Dünya kamuoyu Suriye’de yaşanan krize odaklanmışken Orta Asya’da güç mücadelesi yeniden başladı. Bölgenin stratejik ülkesi Özbekistan, Rus NATO’su olarak bilinen Kollektif Güvenlik Anlaşması Örgütü (KGAÖ) üyeliğini askıya aldığını bir dilekçe ile genel sekreterliğe bildirdi.
Kommersant gazetesi Taşkent’in örgütten çekilme gerekçesini ABD ile askeri işbirliğini artırmak için yolu açma çabası olarak değerlendirdi. Gazeteye açıklamada bulunan kaynaklara göre Özbekistan, 2014 sonrası Afganistan’dan ayrılmaya hazırlanan ABD’ye askeri üs verecek. Gazeteye konuşan Özbek diplomatlar, KGAÖ’nün Afganistan’la ilgili stratejik planları ve örgüt içinde askeri işbirliğinin artırılması Taşkent’i bu yönde bir adım atmaya itti. KGAÖ’de alınan son karara göre örgüt üyesi ülkelerde kurulacak herhangi bir üçüncü ülkeye ait askeri üs için örgütün onayı gerekiyor.
Moskova merkezli düşünce kuruluşu PIR-Center’dan uzman Vadim Kozyulin Kommersant’a yaptığı açıklamada, “Özbekistan ABD ile askeri üssün yeniden açılması konusunda anlaşma sağlayacak gibi gözüküyor. Örgüt üyeliği devam etse idi Taşkent’in konuyu tüm KGAÖ üyesi ülkelerle müzakere edilmesi gerekiyordu. Şimdi buna gerek kalmayacak” dedi. Kozyulin askeri üs karşılığında Washington’ın Özbekistan’da yaşanan bir kısım insan hakları ihlallerine göz yumacağını, mali ve askeri yardım desteğinde bulunacağını ve güvenlik garantisi vereceğini de iddia etti. Özbekistan 11 Eylül olayları sonrası ABD’ye verdiği Hanabad askeri üssünü Andican olayları sonrası 2005’te kapatmıştı.
Kommersant 15 Haziran tarihli haberinde de Pentagon’un Afganistan operasyonlarına destek sağlamak amacı ile askeri mühimmatın sevkiyatında Özbekistan, Kırgızistan ve Tacikistan’la görüşmeler yaptığını duyurmuştu. Aralık 2008’de Avrasya Ekonomik Birliği (EurAsEC) üyeliğini de askıya alan Taşkent, Rusya’nın Tacikistan’a inşa ettiği hidroelektrik santral nedeni ile de Moskova’ya kızgın. Özbekistan Cumhurbaşkanı İslam Kerimov, su kaynaklarının azaldığı gerekçesi ile santralin inşa edilmesini istemiyordu. Sovyetler Birliği’nin dağılmasının ardından 1992’de bir anlaşma ile sağlanan güvenlik birliği, 2002’de ise kurumsal bir yapıya dönüştü. Özbekistan’ın üyeliğini askıya aldığı KGAÖ’de Rusya, Ermenistan, Belarus, Kazakistan, Kırgızistan ve Tacikistan yer alıyor.
