2000’li yıllar, Latin Amerika ülkelerinin bir yandan küresel sistemde giderek artan etkinlikleri ve yükselen ekonomileri, diğer yandan da yaşadıkları ekonomik ve siyasal sorunlar nedeniyle gündemde kalmalarına neden oldu. 2000’li yıllar, aynı zamanda hem bölge ülkelerinin küresel alanda yeni ortaklıklar kurma çabalarına, hem de Türkiye’nin de aralarında bulunduğu pek çok ülkenin Latin Amerika ile ekonomik ve diplomatik ilişkilerini geliştirme çabasına sahne oldu. Bu çerçevede, 2006 yılını “Latin Amerika ve Karayipler Yılı” ilan eden Türkiye, Latin Amerika ülkeleri ile ilişkilerini geliştirme yolunda bölgenin en büyük ülkeleri Brezilya ve Meksika’dan CARICOM ülkelerine dek Latin Amerika’nın geneli ile diplomatik ve ekonomik ilişkilerini geliştirmeyi dış politika öncelikleri arasına aldı.
Latin Amerika’nın küresel siyasal ve ekonomik sistemin işleyişinde artan görünürlüğü ve ülkemizin dış politikasındaki atlan adımlarla uyumlu olarak, Latin Amerika çalışmalarına yönelik dersler de son yıllarda Türkiye’deki üniversitelerin Uluslararası İlişkiler alanında ders veren bölümlerinin müfredatlarında gerek lisans, gerekse de yüksek lisans ve hatta doktora düzeylerinde giderek daha fazla yer bulmaktadır. Bununla beraber, Türkiye’de gerek bölgesel çalışmalar alanında, gerekse Latin Amerika ülkelerinin dış politikaları özelinde Türkçe akademik literatürün sınırlı olması nedeniyle özellikle lisans düzeyinde verilen Latin Amerika temalı dersler için yeni kaynak kitaplara ihtiyaç duyulmaktadır.
Latin Amerika çalışmaları alanında Türkçe literatüre katkıda bulunmayı hedefleyen Dünya Siyasetinde Latin Amerika serisi ise, özellikle lisans dersleri düzeyindeki kaynak eksikliğini gidermeye yönelik önemli katkı sunmaktadır. Bununla beraber, seride yer alan kitaplar yüksek lisans ve doktora öğrencilerinin yanı sıra, bölgeye ilgi duyan akademisyenlere ve Latin Amerika’yı merak edenlere de rehberlik edecektir.
Doç. Dr. İsmail Ermağan’ın editörlüğünde, Nobel Akademik Yayıncılık tarafından yayınlanan Dünya Siyasetinde Latin Amerika serisinin ilk kitabı, 2017 yılında basılmıştır. Dünya Siyasetinde Latin Amerika -1 kitabı, Latin Amerika’nın genel siyasal, ekonomik, askeri ve kültürel özellikleri hakkında bilgi vermenin yanı sıra, bölge ülkelerinin birbirleri ve dış ülkelerle ilişkilerinin düzenlenmesinde önemli bir parametre olan bölgesel bütünleşme projelerini de ele almıştır. Kitapta, çok sayıda Güney Amerika ülkelesinin profillerinin yanı sıra, Türkiye-Latin Amerika ilişkileri de çeşitli boyutlarıyla ele alınan diğer konulardır.
Geçtiğimiz günlerde yayımlanan Dünya Siyasetinde Latin Amerika -2: Orta Amerika ve Karayipler kitabı ise, 26 akademisyenin katkıları ile hazırlanmış ve dört alana yoğunlaşmıştır. Kitap, Latin Amerika ve Karayipler bölgesinin siyasetten toplum yapısına çeşitli yönleri ile genel bir panoramasını sunmuş ve ilk kitapta yer almayan Orta Amerika ve Karayip ülkeleri ile Meksika’nın kapsamlı ülke profillerine yer vermiştir. Ardındansa, geleceğe yönelik genel bir perspektif çerçevesinde bölgenin küresel ekonomide giderek daha etkin olmasının beklendiği tarım, hayvancılık ve enerji gibi sektörler ile bölge ülkelerinin Türkiye de dahil olmak üzere AB, Rusya ve Çin gibi önemli küresel aktörlerle ilişkileri ele alınmıştır. Kitapta yer verilen bir başka alan ise, Latin Amerika adına günümüzde çeşitli sorunlara yol açan ve gelecekte de bölge ülkelerinin hem iç güvenlikleri ve birbirileriyle ilişkilerini, hem de ABD ile ilişkilerini etkilemesi beklenen uyuşturucu ve organize suçlarla mücadele ile göç başlıklarıdır. Kitapta incelenen bir diğer ilginç konu da, dünya genelinde televizyon sektöründe ABD’nin ardından ikinci sıraya yükselen Türk dizilerinin Latin Amerika’da yayımlandıkları çok sayıda ülkede yakaladıkları büyük başarıdır.
Türkiye açısından Latin Amerika; ekonomi, güvenlik ve diplomasi gibi alanlarda yeni ortaklıklar kurma ve kazanımlar elde etme fırsatı sunmaktadır. Bununla beraber, Latin Amerika, artan küresel önemi ve gelecek için taşıdığı büyük ekonomik potansiyelin yanı sıra, bir kısmı yapısal olarak nitelendirilebilecek derin siyasal, ekonomik ve toplumsal sorunlara sahiptir. Bu durum, bölge ile ilişkilerini geliştirmede önemli adımlar atan Türkiye için bir risk faktörü oluşturmanın yanında, TİKA’nın bölgedeki çalışmalarından da görüleceği üzere, sorunların çözümüne katkı sunarak deneyimlerini paylaşma ve yumuşak gücünü artırma fırsatı da sunmaktadır. Görüldüğü üzere, Türkiye’de, Uluslararası İlişkiler öğrencilerinden kamu kurumlarına, özel şirketlerden STK’lara dek çok sayıda kişi ve kurumun Latin Amerika’yı iyi tanıması ve anlaması giderek önem kazanmaktadır. Bu bağlamda, Dünya Siyasetinde Latin Amerika 1 ve 2 kitapları, alandaki güvenilir Türkçe kaynak eksikliğini gidermeye önemli katkı sunacaktır.
Segâh TEKİN
