Panama menşeli Mossack Fonseca adlı kurum tarafından 214.000’den çok off-shore (Türkçe’de kıyı bankacılığı olarak geçmektedir. Bir kişinin veya kurumun kendi ülkesindeki bankacılık sektörü için düzenlenmiş olan her türlü yasa ve yönetmeliklerin dışında kalan serbest bankacılığa denir.) kurum için düzenlenmiş olan 11.5 milyon gizli belgeyi tanımlamak için kullanılan “Panama Belgeleri”, 1977 yılında Jürgen Mossack ve Ramón Fonseca tarafından kurulmuş olan Panama merkezli bir hukuk firması ve hizmet sağlayıcısı olan Mossack Fonseca şirketi tarafından sızdırılmıştır. Adı geçen şirketin verdiği hizmetler arasında off-shore hesaplarının düzenlenmesi, yönetilmesi ve yatırım hizmetleri yer almaktadır. Şirketin dünya çapında 40 ofisi ve 500’den çok çalışanı olduğu ifade edilmektedir. Şirket ile çalışan küresel firmalar arasında şunlar yer almaktadır: Deutsche Bank, HSBC, Société Générale, Credit Suisse, UBS ve Commerzbank.
Aralarında üst düzey devlet görevlileri, bu görevlilerin yakın akrabalarının olduğu çok sayıda ülke yetkilisinin adı bu belgelerde geçmektedir. Bu ülkeler arasında Angola, Arjantin, Azerbaycan, Birleşik Krallık, Botswana, Brezilya, Cezayir, Çin, Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Ekvador, Fas, Fildişi Sahilleri, Fransa, Gana, Gine, Güney Afrika, Güney Kore, Hindistan, Honduras, İspanya, İsrail, İtalya, İzlanda, Kamboçya, Kazakistan, Kenya, Kongo Cumhuriyeti, Macaristan, Malezya, Malta, Meksika, Mısır, Nijerya, Pakistan, Panama, Peru, Polonya, Ruanda, Rusya, Senegal, Suudi Arabistan, Suriye, Şili, Venezuela, Yunanistan ve Zambiya yer almaktadır.
Bunun yanı sıra, belgelerde adı geçen birçok tanınmış siyasetçi de bulunmaktadır. Eski siyasetçiler Gürcistan Başbakanı Bidzina Ivanishvili, Irak Başbakanı Ayad Allawi, Ürdün Başbakanı Ali Abu al-Ragheb, Katar Başbakanı Hamad bin Jassim bin Jaber Al Thani, Ukrayna Başbakanı Pavlo Lazarenko, Sudan Cumhurbaşkanı Ahmed al-Mirghani ve Katar Emiri Hamad bin Casim bin Cabir El Tani bunlar arasındadır. Diğer taraftan, Arjantin Devlet Başkanı Mauricio Macri, Birleşik Arap Emirlikleri’nden Halife bin Zayid El Nahyan, Ukrayna’dan Petro Poroşenko, Suudi Arabistan kralı Selman bin Abdülaziz el-Suud ve İzlanda Başbakanı Sigmundur Davíð Gunnlaugsson sayılabilir gibi hâlihazırda siyasetin içerisinde yer alan isimlerin de adı geçmektedir.
1970’lerden bugüne tutulan kayıtlar yaklaşık 2,6 Terabayt büyüklüğünde; 214.488 kuruma ait 11,5 milyon belgeyi içermektedir Belge Almanya’nın Süddeutsche Zeitung gazetesine ve ABD merkezli International Consortium of Investigative Journalists kurumuna servis edilmiş ve ilk haberler 3 Nisan 2016 tarihinde yayımlanmıştır.
Konuyla ilgili şu ana kadar adı geçen ülkelerden farklı tepkiler geldi. Rusya, ortaya çıkan belgelerin Rusya’yı istikrarsızlaştırmaya ve itaatkâr hale getirmeye yönelik girişimler olduğu vurguladı. İzlanda kamuoyu belgelerde milyonlarca dolar yatırımının olduğu iddia edilen İzlanda Başbakanı Sigmundur Gunnlaugsso’u istifaya davet etti ve beklenildiği gibi Gunnlaugsso istifa etti. İngiltere Başbakanı David Cameron kendisinin ve eşinin Panama’daki şirkette hissesinin olduğunu kabul etti ancak bu hisseleri başbakan olmadan önce 2010 yılında sattığını söyledi. Belgelerde adı geçen Arjantin Devlet Başkanı Mauricio Macri yasalara uygun davrandığını ve saklayacak bir şeyinin olmadığını söyledi. ABD Başkanı Obama, vergi kaçırma sorununun küresel bir problem olduğunu belirtti. Wikileaks, Panama Belgeleri’nin Putin’e karşı bir saldırı olduğunu ve ABD kurumları ile Soros tarafından hazırlandığını iddia eden bir tweet attı.(1)
Panama Cumhurbaşkanı Juan Carlos Varela, yapmış olduğu açıklamada ülkesindeki offshore mali işlemleri daha şeffaf hale getirmek için diğer ülkelerle iş birliği yapmaya hazır olduklarını ve bu işlemleri incelemek üzere özel bir komisyon kuracaklarını belirtti.
Son olarak, bu belgelerde Türkiye’den de 101 şirketin ve 10 müşterinin yer aldığı açılandı. Ancak bu şirket ve müşterilerle ilgili şu ana kadar açıklama yapılmadı.
(1) http://www.sabah.com.tr/yazarlar/perspektif/ismail-caglar/2016/04/09/6-soruda-panama-belgeleri
Hacı Mehmet BOYRAZ & Emre ERDEMİR
