Birleşik Krallık Başbakanı Keir Starmer, 27 Ekim 2025 tarihinde Türkiye’ye bir ziyaret gerçekleştirmiştir. Bu ziyaret, iki ülke arasındaki diplomatik, askeri ve ticari ilişkilerin yeniden ivme kazandığı bir dönemde gerçekleşmiş ve özellikle Eurofighter Typhoon savaş uçağı projesi etrafında şekillenen görüşmelerle dikkat çekmiştir. Nitekim İngiliz Başbakanı’nın hızlı ama etkili bu ilk Türkiye ziyaretinden önce üç adet Eurofighter jeti de Türkiye’ye gelmiş ve Starmer ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan arasında Beştepe’de atılan imzalarla Türkiye’nin Birleşik Krallık’tan toplamda 20 adet savaş uçağı alması kesinlik kazanmıştır. Starmer ve Erdoğan arasındaki görüşmede, ayrıca, bölgesel gelişmelerin ve savunma sanayii alanındaki yeni ortaklıkların da gündeme geldiği ifade edilmektedir.
Başbakan Keir Starmer’ı havaalanında Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler karşıladı
Başbakan Keir Starmer’ın tarihi ziyaretinin iki ülke arasındaki ilişkilere çok boyutlu bir fayda sağlayacağı düşünülebilir. Birleşik Krallık’ın Türkiye’ye Eurofighter savaş uçaklarını satmasının, Türkiye’yle sahip olunan siyasi ilişkileri sağlamlaştıracak bir manivela olarak görülmüş olması muhtemeldir. Genel olarak Birinci Dünya Savaşı’ndan dolayı Türk toplumundaki İngiliz popülaritesi çok yüksek olmasa da, Birleşik Krallık’ın çok uzun yıllardır Türkiye’ye bu tarz stratejik alımlarda sorun çıkarmayan ender Batılı müttefiklerinden biri olduğu bilinmektedir. Ayrıca Türkiye’nin savunma sanayiindeki yeteneklerinin geçmişteki gelişiminde İngilizlerle yapılan ortaklıkların önemi büyüktür. Gerek F-35’lerin ABD’den tedariğinde yaşanan sorunlar, gerekse Türkiye’nin milli savaş uçağı KAAN için gereken motorların Amerikalılardan alınamaması gibi konular, Birleşik Krallık’ın Türk savunma sanayiinin geleceğine de katkı sağlamasına yol açacak yeni bir ortaklık imkânı yaratmış olabilir. Dolayısıyla, bu durum, Türkiye’nin yapacağı Eurofighter satın alımını daha hızlı ve kararlı hale getirmiştir.
Sir Keir Starmer’ın Ankara ziyaretinde KAAN savaş uçağını incelemiş olması Türkiye’nin milli savaş uçağı projesinde Birleşik Krallık’ın potansiyel bir ortak olabileceği yönünde bir işaret olarak da algılanabilir. İngilizler için savunma sanayii alanında yapılan iş birlikleri her şeyden önce ekonomik kazanç olarak değerlendirilir. Nitekim savunma sanayiindeki iş birliğinin devam edeceğine dair söylemlerle birlikte Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın iki ülke arasındaki ticaret hacminin 40 milyar dolara çıkarmayı hedeflediklerini ifade etmesi, iki ülke arasında gelişen ilişkilerin bir kazan-kazan ilişkisi olacağına işaret etmektedir. Ayrıca Birleşik Krallık’ın özellikle Karadeniz ve Ortadoğu’da Türkiye’nin nüfuzundan faydalanmak istediği, bu sayede hem güvenlik, hem de ticari çıkarlar elde etmeye çalışacağı düşünülebilir. Rusya ile Batı arasındaki anlaşmazlıklar göz önüne alındığında, Birleşik Krallık’ın bölgesindeki en önemli güç olan Türkiye ile iyi ilişkiler geliştirmesinin Rusya’yı caydırmada önemli bir rol oynayacağının düşünülmesi söz konusudur. Ayrıca özellikle Almanya Şansölyesi Friedrich Merz’in Türkiye ziyaretinde gündeme gelmesi muhtemel olan AB’nin SAFE girişimine dahil edilmesi konusunda Birleşik Krallık’ın rolünün ne olabileceği de Starmer’ın ziyaretinde gündeme gelmiş olabilir. Yakın gelecekte Birleşik Krallık’ın hem AB üyesi olmayan, hem de Türkiye’ye yönelik kapsayıcı yaklaşıma sahip bir müttefik olarak Türklerin bu projede yer alması için AB ülkelerine baskı uygulaması beklenebilir.
Birleşik Krallık Başbakanı Keir Starmer’ın gerçekleştirdiği Türkiye ziyareti, iki ülke arasındaki stratejik ortaklık için önemli potansiyeller barındırmaktadır. Eurofighter Typhoon anlaşması, Türkiye’nin savunma sanayiindeki varlıklarını çeşitlendirme noktasında önemli bir dönüm noktası olarak görülebilir. Bu anlaşma Birleşik Krallık açısından da küresel savunma pazarında yeniden aktif bir aktör olma hedefiyle uyumludur. Ziyaret sırasında ele alınan konular ikili ilişkilerin sadece güvenlik ekseninde değil, ekonomik ve teknolojik boyutlarda da derinleşeceğini ortaya koymaktadır. Bununla birlikte, Starmer’ın Türkiye ziyareti Birleşik Krallık dış politikasında Ankara’ya verilen önemi göstermektedir. Türkiye ise bu süreçte hem Batılı müttefikleriyle ilişkilerini pozitif olarak yeniden tanımlamakta hem de savunma sanayii kabiliyetlerini güçlendirecek çok taraflı iş birliklerine açık olduğunu göstermektedir. Dolayısıyla, Starmer’ın ziyareti kısa vadeli bir savunma anlaşmasının ötesinde, iki ülke arasındaki stratejik ortaklığın güçlenmesine yönelik önemli bir ipucu olarak görülebilir.
Dr. Polat ÜRÜNDÜL
