Özellikle son yıllarda tüm dünyanın mücadele ettiği ortak sorunların başında gelen uyuşturucu, insanlığı her açıdan olumsuz etkilemektedir. 1980’li yıllarda uygulanmaya başlayan neo-liberal ekonomi politikalarının dünya genelinde beraberinde getirdiği “küreselleşme” olgusu, uyuşturucu ticaretinin de sınırları aşarak globalleşmesine zemin hazırlamıştır. 1980’lerden günümüze uzanan dönemde ise, uyuşturucu ticareti “acımasız kapitalizm“in ve ”terörizm“in en önemli finansal kaynaklarından birisi olmuştur. Bu bağlamda, uyuşturucu ticaretinin veya kaçakçılığının ülke ekonomileri açısından da birçok olumsuz etkisinin bulunduğu ortaya çıkmıştır. Sonraki süreçte Avrupa ve ABD’de yapılan birçok araştırma ile, uyuşturucu madde kullanımının insan sağlığına sanılandan daha fazla zarar verdiği de bilimsel açıdan kanıtlanmıştır. Uyuşturucunun bütün bu olumsuz etki ve sonuçlarına karşı da, dünya genelinde mücadele edilmesi gerektiği fikri önem kazanmıştır. Bu bağlamda, Türkiye, son yıllarda dünya ülkeleriyle kıyaslandığında uyuşturucuyla mücadele anlamında başarılı bir grafik çizmektedir. Makalede, bütün bu olgulardan hareketle; Türkiye’nin uyuşturucu ile mücadele konusunda, göstermiş olduğu örnek başarı mücadelesi ele alınacaktır.
Öncelikle, Türkiye’de son yıllarda uyuşturucu ile mücadele alanında tüm birimlerin koordinasyonuyla yürütülen çalışmalar sonucunda, uyuşturucuya bağlı ölümlerdeki yüksek artış hızı kontrol altına alınmıştır. Bu bağlamda T.C. İçişleri Bakanlığı verileri incelendiğinde; 2021 yılının ilk 11 ayında doğrudan uyuşturucu kaynaklı ölümlerde, bir önceki yılın aynı dönemine göre % 8,6 oranında azalma olduğu görülmektedir. Bu noktada, geçmiş yıllardaki oranlarda incelendiğinde, uyuşturucunun sebep olduğu ölümlerin azaltılması hususunda istikrarlı ve net bir başarı sağlandığı görülmektedir. (https://www.icisleri.gov.tr, 2022)
Bu bağlamda, Türkiye’de uyuşturucu ile mücadele kapsamında, 2021 yılında da operasyonlar hız kesmeden devam etmiştir. T.C. İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı birimleri, geçen yıl terörün en önemli finansman kaynağı olan uyuşturucuya karşı, sahada yoğun bir şekilde mücadele etmişlerdir. Narkotik Şube Ekipleri’nin düzenlediği 215.228 operasyonda toplam 293.905 kişi gözaltına alınırken, bunlardan 26.128’i adli makamlarca tutuklanmıştır. (https://www.icisleri.gov.tr, 2022)
Diğer yandan, Türkiye’de 2021 yılında ele geçirilen uyuşturucu madde miktarlarının 2020 yılı ile kıyaslandığında arttığı gözlenmektedir. Bu bağlamda, madde miktarları türlerine göre, % 54 oranından başlayarak, % 98 oranlarına varan artışlar göstermiştir. Bu noktada, özellikle Türkiye sınırlarının, deniz limanlarının, havaalanlarının ve sokakların güvenliği önem kazanmaktadır. Bu bağlamda, 16-17 Ekim 2021 tarihlerinde T.C. İçişleri Bakanı Sayın Süleyman SOYLU’nun da iştirakleriyle Çorum-İskilip’te düzenlenen Uyuşturucu ile Mücadelede Bilim Çalıştayı’nda, devrim niteliğinde bir çalışma kamuoyuna tanıtılmıştır. Uyuşturucu profilleme çalışması olarak adlandırılan bu örnek proje ile uyuşturucu maddelerin üzerinde bulunan kimyasal parmak izini açığa çıkartmak amaçlanmıştır. Bu çalışma sayesinde, uyuşturucu maddelerin, tüm biyometrik veri analizlerinin son bilimsel ve teknolojik cihazlar ile laboratuvar ortamında analiz edilebilmesine olanak sağlanmıştır. Bu bağlamda, biyometrik analiz sayesinde farklı yer ve zamanlarda yakalanan uyuşturucular arasında bağlantı kurularak, güvenlik güçlerinin, hem suçlar, hem de suçlularla daha etkin mücadele edebilmesine olanak sağlanmıştır. Bu anlamlı çalışma sayesinde, Kriminal Daire Başkanlığı tarafından uyuşturucu tedarikçi-kullanıcı ağları, yakalanan uyuşturucu maddelerin kaynakları, dağıtım ağları ve yöntemlerinin tüm bilgileri elde edilebilmektedir. Ayrıca bu çalışma, çalıştaya katılan tüm değerli bilim insanları tarafından takdir görmüştür. (https://www.egm.gov.tr, 2021)
Uyuşturucuyla somut mücadelenin yanı sıra, toplumsal açıdan bağımlılığının altında yatan farklı nedenlerinde irdelenmesi, sorunun kökten çözümü için önem taşımaktadır. Bu noktada, bağımlılık unsurunda, psikolojik, sosyolojik ve toplumsal birçok etkenin rol oynadığı görülmektedir. Ayrıca bağımlılara yönelik kullanılan iletişim dili de uyuşturucu sorununun çözümü noktasında son derece önem arz etmektedir. Bu bağlamda Çorum-İskilip’teki sempozyumda konuşmacı olarak yer alan değerli bilim insanı Aydın Adnan Menderes Üniversitesi-Söke İşletme Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Sayın Turan AKKOYUN hocamız, gerçekleştirdiği konuşmada, ”Uyuşturucunun bugün gelinen noktada sadece sağlık ya da kolluk kuvvetlerinin alanı olmaktan çıktığını, sosyoloji, psikoloji, farmakoloji, hukuk gibi birçok çalışma alanının konusu olduğunu” dile getirmiştir. Saygıdeğer Turan AKKOYUN hocamız, ayrıca, “Uyuşturucu sorununa yönelik ortak çalışma yapılmasının zorunlu hale geldiğini” belirterek, iletişim biliminin, birbirinden farklı çalışma sahalarını birleştirebileceği gibi uyuşturucu batağına düşen bireye karşı kullanılacak dili de belirleyebileceğini ifade etmiştir. Hocamızın belirttiği üzere, uyuşturucuyla mücadele, bugün gelinen nokta itibariyle, birçok farklı alan ve disiplinin konusu ile ilişkili hale gelmiştir. Bağımlılığın önlenmesi ve bireyin uyuşturucuya hiçbir zaman başvurmamasını sağlamak açısından, soruna bu perspektiften yaklaşmak çok yerinde olacaktır. (https://www.egm.gov.tr, 2021)
Makale içerisinde belirtilen “Uyuşturucu ile Mücadelede Bilim Çalıştayları”, Türkiye’de Uyuşturucuya karşı mücadele konusunda, son derece anlamlı ve değerli bir nitelik taşımaktadır. Uyuşturucuya yönelik, toplumsal, bilimsel, kurumsal ve akademik farkındalık yaratan çalıştaylar, her 3 ayda bir verilerini güncellemektedir. Türkiye’de bulunan çeşitli şehir ve bölgelerde gerçekleştirilen çalıştayların birincisi, Söke İşletme Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Sayın Turan AKKOYUN hocamızın öncülüğünde, Söke Kaymakamlığı, Aydın Adnan Menderes Üniversitesi ve Adli Bilimciler Derneği işbirliğiyle Aydın-Söke’de düzenlenmiştir. Daha sonrasında T.C. İçişleri Bakanı Sayın Süleyman SOYLU’nun da iştirakleriyle Çorum-İskilip’te verilerini güncelleyen çalıştay, her düzenlendiğinde medya, sivil toplum ve akademi camiası bağlamında yoğun bir teveccüh görmektedir. Bu bağlamda, sıradaki çalıştay 28-29 Mart 2022 tarihleri arasında Yozgat-Akdağmadeni’nde gerçekleştirilecektir.
Sonuç olarak, uyuşturucu kullanımının birçok açıdan yarattığı sayısız olumsuz etki bulunmaktadır. Uyuşturucunun insan yaşamına, sağlıksal sorunlar başta olmak üzere, sosyo-ekonomik yıkıntı ve toplumdan dışlanma gibi birçok zararı bulunmaktadır. Uyuşturucu, tüm dünyada ve Türkiye’de mücadele edilmesi zorunlu hale gelen toplumsal bir problemdir. Bu bağlamda, Türkiye’nin, son yıllarda uyuşturucu ile mücadele konusunda, örnek bir ülke olduğu rahatlıkla söylenebilir. Ayrıca uyuşturucu ile mücadele, her zaman siyaset üstü bir anlayışla değerlendirilmesi gereken bir konudur. Bu bağlamda, T.C İçişleri Bakanı Sayın Süleyman SOYLU’nun, göreve geldiği günden bugüne uyuşturucu sorununun çözümü noktasında cesaretli ve kararlı duruşu herkes tarafından takdir edilmektedir. Gerek operasyonlar ile ele geçirilen uyuşturucu miktarı istatistikleri, gerekse uyuşturucu profilleme çalışması gibi teknolojik ve yenilikçi projeler, Türkiye’de uyuşturucu sorununun çözümü için başarılı adımlar atıldığını göstermektedir. Ayrıca düzenlenen çalıştaylar örneğinde görüldüğü üzere, uyuşturucu sorununa yönelik sosyal ve toplumsal çözüm odaklı yaklaşımlar da bulunmaktadır. Bu noktada, uyuşturucu sorununa yönelik bu başarının sürdürülebilirliği açısından sosyal-toplumsal yaklaşımlar önem taşımaktadır. Toplumsal ve sosyal yönden uyuşturucu ile mücadele, elde edilen başarının kalıcılığı açısından hayati derecede öneme sahiptir. Bu sorunun kalıcı ve bütünsel bir biçimde çözülmesi için, düzenlenen uyuşturucu operasyonlarının, sosyal-toplumsal açıdan farkındalık yaratan çalıştaylar gibi örneklerle desteklenmesi oldukça önem arz etmektedir.
Cumhur Kartal YILDIZ
KAYNAKÇA
- https://www.egm.gov.tr. (2021, 11 25). egm.gov.tr/kriminal/uyusturucu-ile-mucadelede-bilim. 03 27, 2022 tarihinde http://www.egm.gov.tr: egm.gov.tr/kriminal/uyusturucu-ile-mucadelede-bilim adresinden alındı
- https://www.icisleri.gov.tr. (2022, 01 09). icisleri.gov.tr/uyusturucuyla-mucadele-2021-yilinda-da-hiz-kesmedi. 03 27, 2022 tarihinde https://www.icisleri.gov.tr: icisleri.gov.tr/uyusturucuyla-mucadele-2021-yilinda-da-hiz-kesmedi adresinden alındı