Erişim Adresi: https://cengizenerji.com.tr/dt_gallery/akkuyu-nukleer-santrali/?lang=en, Erişim Tarihi: 09.08.2022.
Nükleer enerji, 20. yüzyılda barışçıl amaçlarla kullanılmaya başlandığından bu yana enerji karışımlarındaki çeşitliliği artırmak isteyen devletler açısından çok önemli bir kaynağı teşkil etmiştir. Bu bağlamda, 1968 senesindeki Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Antlaşması’nı müteakiben, ilgili uluslararası hukuk tasarrufuna taraf olan devletlere nükleer enerjiden barışçıl amaçlarla yararlanma hakkı bahşedilmiştir.
Erişim Adresi: https://tr.pinterest.com/pin/819092250961975592/, Erişim Tarihi: 09.08.2022.
Söz konusu çerçevede, sadece zengin enerji kaynaklarına sahip olan devletler değil, aynı zamanda özellikle fosil yakıtlar bağlamında yabancı tedarikçilere yüksek oranda bağımlılığı bulunan devletler hem kendi enerji karışımlarını farklılaştırmak, hem de yaşanan/yaşanabilecek enerji krizlerine çözüm bulabilmek maksadıyla nükleer santralden elde edilen enerjiye özel bir ehemmiyet atfetmektedirler. Örneğin, Fransa, kullandığı elektrik enerjisinin % 70’inden fazlasını nükleerden elde etmektedir. İran İslam Cumhuriyeti[1] ve Kuzey Kore[2] tarafından geliştirilen nükleer programlara şüpheyle yaklaşılmakta olup, bu iki ülkenin nihai hedeflerinin nükleer silah ya da bomba geliştirmek olduğu vurgulanmaktadır. Ancak bu iki ülke kendilerine yöneltilen bu suçlamaları reddederek, nükleer enerjiyi barışçıl amaçlar için kullanmayı öncelediklerini ve her ne kadar nükleer silah geliştirme kapasitesine erişseler de bunu yapmayacaklarını sürekli olarak vurgulamaktadırlar.
Bahse konu kapsamda, Türkiye de, nükleer kulübe dahil olmak için yıllardan bu yana çaba gösteren ülkeler arasındadır. 20. yüzyılın ikinci yarısından itibaren bu konuda farklı iktidarlar döneminde çok çeşitli girişimler bulunulmuş olmasına rağmen, bundan 2010’lu ve 2020’li yıllara kadar değişik engellemeler ve de çekincelerden ötürü başarılı sonuçlar alınamamıştır. Türkiye’de özellikle 2000’li yıllarından başlangıcından günümüze değin kaydedilen ekonomik büyüme ve bunun paralelinde halkın gelirindeki göreceli artışla doğru orantılı olarak enerji tüketimi her geçen sene istikrarlı bir biçimde artmaya devam etmektedir. Bu doğrultuda, Türkiye’de 2002 senesinden bu yana iktidarda bulunan AK Parti hükümeti, ülkenin enerji karışımında fosil yakıt bağımlılığını azaltmak ve çevre dostu kaynaklardan olarak nitelendirilen nükleer ve yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelik hem yatırımları hem de teşvikleri artıran bir politika tatbik etmektedir. Adı geçen çerçevede ele alındığında, 2010’lu yıllar itibariyle Türkiye’nin çeşitli şehirlerinde -Akkuyu-Mersin, Sinop ve İğneada bölgesinde- yabancı ülkelerden teknoloji transferi suretiyle nükleer santral yapılmasına yönelik girişimlerin yoğunlaştırıldığı görülmüştür.
Erişim Adresi: https://www.didgah.net/print_Maghaleh.php?id=29607, Erişim Tarihi: 09.08.2022.
Fakat bunların arasında en fazla ön planı çıkanı ve şu anda yapımı devam edeni Rus Rosatom tarafından Türkiye’nin güney bölgesindeki Mersin şehrinin Akkuyu bölgesine yapılmakta olan nükleer santraldir. 2010’lu yılların başından itibaren birtakım hukuki engellemelere ve Ankara-Moskova arasındaki siyasi gerginliklerden ötürü kesintiye uğramak zorunda kalan Akkuyu Nükleer Santrali, özellikle Haziran 2016’da Türkiye ve Rusya arasında “büyük uzlaşı”nın tesisini müteakiben hızlandırılan bir girişim olmuştur.[3]
Dört reaktörden meydan gelen -her biri 1,2 GW kapasiteyi barındıran- Akkuyu Nükleer Santrali’nin toplam 4,8 GW’lık kapasitesinin tam olarak devreye alınması durumunda (2023, 2024, 2025 ve 2026 yıllarında reaktörleri sırasıyla faaliyete geçirilmesi planlanmaktadır).[4] Akkuyu Nükleer Güç Santrali[5] tam olarak devreye alındığında, Türkiye’nin enerji ihtiyacının elektrik bağlamında % 10’luk bir bölümünü karşılaması öngörülmektedir. Söz konusu tesisin yapımında sorumlu olan Rosatom, teknoloji transferinden burada çalışacak olan mühendislerin kapsamlı eğitimini gerçekleştirmektedir. Santrallerin yapım süreciyle[6] ilgili izinlerin büyük bir çoğunluğu tamamlanmış durumdadır.[7] Fakat özellikle içerisinde bulunduğumuz Ağustos 2022 itibariyle Rosatom’un santral inşa işini beraber yaptığı Türk ortağının (İçtaş) sözleşmesini feshetmesi[8], projenin geleceğine yönelik soru işaretlerinin artmasına sebebiyet vermektedir. Bahsi geçen düzlemden ele alındığında, her iki ülkenin üst düzey devlet görevlilerince “stratejik proje” statüsünde değerlendirilen Akkuyu’nun yapımının devam edeceği[9] ve sürecin aksamalar yaşanmadan tamamlanacağına yönelik kuvvetli vurgular söz konusudur.[10] Bu bağlamda, ortaya çıkan sorunların çözüme kavuşturulmasına yönelik adımların ivedilikle atılacağı da ifade edilmektedir.[11]
Bu vurguları örneklendirmek gerekirse, 5 Ağustos 2022 tarihinde Rusya’nın Soçi şehrinde bir araya gelen Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın konu hakkındaki açıklamalarına yer vermek faydalı olacaktır. Erdoğan, Akkuyu Nükleer Santrali’nde gelinen en son durumla ilgili olarak aşağıdaki değerlendirmelerini kamuoyuyla paylaşmıştır: “Enerji alanında Akkuyu konusunu bugün sizlerle bir noktaya getirmemiz onu belli bir yerde gerçekten değerlendirerek, karara bağlamamız Akkuyu’daki süreci ertelemeye fırsat vermeyecektir. Çünkü belirlenen takvimin işlemesi ve Akkuyu’nun belirlenen zamanda bitirilmesi çok çok büyük önem arz ediyor. Zira Türkiye’nin enerji temininde yüzde 10 enerji potansiyelini Akkuyu Enerji Santrali halledecek ve bu konuyla ilgili olarak da etraflıca bir görüşme yapmamızın faydalı olacağına inanıyorum. Ben de bugün böyle bir fırsatı bulduğumuz için memnuniyetimi özellikle ifade etmek istiyorum.”[12]
Erişim Adresi: https://www.dailysabah.com/business/energy/turkey-russia-lay-foundation-for-third-unit-of-akkuyu-npp, Erişim Tarihi: 09.08.2022.
1950’li yıllarda ABD tarafından ortaya konulan Barış için Atom Projesi’ni müteakiben, 1968 Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Antlaşması ile kullanımı hız kazanan nükleer enerji, çevresel bakımdan temiz, doğa dostu; ekonomik açından ise ucuz olması hasebiyle modern ulus-devletlerin enerji güvenliği politikalarında öncül bir rol üstlenmiştir. Nükleer enerjinin silaha dönüştürülmesi ve nükleer santrallerde yaşanan büyük kazalar sonucu yaratılan riskler[13] göz önünde bulundurulmasına rağmen, özellikle enerjide dışa bağımlılığı yüksek devletler için barışçıl maksatlarla nükleer enerjiden yararlanma gündemlerinin ilk sırasında yer almaya devam etmektedir.
Özellikle Türkiye gibi son yıllarda yüksek ekonomik büyüme sebebiyle yaşanan enerji tüketimi artışı ve gittikçe artan iklim değişikliğiyle mücadele endişeleri bu tarz devletleri temiz enerji sınıfında kıymetlendirilen nükleer enerji yönelmek zorunda bırakmaktadır. Türkiye’de 20. yüzyıldan bu yana süren nükleer enerjiye sahip olup olmama tartışması, yerini, 21. yüzyılda, dünyanın en önde gelen nükleer enerji teknolojisi ihracatçılarından birisi Rusya Federasyonu’nun Rosatom firması tarafından Türkiye’nin Akkuyu-Mersin bölgesine 4,8 GW’lık bir santral yapılması girişimine bırakmıştır. Buna yönelik hem Türkiye’nin komşularından[14], hem de ülke içerisinde muhalif sesler[15] yükselse de, bu konuda Rusya ve Türkiye’nin kararlılıklarında herhangi bir sapma yaşanmadığı görülmektedir. Türkiye’nin kuruluşunun yüzüncü yılına ve onun ötesine geçtiğimiz/geçeceğimiz şu zamanlarda ülkenin enerji güvenliğinin sağlanması ve bu bağlamda özellikle fosil yakıtlara olarak bağımlılığın azaltılması büyük önem arz etmektedir.
2022 Rusya-Ukrayna Krizi’nin enerji kesintileriyle gündemde kendisine daha fazla yer bulduğu ve Avrupa’da nükleer enerjiye dönme ve onun payını enerji karışımında artırmaya yönelik tartışmaların yoğunlaştığı bir zaman zarfında Türkiye’nin bu enerjiden yararlanmasını istememek mantıklı ve de ulusal çıkarları önceleyen bir politika olarak kıymetlendirilmemelidir. Türkiye ve Rusya’nın bu projeyi tüm engellemelere karşın hayata geçirmeye devam edecekleri öngörülmektedir. Moskova, Türkiye gibi önemli bir müttefikini kaybetmemek için bu konuda adımlarını yaşadığı tüm problemlere rağmen kararlılıkla tatbik edecektir. Aynı durumu Türkiye için de söylememiz mümkündür. Önümüzdeki senelerde Türkiye’nin nükleer güç kulübünün bir üyesi olmaya dönük girişimlerini yoğunlaştıracağı ve bu konuda hem Rusya Federasyonu, hem de dünyanın önde gelen diğer büyük nükleer enerji teknolojisi ihracatçılarıyla yakın işbirliklerini geliştireceği öngörülmektedir.
Dr. Sina KISACIK
KAYNAKÇA
- Caşın, Mesut Hakkı, “Can the Turkish-Russian Relations in the 21st Century Be Described as Sitting on Cooperation-Competition Axis?”, içinde Turkish Foreign Policy During JDP Era: Regional Coexistence and Global Cooperation, Editörler: Tayyar Arı ve Mesut Hakkı Caşın, Berlin: Peter Lang: 2021, ss. 39-61.
- “Construction begins of fourth Turkish reactor”, World Nuclear News: New Nuclear, Yayım Tarihi: 21 Temmuz 2022, Erişim Adresi: https://world-nuclear-news.org/Articles/Construction-begins-of-fourth-Turkish-reactor, Erişim Tarihi: 09.08.2022.
- Gilchrist, Karen ve Macias, Amanda, “U.S. approves $1 billion in military aid to Ukraine; UN chief calls Russian attack on nuclear plant ‘suicidal’”, CNBC, Yayım Tarihi: 9 Ağustos 2022, Erişim Adresi: https://www.cnbc.com/2022/08/08/russia-ukraine-live-updates.html, Erişim Tarihi: 09.08.2022.
- Işık, Cansu, “Türkiye’de Anti Nükleer Hareket Örneğinde Risk Söylemi”, Afet ve Risk Dergisi, Cilt 3, Sayı: 2, 2020, ss.169-180, Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1088263, Erişim Tarihi: 09.08.2022.
- Kısacık, Sina, “The Fundamental Prospects and Tests before the Energy Security Parameters within the Southern Caucasus since 1990s”, içinde The Changing Perspectives and ‘New’ Geopolitics Of The Caucasus in the 21st Century, Editörler: Serdar Yılmaz ve Murat Yorulmaz, Ankara: Astana Yayınları, 2021, ss. 93-118.
- Kısacık, Sina, “20. Asırdan 21. Asra Silahların Denetimi, Sınırlandırılması ve Silahsızlanma: Seçili Bir Vaka Çalışması Olarak Türkiye’nin İran Nükleer Program Meselesine Yaklaşımı”, içinde Savunma Kaynaklarının Planlanması ve Yönetimi, Editörler: Ebru Caymaz ve Fahri Erenel, Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, 2021, ss. 167-239.
- Kısacık, Sina, “How the Recent North Korea Nuclear Question Will Impact on Washington’s Foreign Policies Toward Tokyo and Pyongyang in the 21st Century?”, in Ultra-Nationalist Policies of Trump and Reflections in the World, Editörler: Mim Kemal Öke and Hanefi Yazıcı, Berlin: Peter Lang, 2020, ss. 141-156.
- Kozok, Fırat, “Russia Is Wiring Dollars to Turkey for $20 Billion Nuclear Plant”, Bloomberg Middle East Edition, Yayım Tarihi: 29 Temmuz 2022, Erişim Adresi: https://www.bloomberg.com/news/articles/2022-07-29/russia-is-wiring-dollars-to-turkey-for-20-billion-nuclear-plant, Erişim Tarihi: 09.08.2022.
- Ktisti, Sarah, “Demonstrators protest against Akkuyu nuclear power plant outside Russian embassy”, Cyprus Mail, Yayım Tarihi: 5 Haziran 2022, Erişim Adresi: https://cyprus-mail.com/2022/06/05/demonstrators-protest-against-akkuyu-nuclear-power-plant-outside-russian-embassy/, Erişim Tarihi: 09.08.2022.
- Mérilhou, Claire “Rosatom Terminates Contract with IC Ictas”, Energynews, Yayım Tarihi: 9 Ağustos 2022, Erişim Adresi: https://energynews.pro/en/rosatom-terminates-contract-with-ic-ictas/, Erişim Tarihi: 09.08.2022.
- Nükleer Düzenleme Kurumu (Nuclear Regulatory Authority), “With the decision of the Nuclear Regulatory Board on 13.11.2020, Akkuyu Nuclear JSC was granted a Construction License for the 3rd Unit of Akkuyu Nuclear Power Plant.”, Yayım Tarihi: 13 Kasım 2020, Erişim Adresi: https://www.ndk.gov.tr/en-US/news/the-construction-licence-of-3rd-unit-of-akkuyu-nuclear-power-plant, Erişim Tarihi: 09.08.2022.
- “Putin says Turkey’s first nuclear plant on track”, BNE Intellinews, Yayım Tarihi: 10 Mart 2021, Erişim Adresi: https://www.intellinews.com/putin-says-turkey-s-first-nuclear-plant-on-track-205104/, Erişim Tarihi: 09.08.2022.
- The State Atomic Energy Corporation ROSATOM, “Main phase construction commences at Akkuyu NPP unit 4 in Turkey”, Yayım Tarihi: 21 Temmuz 2022, Erişim Adresi: https://rosatom-europe.com/press-centre/news/main-phase-construction-commences-at-akkuyu-npp-unit-4-in-turkey/, Erişim Tarihi: 09.08.2022.
- Toprak, Sezayi & Dal, Selman, “Akkuyu Nuclear Power Plant: Cost & Benefıt Analysıs”, Energy Policy Turkey, Cilt / Sayı: 4, Ağustos 2017, ss. 85-91, Erişim Adresi: https://Dergipark.Org.Tr/En/Download/Article-File/344797, Erişim Tarihi: 09.08.2022.
- “Turkish firm to take Rosatom to court over nuclear plant builder switch”, Daily Sabah: Business / Energy, Yayım Tarihi: 1 Ağustos 2022, Erişim Adresi: https://www.dailysabah.com/business/energy/turkish-firm-to-take-rosatom-to-court-over-nuclear-plant-builder-switch, Erişim Tarihi: 09.08.2022.
- “Turkey seeks to resolve dispute over Russian-built nuclear plant”, Reuters: Middle East, Yayım Tarihi: 3 Ağustos 2022, Erişim Adresi: https://www.reuters.com/world/middle-east/turkey-seeks-resolve-dispute-over-russian-built-nuclear-plant-2022-08-03/, Erişim Tarihi: 09.08.2022.
- “Turkey seeks to resolve row over Russian-built $20B nuclear plant”, Daily Sabah: Business / Economy, Yayım Tarihi: 3 Ağustos 2022, Erişim Adresi: https://www.dailysabah.com/business/economy/turkey-seeks-to-resolve-row-over-russian-built-20b-nuclear-plant, Erişim Tarihi: 09.08.2022.
- Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı, “Cumhurbaşkanı Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Putin ile bir araya geldi”, Yayım Tarihi: 5 Ağustos 2022, Erişim Adresi: https://www.tccb.gov.tr/haberler/410/138933/cumhurbaskani-erdogan-rusya-devlet-baskani-putin-ile-bir-araya-geldi, Erişim Tarihi: 09.08.2022.
- World Nuclear Association, “Ukraine: Russia-Ukraine War and Nuclear Energy (Updated 7 August 2022)”, Erişim Adresi: https://world-nuclear.org/information-library/country-profiles/countries-t-z/ukraine-russia-war-and-nuclear-energy.aspx, Erişim Tarihi: 09.08.2022.
DİPNOTLAR
[1] Sina Kısacık, “20. Asırdan 21. Asra Silahların Denetimi, Sınırlandırılması ve Silahsızlanma: Seçili Bir Vaka Çalışması Olarak Türkiye’nin İran Nükleer Program Meselesine Yaklaşımı”, içinde Savunma Kaynaklarının Planlanması ve Yönetimi, Editörler: Ebru Caymaz ve Fahri Erenel, Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, 2021, ss. 167-239.
[2] Sina Kısacık, “How the Recent North Korea Nuclear Question Will Impact on Washington’s Foreign Policies Toward Tokyo and Pyongyang in the 21st Century?”, in Ultra-Nationalist Policies of Trump and Reflections in the World, Editörler: Mim Kemal Öke and Hanefi Yazıcı, Berlin: Peter Lang, 2020, ss. 141-156.
[3] Mesut Hakkı Caşın, “Can the Turkish-Russian Relations in the 21st Century Be Described as Sitting on Cooperation-Competition Axis?”, içinde Turkish Foreign Policy During JDP Era: Regional Coexistence and Global Cooperation, Editörler: Tayyar Arı ve Mesut Hakkı Caşın, Berlin: Peter Lang: 2021, ss. 39-61.
[4] Sina Kısacık, “The Fundamental Prospects and Tests before the Energy Security Parameters within the Southern Caucasus since 1990s”, içinde The Changing Perspectives and ‘New’ Geopolitics Of The Caucasus in the 21st Century, Editörler: Serdar Yılmaz ve Murat Yorulmaz, Ankara: Astana Yayınları, 2021, ss. 93-118.
[5] Sezayi Toprak & Selman Dal, “Akkuyu Nuclear Power Plant: Cost & Benefıt Analysıs”, Energy Policy Turkey, Cilt / Sayı: 4, Ağustos 2017, ss. 85-91, Erişim Adresi: https://Dergipark.Org.Tr/En/Download/Article-File/344797, Erişim Tarihi: 09.08.2022.
[6] “Construction begins of fourth Turkish reactor”, World Nuclear News: New Nuclear, Yayım Tarihi: 21 Temmuz 2022, Erişim Adresi: https://world-nuclear-news.org/Articles/Construction-begins-of-fourth-Turkish-reactor, Erişim Tarihi: 09.08.2022.
[7] Nükleer Düzenleme Kurumu (Nuclear Regulatory Authority), “With the decision of the Nuclear Regulatory Board on 13.11.2020, Akkuyu Nuclear JSC was granted a Construction License for the 3rd Unit of Akkuyu Nuclear Power Plant.”, Yayım Tarihi: 13 Kasım 2020, Erişim Adresi: https://www.ndk.gov.tr/en-US/news/the-construction-licence-of-3rd-unit-of-akkuyu-nuclear-power-plant, Erişim Tarihi: 09.08.2022.
[8] Claıre Mérilhou, “Rosatom Terminates Contract with IC Ictas”, Energynews, Yayım Tarihi: 9 Ağustos 2022, Erişim Adresi: https://energynews.pro/en/rosatom-terminates-contract-with-ic-ictas/, Erişim Tarihi: 09.08.2022; “Turkish firm to take Rosatom to court over nuclear plant builder switch”, Daily Sabah: Business / Energy, Yayım Tarihi: 1 Ağustos 2022, Erişim Adresi: https://www.dailysabah.com/business/energy/turkish-firm-to-take-rosatom-to-court-over-nuclear-plant-builder-switch, Erişim Tarihi: 09.08.2022.
[9] Fırat Kozok, “Russia Is Wiring Dollars to Turkey for $20 Billion Nuclear Plant”, Bloomberg Middle East Edition, Yayım Tarihi: 29 Temmuz 2022, Erişim Adresi: https://www.bloomberg.com/news/articles/2022-07-29/russia-is-wiring-dollars-to-turkey-for-20-billion-nuclear-plant, Erişim Tarihi: 09.08.2022; The State Atomic Energy Corporation ROSATOM, “Main phase construction commences at Akkuyu NPP unit 4 in Turkey”, Yayım Tarihi: 21 Temmuz 2022, Erişim Adresi: https://rosatom-europe.com/press-centre/news/main-phase-construction-commences-at-akkuyu-npp-unit-4-in-turkey/, Erişim Tarihi: 09.08.2022.
[10] “Putin says Turkey’s first nuclear plant on track”, BNE Intellinews, Yayım Tarihi: 10 Mart 2021, Erişim Adresi: https://www.intellinews.com/putin-says-turkey-s-first-nuclear-plant-on-track-205104/, Erişim Tarihi: 09.08.2022.
[11] “Turkey seeks to resolve dispute over Russian-built nuclear plant”, Reuters: Middle East, Yayım Tarihi: 3 Ağustos 2022, Erişim Adresi: https://www.reuters.com/world/middle-east/turkey-seeks-resolve-dispute-over-russian-built-nuclear-plant-2022-08-03/, Erişim Tarihi: 09.08.2022; “Turkey seeks to resolve row over Russian-built $20B nuclear plant”, Daily Sabah: Business / Economy, Yayım Tarihi: 3 Ağustos 2022, Erişim Adresi: https://www.dailysabah.com/business/economy/turkey-seeks-to-resolve-row-over-russian-built-20b-nuclear-plant, Erişim Tarihi: 09.08.2022.
[12] Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı, “Cumhurbaşkanı Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Putin ile bir araya geldi”, Yayım Tarihi: 5 Ağustos 2022, Erişim Adresi: https://www.tccb.gov.tr/haberler/410/138933/cumhurbaskani-erdogan-rusya-devlet-baskani-putin-ile-bir-araya-geldi, Erişim Tarihi: 09.08.2022.
[13] World Nuclear Association, “Ukraine: Russia-Ukraine War and Nuclear Energy (Updated 7 August 2022)”, Erişim Adresi: https://world-nuclear.org/information-library/country-profiles/countries-t-z/ukraine-russia-war-and-nuclear-energy.aspx, Erişim Tarihi: 09.08.2022; Karen Gilchrist ve Amanda Macias, “U.S. approves $1 billion in military aid to Ukraine; UN chief calls Russian attack on nuclear plant ‘suicidal’”, CNBC, Yayım Tarihi: 9 Ağustos 2022, Erişim Adresi: https://www.cnbc.com/2022/08/08/russia-ukraine-live-updates.html, Erişim Tarihi: 09.08.2022.
[14] Sarah Ktisti, “Demonstrators protest against Akkuyu nuclear power plant outside Russian embassy”, Cyprus Mail, Yayım Tarihi: 5 Haziran 2022, Erişim Adresi: https://cyprus-mail.com/2022/06/05/demonstrators-protest-against-akkuyu-nuclear-power-plant-outside-russian-embassy/, Erişim Tarihi: 09.08.2022.
[15] Cansu Işık, “Türkiye’de Anti Nükleer Hareket Örneğinde Risk Söylemi”, Afet ve Risk Dergisi, Cilt 3, Sayı: 2, 2020, ss.169-180, Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1088263, Erişim Tarihi: 09.08.2022.
