Ukrayna-Rusya Savaşı’nın başlamasının ardından neredeyse 1,5 sene geçti; fakat savaş, tahmin edilenin aksine çok uzun ve yıpratıcı bir hâl aldı. Bölgede halen şiddetli çatışmalar sürmekle birlikte, iki taraf da ateşkes için geri adım atmıyor, zaten barışın sağlanması Rusya için yenilginin kabullenilmesi anlamına gelecek. Birkaç gün önce, Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskiy, Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu’nda yaptığı konuşmada, Rusya’nın alenen soykırım yaptığını vurgulayarak, Putin’in ülkesine yönelik saldırganlığına son verebilmek için dünyaya birleşme çağrısı yaptı. Rusya’yı “şeytan” olarak nitelendiren Zelenskiy, “Şeytan’a güvenilmez” söylemiyle Batı’yı BM’nin 5 daimi üyesinden birisi olan ve veto hakkı bulunan Rusya’ya karşı temkinli olmaya ve Ukrayna’ya destek vermeye çağırdı. Ayrıca, Zelenskiy, konuşmasında, nükleer silah gücüne sahip olan Rusya’nın bir an önce durdurulması gerektiğini, aksi takdirde Moskova’nın “dünyayı son savaşa iteceğini” vurguladı. Bildiğimiz üzere, Uluslarararası Ceza Mahkemesi, Mart 2023’te Ukraynalı çocukları yasadışı olarak ülkelerinden çıkardığı şüphesiyle Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin hakkında tutuklama emri çıkartmıştı.
Zelenskiy’nin ABD Başkan Joe Biden ile yaptığı görüşmede ise, Rusya’nın topraklarından çıkarılmasına destek vermek için ABD’nin Kiev’e 24 milyar dolarlık ilave güvenlik ve insani yardım sağlayacağına yönelik bir karar alındı. Ayrıca, Ukrayna’nın Rusya’ya karşı saldırılarında yardımcı olmak üzere bu ülkeye ileri teknoloji uzun 300 km uzun menzilli ATACMS füzeleri verilmesi gündeme geldi. Fakat Ukrayna cephesine bakarsak, bu verilen taahhütler tam anlamıyla yerine getirilmiyor. Bazı uzmanlara göre, Ukraynalıların yeni silahlar istemeyeceği bile konuşuluyor. Asıl mesele, bu silahları zamanında alabilmek. Zira Batı tarafından bugüne kadar vaat edilen silah ve mühimmatların büyük bir kısmının ülkeye ulaşması çok uzun sürdü. Kiev’in silah ihtiyacı, Ukrayna Devlet Başkanı dahil tüm yetkililerin, hava koşullarının savaşmayı zorlaştırmasına rağmen ülkenin karşı taarruzunun bu kış durmayacağını söylemesiyle daha da acil bir hâl alıyor.
Bir diğer nokta ise Zelenskiy’nin sürekli olarak Ukrayna’nın NATO’ya dahil edilmesi için Batı’ya baskı yapması. Zırhlı treniyle Rusya’ya giden Kuzey Kore lideri Kim Jong-Un’un, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile görüşmesinin ardından, Ukrayna’nın NATO’ya dahil edilmesine yönelik daha kapsamlı görüşmeler yapılabilir. Bazı gözlemciler, Ukrayna’nın NATO üyeliğini, ülkenin ve Avrupa’nın gelecekteki barışını sağlamanın en iyi yolu olarak görüyor ve güvenlik şemsiyesinin olası Rus saldırganlığını caydıracağı görüşünü benimsiyor. Nitekim Beyaz Saray da bu konuda Ukrayna’nın geleceğinin NATO’da olduğuna dair bir açıklama yapmıştı.
Masada durum böyleyken, sahada halen sıcak çatışmalar devam ediyor. Rusya Savunma Bakanlığı, Ukrayna’daki askeri sanayi tesisleri ve sabotaj gruplarının eğitim merkezlerini uzun menzilli füzelerle vurduklarını bildirdi. Rusya Silahlı Kuvvetleri, Kiev’in saflarında çarpışan yabancı paralı askerlerin geçici konuşlanma noktalarını ve Ukrayna Ordusu’na bağlı sabotaj gruplarının eğitim tesislerini Cruise füzeleri ve İHA’larla imha etti. Ayrıca son bir haftada uzun menzilli füzelerle Ukrayna’da Batı’dan gelen silah, seyir füzesi ve zayıflatılmış uranyumlu mühimmat depoları Rusya tarafından vuruldu.
Rusya Savunma Bakanlığı tarafından, saldırılar sonucunda Herson ve Zaporijya yönünde Ukrayna Ordusu’nun lojistik destek merkezlerinde ciddi hasar meydana geldiği kaydedildi ve “Düşmanın onarım kabiliyetleri azaldı. Ukrayna’ya Batı’dan gelen çok namlulu roketatar ve uçaksavar sistemleri, seyir füzesi ve zayıflatılmış uranyumlu mühimmat depolarının bir kısmı yok edildi” şeklinde açıklamalarda bulunuldu.
Ukrayna Savunma Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada ise, 10 Rus uçağının çeşitli yerlerden, başta başkent Kiev olmak üzere farlı kentlere aralıklarla 43 seyir füzesi fırlattığı belirtildi. Ayrıca söz konusu füzelerin 36’sının Ukrayna hava savunma sistemlerince düşürüldüğü kaydedildi. Harkiv Bölgesi Askeri İdaresi’den yapılan beyana göre de, Rusya’nın kente yönelik 6 adet S-300 füzesiyle saldırı düzenlediği belirtildi.
Ukrayna cephesine baktığımızda, Ukrayna silahlı güçleri son zamanlarda Kırım’da bulunan Rus Ordusu’na yönelik neredeyse her gün karşı saldırılar düzenliyor. Kremlin tarafından Sivastopol Valisi olarak atanan Mihail Razvozhayev, Ukrayna’nın, Rusya’nın Karadeniz filosunun ana karargâhına füze saldırısı gerçekleştirdiğini duyurdu. Rusya Savunma Bakanlığı’ndan yapılan ve Kiev rejiminin sorumlu tutulduğu açıklamada ise, saldırıda bir Rus askerinin öldüğü bildirildi. Saldırı, Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy’nin ABD Başkanı Joe Biden ve Kongre üyeleri ile Washington’da bir araya geldiği ve 24 milyar dolarlık ek yardım paketinin değerlendirildiği zamana denk geldi.
Ukrayna cephesi de, Rusya’nın Karadeniz filosunun Kırım’daki karargâhına yapılan füze saldırısı sırasında Moskova’nın deniz kuvvetleri yetkililerinin toplantı halinde olduğunu açıkladı. Liman kenti Sivastopol’da bulunan filo, Rusya’nın en iyi donanması olarak görülüyor. Sosyal medyada paylaşılan görüntülerde, Moskova tarafından ilhak edilen Kırım’a bağlı Sivastopol’daki askeri binanın üzerinden duman bulutları yükselirken görülüyor. Ayrıca birkaç gün önce, Ukrayna, İngiltere yapımı uzun menzilli Storm Shadow füzeleriyle Kırım’daki deniz hedeflerine ve liman altyapısına saldırmış, saldırıda bir denizaltı ve bir savaş gemisi hasar görmüştü. Bu gibi karşı saldırılar, Rusya’nın öyle abartıldığı kadar Ukrayna üzerinde hâkimiyet kuramadığını ve NATO’dan yapılan silah yardımlarının Rusya üzerinde caydırıcı bir etki yarattığını kanıtlar nitelikte.
Görüldüğü gibi, taraflar arasında asimetrik savaş (zayıfın güçlüye karşı savaşı) ve vekalet savaşı (Batı’nın Ukrayna’ya destek vermesi) halen devam ediyor. İki tarafın da geri adım atmayacağı ve savaşın bu kış da devam edeceği kuvvetle muhtemel. Burada sorulması gereken soru şu; Batı’dan Ukrayna’ya gelecek silah ve mühimmatların Ukrayna’nın kesin galibiyeti ile savaşı bitirebilecek düzeyde bir etkisi olacak mıdır, yoksa Rusya’yı yıpratarak yalnızca savaşın uzamasını mı sağlayacaktır? Bana kalırsa ikinci ihtimal daha yüksek ihtimalli görünmektedir.
Doç. Dr. Eren Alper YILMAZ
