşturdu.
Hacı Mehmet BOYRAZ & Metin EROL
