Ermenilerin son adımlarından biri, ünlü Dağlık Karabağ ayrılıkçı rejiminin “Başkanı” Bako Sahakyan’ın geçenlerde Chatham House – Uluslararası İlişkiler Kraliyet Enstitüsü’nün etkinliğinde yer almak üzere davet edildiği Londra’ya yolculuğu oldu.
Hemen belirtelim ki, Ermeni basını Bako Sahakyan’ın Londra ziyareti hakkında ziyaret öncesi, sonrası ve sonuçları hakkında geniş yayın yaptı. Ermeni basını alelacele haberler yaparak, Sahakyan’ın sadece Chatham House’da yapılan tartışmalarda yer almasıyla değil, İngiliz Parlamentosu’ndaki konuşmasıyla da İngilizleri “şereflendirdiğini” yazdı. Ama hiçbir Ermeni gazetesi bu konuşmanın ayrıntılarını, en önemlisi de sözde rejimin “Başkanı”nın bu “ateşli” çıkışı kimlerin önünde yaptığını göstermedi.
Bilgi veriliyordu ki, Sahakyan, Karabağ’ın sorunlarından, özellikle de Dağlık Karabağ çatışmasının çözümü konusunda kişisel görüşlerinden bahsetti. Aslındaysa, Karabağ’ın İngiltere ile parlamentolararası ilişkilerinin geliştirilmesinde çıkarlı olduğuna ilişkin Sahakyan’ın küstah beyanatı (bu konuya Ermeni basını özel yer verir) gülünçtür ve hayret doğurur. Bu saçmadır, zira İngiltere başkasının işgal altındaki topraklarında kurulan sözde bir rejimle nasıl ilişkiler kurabilir?
Sahakyan’ın sözünü ettiği ikili ilişkiler sadece onun tasavvurundadır, ama elbette, bütün bu boş beyanatlar bir iki Ermeni parlamenterin ve onların rüşvetle satın aldığı bir çift İngiliz bürokratın desteğinden güç bularak dile getirilmiştir. Meselenin aslı ise daha ziyade işgal edilmiş Azerbaycan topraklarında kurulan bölücü rejimin “Başkanı”nın gezisinin hiçbir mantığa sığmamasındadır. Mantıklı olan, Azerbaycan’ın toprak bütünlüğü konusunda kesin konumunu koruyan ve Ermenistan-Azerbaycan Dağlık Karabağ çatışmasının düzenlenmesi ile ilgili BM Güvenlik Konseyi’nin dört kararının uygulanmasını destekleyen İngiltere hükümeti tarafından bu tür asılsız seferlerin net olarak durdurulmasıdır.
Bu, çoğu İngiliz politikacı tarafından da desteklenir. Örneğin; İngiliz Lordlar Kamarası ve İngiltere’nin Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi’ndeki heyetinin üyesi, birçok kez Azerbaycan’ı ziyaret etmiş olan Lord Kilclooney (Kilkluni), Dağlık Karabağ çatışmasının çözümünde ve Azerbaycan’ın uluslararası olarak tanınmış sınırları çerçevesinde toprak bütünlüğünün ve egemenliğinin sağlanmasında İngiltere tarafının daha aktif çaba göstermesinin önemini tekrar tekrar beyan ederek, ülkesini Azerbaycan’ı desteklemeye çağırdı. Herşeyden önce, İngiliz Lord’un kesin fikrine göre, Minsk Grubu Azerbaycan topraklarının Ermenistan tarafından işgaline son verilmesi için etkili bir araç değildir.
Ayrıca, Sahakyan’ın geçtiğimiz günlerde Londra’ya seferinin akıl dışılığıyla ilgili Avrupa Azerbaycan Derneği’nin sorusuna yanıt olarak, Lord Kilclooney beyan etti ki, aslında bu etkinliğe Ermenistan’ın yayılmacı politikalarının neden olduğu yaklaşık bir milyon zorunlu göçkünü de dâhil, Dağlık Karabağ’ın Azerbaycanlı topluluğunun üyelerinin de davet edilmesi gerekiyordu. İngiliz siyasetçinin savlarında doğruluk payı var; çünkü işgalcilerin değil, bu insanların konumu dünya kamuoyunun ilgi odağı olmalıdır. Ama henüz, ister Washington’da, isterse de Paris’te Azerbaycan’a karşı çifte standartlar sürmektedir. İşgal politikası güden Ermenistan’ın tutumu ise dünyanın önde gelen güçlerinin dikkatinde değildir. Bu da uzun süredir herkesçe bilinen bir gerçektir.
Prestijli İngiliz politikacıya göre, Sahakyan uluslararası kamuoyu tarafından tanınmamaktadır, “Chatham House”un sözde rejimin Başkanı’nı bu etkinliğe davet etmesi ise ona hak etmediği bir meşruiyet vererek, enstitüyü alçaltmaktadır. Yeri gelmişken, Dağlık Karabağ ayrılıkçılarının lideri Bako Sahakyan’ın “Chatham House”a seferinin akıl almazlığını beyan ederek, bu nüfuzlu örgüte açıkça sözde rejimin Başkanı’nı etkinliğe davet etmemeye çağıran İngiltere Parlamentosu üyesi Stephan Hepburn de Kilclooney’in görüşlerini paylaşır. Sahakyan’ı Londra’da, yumuşak tabirle beklemediklerini, Avrupa Azerbaycan Derneği’nin düzenlediği ve Azerbaycanlı öğrenciler, Avrupa Azerbaycan Derneği’nin üyeleri, bu konuda Azerbaycan ile birlik olanlar, İngiltere, Türkiye ve diğer ülkelerden itirazcıların katılımıyla gerçekleşen, büyük ölçekli gösteriye geniş yer veren İngiliz basını da yazıyordu. Tartışmalarda “Chatham House”un binası önünde duran ve dünyaca ünlü Amerikalı fotomuhabir Ed Kashi (Kaşi)’nin Azerbaycan’ın mülteci kamplarında filme alınan fotoğraflarını sergileyen dijital serginin eylemi sürdürmek için Londra’nın merkezine yollanması da bu olgunun göstergesidir.
Kısacası, bütün bu olgular Sahakyan’ın Londra’ya seferindendir. Bunun yanı sıra, hatırlatalım ki, Bakü bu olgularla ilgili devlet düzeyinde cevabını temmuz ayının başında vermişti. Dışişleri Bakanlığı bu olayla ilgili ülke yönetiminin kararlı itirazını İngiltere’nin Azerbaycan Büyükelçisi İrfan Sıddık’a bildirmişti. Özellikle dikkat çekilmişti ki, bu gibi olaylar Azerbaycan’la İngiltere arasındaki dostluğun ve stratejik ilişkilerin ruhuna uygun değildir ve Azerbaycan’ın egemenliği ve toprak bütünlüğü aleyhine yönelmiş adım olarak değerlendiriliyor. Buna karşılık, İngiliz diplomat Azerbaycan tarafını inandırmıştı ki, İngiltere Dağlık Karabağ rejimini tanımamaktadır ve onunla hiçbir ilişkisi yoktur.
Daha sonra bu tutum İngiltere Dışişleri Bakanlığı’nın Azerbaycan’ın bu ülkedeki Büyükelçiliği’ne bir mektubunda da yer aldı. Mektupta İngiltere’nin Azerbaycan’ın egemenliğini, toprak bütünlüğünü ve bağımsızlığını desteklediği, Dağlık Karabağ’da yaratılmış rejimi tanımadığı, en önemlisi ise Londra’nın tutumunun değişmezliği belirtildi. Mektupta, bölücü rejimin “Başkanı”nın Büyük Britanya’ya seferinin hükümet tarafından düzenlenmediği ve Londra’da olduğu süre boyunca hiçbir resmi şahsın Bako Sahakyan’la görüşmediği özellikle belirtildi.
Bütün bu önemli gerçekleri ele aldığımızda açıkça görülüyor ki, sözde bölücü rejimin “Başkanı”nın Londra seferi bölücü rejim tarafından günden güne artan sosyo-ekonomik problemler çıkmazındaki sıradan Ermenilerin dikkatini hiçbir devletin tanımadığı bu rejimin sahte siyasi “başarılarına” yöneltmek için iç kamuoyuna yönelmiş son oyundur. Genel olarak, Dağlık Karabağ ayrılıkçılarının Batı ülkelerinin başkentlerine akıl dışı seferleri, çözümlenmemiş Ermenistan-Azerbaycan çatışması zemininde Londra-Bakü ilişkilerine bazı olumsuz izler bırakır. Başka ülkelerin içişlerine karışmama konusunda net tutumunu koruyan Azerbaycan, onun ortağı olan ülkelerden de benzer saygıyı bekleme hakkına sahiptir. Azerbaycan’ın bu kesin konumu sadece Londra, Washington ve ya Paris’te değil, siyasi ağırlığı ve gücünden bağımsız olarak, diğer ülkelerde de kabul görmelidir.
