Giriş
Uluslararası siyasette etki, yalnızca askeri ve ekonomik güçle (sert güç) değil, aynı zamanda kültürel cazibe ve kurumsal değerlerle (yumuşak güç) inşa edilmektedir. Türkiye’nin stratejik vizyonunda, Alanya, ekonomik verilerle kanıtlanmış uluslararası entegrasyonu sayesinde bu yumuşak gücün en somut uygulama alanı olarak öne çıkmaktadır.
Bu makale, Alanya’nın tarihi, sosyal ve ekonomik potansiyelini, önerilen düşünce kuruluşunun British Council gibi küresel kurumlarla kuracağı stratejik bağları merkeze alarak analiz etmekte ve bu eklektik yaklaşımın Türkiye-Birleşik Krallık diplomatik ilişkilerine sağlayacağı kazanımları akademik bir dille ortaya koymaktadır.
1. Yumuşak Gücün Ampirik Temeli ve Stratejik Konumlandırma
Alanya’nın diplomatik potansiyeli, duygusal söylemlerden ziyade, uluslararası toplumun şehre gösterdiği somut ekonomik güvenle doğrulanmaktadır. Bu durum, Alanya’yı, Türkiye’nin küresel itibarı açısından veri temelli bir referans noktası haline getirmektedir.
Uluslararası Güven ve Yatırım: Alanya, yabancılara konut satışında liderliğini sürdürerek 2022 yılında 14.127 adet ile rekor kırmıştır (TÜİK/ALTSO verileri). Bu rakam, farklı jeopolitik kutuplardan gelen yatırımcıların Türkiye ekonomisine duyduğu uzun vadeli güvenin somut bir göstergesidir.
Halk Diplomasisi Erişimi: Gazipaşa-Alanya Havalimanı (GZP), 2023 yılında 849.155 yolcuya hizmet vermiştir (DHMİ verileri). Bu sürekli erişim, siyasi gerilimlere rağmen halklararası iletişimin kesintisiz sürdürüldüğünü kanıtlayan güçlü bir iletişim koridorudur.
2. Tarihsel Sorumluluk ve Kazanım Stratejisi: Rum Mirası ve BK Etkileşimi
Yumuşak gücün etik zemini, geçmişle yüzleşme ve ortak mirasın sorumluluğunu üstlenmeyle kurulur. Alanya’nın tarihi, özellikle Yunanistan ve dolaylı olarak Birleşik Krallık (BK) ile ilişkilerde hassas konuları çözebilecek bir platform sunmaktadır.
Tarihsel Köken ve Mübadele Mirası
Alanya (Alâiye) ve çevresindeki Rum Ortodoks nüfusun (Karamanlılar) varlığı, Osmanlı ve erken Cumhuriyet dönemine ait somut bir mirastır. Bu cemaatin, Lozan Barış Konferansı Sözleşmeleri uyarınca 1923’te zorunlu göçe tabi tutulması (mübadele), Türkiye’nin tarihi bir sorumluluğudur. Bu miras, siyasi bir “koz” olarak değil, “ortak sorumluluk” alanı olarak ele alınmalıdır.
Kazanım Stratejisi
Alanya’dan göç eden Rumların (Nea Ionia) torunlarıyla kurulacak kültürel diyalog ve tarihi yapıların restorasyonu, Türkiye’nin uzlaşmacı kimliğini pekiştirir. Bu etik yaklaşım, Kıbrıs Sorunu ve Doğu Akdeniz gerilimlerinde garantör ülke olan BK’nin Türkiye’ye olan güvenilirliğini ve stratejik iş birliğini arttırır. Türkiye’nin tarihsel hassasiyetlere saygı duyduğu mesajı, İngiliz kamuoyunda güçlü bir olumlu karşılık bulur.
3. Kurumsal Akıl ve Siyasi Kaldıraç: British Council ile Eklektik Bağ
Alanyalı eski bir Dışişleri Bakanı olan Mevlüt Çavuşoğlu’nun himayesinde kurulacak Akdeniz Entegrasyon ve Diyalog Araştırmaları Merkezi (AEDAM), British Council gibi küresel kültür kurumlarıyla stratejik bağlar kurarak yumuşak gücün omurgasını güçlendirmelidir.
Stratejik Bağ ve İş Birliği Alanları
AEDAM, British Council’ı bir rakip olarak değil, eklektik bir ortak olarak görmelidir:
Kültürel Diplomasi Projeleri: AEDAM, British Council ile ortaklaşa Türk-İngiliz Gençlik Forumları düzenlemelidir. Bu forumlar, GZP’deki yoğun İngiliz turist trafiğinden (Halk Diplomasisi Erişimi) faydalanarak, Alanya’yı gençler için bir buluşma noktasına dönüştürür.
Kapsayıcılık Alanında Uzmanlık Transferi: British Council’ın sosyal kapsayıcılık projelerindeki uzmanlığı, AEDAM’a bağlı “Erişilebilirlik ve Sosyal Entegrasyon” bölümüne aktarılmalıdır. Bu, Alanya’nın engelli turizmi standartlarını (Sosyal Yumuşak Güç) uluslararası kabul görecek seviyelere taşır.
Akademik Köprüler: AEDAM, İngiliz üniversiteleri ile Mübadele Mirası ve Güven İnşası üzerine ortak Track II Araştırma Programları yürütmelidir. Bu programlar, resmi diplomasi kanallarına sunulacak tarafsız ve akademik çıktılar sağlar.
Eklektik Katkı ve Türkiye Kazanımları
AEDAM’ın British Council ile kurduğu bu bağ, Alanya’nın çok boyutlu entegrasyonunu pekiştirir:
Çarpan Etkisi: AEDAM, İngiliz kültürünün gücünü (British Council) ve diğer ulusların yatırım gücünü (14.127 konut) bir arada analiz ederek, Türkiye’nin yumuşak güç etkisini maksimize eder.
Küresel Standartların İthal Edilmesi: Erişilebilirlik alanında iş birliği, Alanya’nın sadece turizmde değil, insan hakları ve sosyal değerler alanında da küresel standartları benimsediğini gösterir. Bu, BK kamuoyunda Türkiye hakkındaki olumsuz algıları yıkmada en etkili dolaylı yöntemdir.
Diplomasi Forumunun Genişletilmesi ve Sosyal Yumuşak Güç
Türkiye’nin diplomatik etkisini maksimize etmek için, ADF gibi resmi platformlar, Alanya’nın temsil ettiği sosyal kapsayıcılık ve sivil diplomasi (Track II) ile entegre edilmelidir.
Antalya Diplomasi Forumu (ADF) Entegrasyonu: ADF, Alanya’yı kalıcı bir “Sorumluluk ve Kültürel Diyalog Merkezi” olarak benimsemelidir. Bu merkez, ADF’nin resmi (Track I) gündemini yıl boyu süren sivil diplomasi (Track II) faaliyetleriyle desteklemelidir. AEDAM’ın British Council ile yürüttüğü projelerin raporları, ADF’nin diplomatik söyleminin somut verilere dayandırılmasını sağlayacaktır.
Sosyal Yumuşak Güç: Erişilebilirlik Stratejisi
Erişilebilirlik Potansiyeli: Alanya’nın fiziki ortamlarının, diğer büyükşehirlere kıyasla engellilere yönelik daha iyi bir seviyede olduğu gerçeği, stratejik bir rekabet avantajına dönüştürülmelidir.
Öneri: “Engelli Turizmi” Stratejisi: Alanya, çok kültürlü potansiyelini kullanarak, yüksek gelir grubundaki engelli turistleri hedefleyen lüks bir destinasyona dönüşmelidir.
AEDAM’da Bölümleme: AEDAM’a “Erişilebilirlik ve Sosyal Entegrasyon” bölümü eklenmeli; bu bölüm, Alanya’nın erişilebilirlik standartlarını AB normlarına göre denetlemeli ve “Engelli Turizmi Güven Endeksi” geliştirerek bu verileri uluslararası kurumlarla paylaşmalıdır.
Sonuç
Alanya, ekonomik, tarihi ve sosyal yumuşak güç bileşenlerini bütünleştiren çok katmanlı bir profil sunmaktadır. Mevlüt Çavuşoğlu gibi deneyimli bir liderin himayesinde AEDAM ile kurumsallaşan bu eklektik strateji, Türkiye’nin uluslararası sorunlardaki haklılığını, ahlaki ve kültürel üstünlüğe dayalı, kalıcı ve etik eylemlerle ispat etmesini sağlayacaktır. Alanya’nın British Council gibi kurumlarla kuracağı stratejik bağlar, Türkiye’nin diplomatik etkisini genişleterek, onu küresel diyalog ve sorumluluğun öncü merkezi konumuna taşıyacaktır.
Hasan Kerem ÜNSAL
