KOMEDYEN VOLODIMIR ZELENSKIY NASIL UKRAYNA DEVLET BAŞKANI SEÇİLDİ?

Bundan yaklaşık beş yıl önce 2015 yılında başkent Kiev sokaklarında komedyen Volodimir Zelenskiy’nin fotoğraflarının yer aldığı “Halkın Başkanı” yazılı afişlere bakan insanlar, ilk başta buna bir anlam verememişti. Daha sonraki günlerde ise, bu afişlerin, Zelenskiy’nin başrolünü oynayacağı “Halkın Hizmetkârı” (Sluga naroda) adlı siyasi komedi dizisine ait olduğu anlaşılmıştı. Zelenskiy, dizide, senaryo gereği sonradan Başkan seçilen bir lise öğretmenini canlandırmış ve canlandırdığı karakterin yolsuzluklara karşı sergilediği tutum ve yaptığı konuşmalarla büyük ilgi çekmiştir. Dizide Ukrayna halkının en çok dikkatini çeken konu ise, Zelenskiy’nin geleneksel Başkanların sergilediği tutumu sergilememesinden kaynaklanmıştır. Çünkü Zelenskiy, dizide, koruma ordusu yanında olmadan ve bisiklet kullanarak Kiev sokaklarında gezmiştir. Halktan biri şeklindeki imajıyla, Zelenskiy, bu doğrultuda olumlu bir kamuoyu oluşturmuş ve Başkanlığa giden yolu açmıştır. Öyle ki, dizide Zelenskiy’nin karakterinin yaptığı konuşmalar internette izlenme rekorları kırmıştır. Aslında Ukrayna’da ve daha birçok ülkede mevcut olan bir soruna vurgu yapan dizide, Zelenskiy’nin karakteri, yolsuzluk batağında olan bürokratlara, kirli işler çeviren güçlü kişilere ve medyayı gücünü elinde tutan ve medyayı yöneten insanlara karşı öfke ve bıkkınlığını dile getirmiş ve nihayetinde -senaryo gereği- ülkesinde Başkan seçilmiştir. Devlet Başkanı Petrovich Goloborodko karakteriyle, Zelenskiy, Ukrayna halkının güvenini ve sevgisini kazanmıştır. Nitekim televizyonda kayda değer  bir rating alarak izlenme oranı 20 milyona ulaşmış, Youtube’da ise 100 milyona yakın kişiye kendisini izleterek efsaneleşmiştir.

Zelenskiy, başrolünü oynadığı bu dizinin Ukrayna halkının gözündeki etkisini bildiği için, 2019 Devlet Başkanlığı seçimleri öncesinde etkili bir PR (Halkla İlişkiler) stratejisi oluşturmuştur. Zelenskiy, dizinin gücünün fazlasıyla farkındadır ve adım adım oluşturulan siyasi iletişim taktiği de Ukrayna halkının gözünde onun yücelmesini sağlamıştır. Zelenskiy, Devlet Başkanlığına aday olduğunu ilk açıkladığında, aslına bakılırsa toplum tarafından fazla önemsenmemiştir. Fakat seçim sürecinde olaylar geliştikçe, rakiplerine fazlasıyla fark atmıştır. Aldığı oyların çoğunu ise, siyasi arenada “yeni yüz” beklentisi olan gençler sayesinde toplamıştır. Bu faktörlerin yanı sıra, Zelenskiy’nin Ukrayna’da isminin hiçbir yolsuzluğa dahil olmaması da seçim öncesi ve sonucunda büyük öneme sahiptir. Zira Zelenskiy, kampanya sürecinde dizide karakterize ettiği rolün hakkını vereceğini izlenimini halka aşılamıştır.

Bu doğrultuda Ukrayna’da Devlet Başkanlığına aday olan Volodimir Zelenskiy, 31 Mart’ta gerçekleştirilen seçimin ilk turunda oyların yüzde 30,24’ünü almıştır. Rakibi olan Devlet Başkanı Petro Poroşenko ise, yüzde 15,95 oy almıştır. Eski Başkan olan Yuliya Timoşenko ise ilk tur sonunda elenmiştir. Bu doğrultuda, adaylar yüzde 50’nin üzerinde oy alamadıkları için seçimler ikinci tura kalmıştır. İkinci tur için hazırlıklar sürerken, Ukrayna’da  halk tarafından en çok konuşulan konu başlığı, Başkan adaylarının seçimden önce statta yapılması beklenen televizyon tartışması olmuştur. Zelenskiy ve Poroşenko’nun iki tur seçimlerin yapılacağı 21 Nisan’dan önce iki gün önce Kiev’de bulunan 70.000 kişilik Olimpiyat Stadı’nda halkın önüne çıkması bekleniyordu. Zelenskiy, halihazırda Devlet Başkanı olan Poroşenko’yu stada davet etti. Bu davetin üzerine, Poroşenko, Zelenskiy’e şöyle bir yanıt vermiştir: “Stadsa stad, delikanlı olun karşıma çıkın’’. Poroşenko, yapılan anketler doğrultusunda Zelenskiy’nin kendisinden çok önde olduğunun farkındadır ve bu yüzden 14 ve 19 Nisan’da iki kere canlı yayında olmak şartıyla ona talepte bulunmuştur. Yasalara göre 19 Nisan’daki tartışmanın televizyon stüdyosunda olması gerektiğini vurgulayan Poroşenko, 14 Nisan Pazar günü Zelenskiy’i statta beklemiş, fakat  Zelenskiy gelmeyince tek başına mitingini sürdürmek zorunda kalmıştır.

İkinci turu gerçekleştirilen seçimler, Ukrayna Merkez Seçim Komisyonu tarafından değerlendirmeye alınmış ve ilk elde edilen verilere göre seçime katılma oranı yüzde 62 olarak belirlenmiştir. Oyların sayımının başlatılmasından yerel saat dilimine göre 23.55’e kadar sandıkların neredeyse tamamı açılmıştır. Tüm bu veriler ışığında açıklanan sonuçlara göre, Zelenskiy yüzde 72,48 oy alarak seçimi kazanmıştır. Önceki Başkan olan Poroşenko ise ancak yüzde 25,20 oy almıştır. Artık eski Başkan olan Petro Poroşenko alınan sonuçlar doğrultusunda yenilgiyi kabul etmiş ve Zelenskiy’i kutlamıştır. Bunun yanı sıra, siyasi arenadan uzak durmayacağını da ifade etmiştir. Hatta Başkanlığı kazanan Zelenskiy’nin çok güçlü ve etkili bir muhalefeti olacağını da sözlerine eklemiştir.

Burçin MEMİŞ

KAYNAKLAR

• BBC News, 22.04.2019.
• CNN Türk, 22.04.2019.
• Haberler.com, 22.04.2019.