Baltık Denizi kıyısındaki bir İskandinavya ülkesi olan Finlandiya Cumhuriyeti, 1995 yılında Avrupa Birliği’nin, 1999 yılında da avro bölgesinin (eurozone) üyesi olmuş bir kuzey Avrupa devletidir. 5,5 milyon civarında nüfusu olan Finlandiya, yarı başkanlık sisteminin yürürlükte olduğu bir devlettir. Ancak 2000 yılında yapılan anayasa değişiklikleriyle, Finlandiya bu yıldan itibaren parlamenter demokrasiye daha yakın bir görünüme kavuşmuştur.[1] Zira ülkede, Cumhurbaşkanı’nın halen yürütmeye dair bazı önemli yetkileri ve dış politikada sorumlulukları olsa da, esas yürütme erki Başbakan ve Bakanlar Kurulu’nun elindedir. Başkenti Helsinki olan Finlandiya’nın komşuları ise İsveç, Norveç ve Rusya Federasyonu’dur.[2] Ülke, idari olarak 7 bölgesel birim (Güney Finlandiya, Güneybatı Finlandiya, Doğu Finlandiya, Batı Finlandiya, Kuzey Finlandiya, Laponya ve özerklik statüsü bulunan Aaland Adaları), 20 bölge ve 342 belediyeden oluşmaktadır.[3] Kişi başına düşen ortalama geliri 50.000 Amerikan dolarının üzerinde zengin bir ülke olan Finlandiya[4], son aylarda Avrupa Birliği ile Rusya Federasyonu arasında Ukrayna krizi nedeniyle yaşanan gerginlik nedeniyle daha da önem kazanmıştır. Zira bu ülke, Rusya ile sınır komşusu olup, NATO üyesi olmayan tek Avrupa devletidir.[5] Batı-Rusya gerginliğinin devam etmesi durumunda, bu ülkenin NATO üyeliği konusunda bir tercih yapmaya zorlanması olası gözükmektedir. Bu nedenle, 2015 Finlandiya genel seçimleri oldukça önemlidir.
Eduskunta adı verilen Finlandiya Parlamentosu, 4 yıl süreyle görev yapan 200 milletvekilinden oluşmaktadır. Finlandiya, 1960’ların sonundan beri daima çok partili koalisyonlarla yönetilmiştir. Ülkede, koalisyonlara dayalı demokratik yönetim geleneği oldukça güçlüdür. 17 Nisan 2011 tarihinde yapılan son genel seçimlerde; Jyrki Katainen liderliğindeki muhafazakâr sağ Ulusal Koalisyon Partisi (Kansallinen Kokoomus) % 20,4 oyla birinci olmuş, kadın siyasetçi Jutta Urpilainen liderliğindeki Finlandiya Sosyal Demokrat Partisi (Sosialidemokraattinen Puolue) % 19,1 oyla ikinciliği elde etmiş, Timo Soini liderliğindeki milliyetçi sağ Gerçek Finliler Partisi (Perussuomalaiset) % 19,1 oyla ve birkaç yüz oy farkla kılpayı ikinciliği kaçırmış ve üçüncü olmuş, bir diğer kadın siyasetçi Mari Kiviniemi yönetimindeki liberal çizgideki Merkez Parti (Suomen Keskusta) ise % 15,8 oyla dördüncü olmuştur.[6] Yine bu seçimde; Paavo Arhinmäki liderliğindeki sosyalist Sol İttifak (Vasemmistoliitto) % 8,1, Anni Sinnemäki liderliğindeki çevreci Yeşiller Ligi (Vihreä liitto) % 7,3, Stefan Wallin liderliğindeki liberal ve İsveç kökenli azınlığın desteklediği İsveç Halkının Partisi (Svenska folkpartiet i Finland) % 4,3 ve Päivi Räsänen Genel Başkanlığındaki Finlandiya Hıristiyan Demokrat Partisi (Kristillisdemokraatit) ise % 4 oyda kalmıştır.[7] Seçimin ardından uzun süre pazarlıklar neticesinde; Jyrki Katainen liderliğindeki muhafazakâr sağ Ulusal Koalisyon Partisi, Finlandiya Sosyal Demokrat Partisi, Yeşiller Ligi, Sol İttifak, İsveç Halkının Partisi ve Hıristiyan Demokrat Parti arasında geniş tabanlı bir koalisyon hükümeti kurulmuş ve Jyrki Katainen Başbakan olmuştur.[8]
Juha Sipilä
2014 Nisan ayında Katainen’in parti liderliğinde bırakmasının ardından partinin başına Alexander Stubb’ı seçen Ulusal Koalisyon Partisi, bu seçimde birinciliği kaptıracak gibi gözükmektedir. Zira anketlerde % 17 bandında görülen bu partinin önünde yer alan Juha Sipilä liderliğindeki ve liberal çizgideki Merkez Parti, anketlerde % 23-24 gibi yüksek bir oya ulaşmaktadır.[9] Anketlerde % 16-17 arasında bir oy alacağı görülen Timo Soini’nin liderliğinin sürdüğü milliyetçi sağ Gerçek Finliler Partisi ve yine anketlerde % 15 dolaylarında gözüken Antti Rinne liderliğindeki Finlandiya Sosyal Demokrat Partisi, seçimdeki diğer önemli aktörler olacaklardır. Anketlerde Sol İttifak % 8, Yeşiller Ligi % 4-5, Finlandiya Hıristiyan Demokrat Partisi % 3,5 civarında gözükmektedir.
Bu anketlerin verilerini doğru kabul edersek; Finlandiya’da önümüzdeki günlerde 1961 doğumlu işadamı Juha Sipilä[10] liderliğindeki liberal Merkez Parti’nin kuracağı geniş katılımlı bir koalisyon hükümeti ihtimali en güçlü seçenek olarak görülmelidir.
Yrd. Doç. Dr. Ozan ÖRMECİ
[1] “Finland”, Wikipedia, Erişim Tarihi: 19.04.2015, Erişim Adresi: http://en.wikipedia.org/wiki/Finland.
[2] “Finlandiya”, Vikipedi, Erişim Tarihi: 19.04.2015, Erişim Adresi: http://tr.wikipedia.org/wiki/Finlandiya.
[3] “Finlandiya’nın Siyasi Görünümü”, Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı, Erişim Tarihi: 19.04.2015, Erişim Adresi: http://www.mfa.gov.tr/finlandiya-siyasi-gorunumu.tr.mfa.
[4] Bakınız; http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2014/02/weodata/weorept.aspx?sy=2014&ey=2014&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&pr1.x=52&pr1.y=16&c=172&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC&grp=0&a.
[5] “Finland”, Wikipedia, Erişim Tarihi: 19.04.2015, Erişim Adresi: http://en.wikipedia.org/wiki/Finland.
[6] “Finnish parliamentary election, 2011”, Wikipedia, Erişim Tarihi: 19.04.2015, Erişim Adresi: http://en.wikipedia.org/wiki/Finnish_parliamentary_election,_2011.
[7] “Finnish parliamentary election, 2011”, Wikipedia, Erişim Tarihi: 19.04.2015, Erişim Adresi: http://en.wikipedia.org/wiki/Finnish_parliamentary_election,_2011.
[8] “Finlandiya’nın Siyasi Görünümü”, Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı, Erişim Tarihi: 19.04.2015, Erişim Adresi: http://www.mfa.gov.tr/finlandiya-siyasi-gorunumu.tr.mfa.
[9] “Finnish parliamentary election, 2015”, Wikipedia, Erişim Tarihi: 19.04.2015, Erişim Adresi: http://en.wikipedia.org/wiki/Finnish_parliamentary_election,_2015.
[10] Detaylar için bakınız; http://en.wikipedia.org/wiki/Juha_Sipil%C3%A4.
