2014 HİNDİSTAN GENEL SEÇİMLERİ DEVAM EDİYOR

Dünyanın en kalabalık demokrasisi olarak kabul edilen Hindistan’da genel seçimler 7 Nisan-12 Mayıs 2014 tarihleri arasında gerçekleşiyor.[1] Tarih aralığının genişliği, her eyaletin kendi seçim tarihinin olmasından ve seçmen sayısının yüksekliğinden kaynaklanıyor. 800 milyonu aşan Hintli seçmen, 5 hafta boyunca oy vermeye devam edecekler. Seçimlerin sonuçları ise 16 Mayıs’ta başlayacak olan oy sayımından sonra açıklanacak.[2] Bu yazıda Hindistan seçimleri ve yarışan partiler ve liderler hakkında size bilgi vereceğim.

543 sandalyeli Hindistan Parlamentosu’nun alt kanadı Lok Sabha üyelerini belirlemek için yapılan seçimler, tamamen elektronik oy sayma makineleriyle yapılıyor ve Hindistan Yüksek Seçim Kurulu tarafından denetleniyor. Bu sayede seçimlerde herhangi bir hilenin önüne geçilebileceği düşünülüyor. Seçimler neticesinde Parlamento çoğunluğuyla oluşacak hükümet (iktidar için en az 272 milletvekili gerekiyor) ve görevden ayrılacak Başbakan Manmohan Singh’in yerini dolduracak kişi de belli olacak.

Oy verme ve oy sayma makineleri[3]

Bu seçimlerde yarışın daha çok ana muhalefet Baharatiya Janata Partisi (BJP) ve Başbakan adayları Narendra Modi ile hükümetteki Hindistan Kongre Partisi’nin Genel Başkan Yardımcısı ve Başbakan adayı Rahul Gandhi arasında geçmesi bekleniyor. Ancak yolsuzluk karşıtı Aam Aadmi (Avam Halk Partisi) partisinin lideri Arvind Kejriwal da seçimler öncesinde epey ilgi toplamayı başardı.[4] Seçimler öncesinde ülkede en çok konuşulan konu, 2004’ten beri iktidarda olan ve ekonomist Başbakanları Manmohan Singh’in güçlü yönetimiyle başarılı bir performans gösteren merkez sol Hindistan Kongre Partisi’nin, BJP ve Hindu milliyetçisi lideri Narendra Modi karşısında gerilemeye başlaması oldu.[5] Ülkede yapılan tüm anketler bu gerilemenin gerçek olduğunu gösteriyor. Hindistan’ın CHP’si olarak nitelendirilebilecek Kongre Partisi[6], seçimler öncesinde bunun farkına vararak Başbakan adayı olarak, partide büyük ağırlığı olan Gandhi-Nehru ailesinden gelen Parti Genel Başkan Yardımcısı genç ve karizmatik siyasetçi Rahul Gandhi’yi aday gösterdi. Rajiv Gandhi ve Sonia Gandhi çiftinin oğulları olan Rahul Gandhi, 1970 doğumlu genç ve başarılı bir siyasetçi.[7] Fakat elbette bu kadar genç ve henüz deneyimli değilken Gandhi’nin seçim kampanyasını tek başına üstlenmesi ve yürütmesi kolay olmayabilirdi. Bu nedenle seçimler öncesinde Kongre Partisi tarafından ön planda onun gençliği ve imajının, arkasında ise annesi Sonia Gandhi ve Başbakan Manmohan Singh’in destek ve deneyimlerinin bulunacağı bir triumvira yönetim modeli benimsendi.[8] 1960 ve 1970’lerde Bağlantısızlar Hareketi’nin lider ülkelerinden olan Hindistan’da uzun yıllar iktidarda kalan ve sol rüzgarlar estiren Kongre Partisi, 1980’lerde başlayan Rajiv Gandhi döneminden itibarense liberalleşme yönünde adımlar atmaya başladı.[9] Rajiv Gandhi, seçmen tabanını genişletmek için Hindu milliyetçiliğini kendi söylemine dahil etti ve medya kuruluşları da bu eğilimi destekleyen faaliyetlerde bulundu. Ateş Uslu’ya göre “Tarih kitaplarının Hindu tarihi merkeze alınarak yeniden yazılması, matematikte geleneksel Hindu yöntemlere dönülmesi çağrıları ve büyük Hint destanları bu dönemde Hindu kimliği ekseninde kültürel-dinsel temaları ön plana çıkaran bir Hint milliyetçiliği yorumunun önem kazanmasının göstergesidir.”[10] Ancak Kongre Partisi’nin milliyetçiliğinin BJP’ye kıyasla daha mutedil olduğunu belirtmek gerekir. “Har Haath Shakti, Har Haath Tarakki” (Her bir el güçtür, her bir el ilerlemedir) sloganıyla seçimlere giren Kongre Partisi ve Rahul Gandhi’nin seçimleri birinci sırada tamamlaması, son anketlerde rakiplerinden geride olmalarına rağmen kimse için büyük bir sürpriz olmayacak. Zira 2009 yılındaki son genel seçimlerde Kongre Partisi anlamlı bir farkla birinci olmuştu. Fakat Kongre Partisi’nin bu defa işi oldukça zor, zira karşılarında aşırıcı ancak güçlü bir rakip var.

Rahul Gandhi

Seçimlere bu defa çok iddialı giren Hint Halk Partisi (Baharatiya Janata Partisi – BJP)[11], 1980’lerden beri Hindistan siyasetinde etkili konuma gelen, Kongre Partisi ile beraber ülkedeki en önemli iki siyasi aktörden biri olan siyasal partidir. 1980’lerde Rajiv Gandhi’nin Hindu milliyetçiliğini Kongre Partisi’nin gündemine sokması ve kimlik politikalarının tüm dünyada olduğu gibi Hindistan’da da öne çıkmasıyla yükselişe geçen BJP, 1980’lerde Nehru-Gandhi ailesinin bir kanadından (Rajiv Gandhi’nin kardeşi Sanjay Gandhi’nin mirasçıları) destek almayı bile başardı.[12] . BJP, 1998 seçimlerinde Kongre’yi tarihi bir yenilgiye uğrattı ve 1998-2004 arasında iki dönem Hindistan’da hükümet kurmayı başardı. Sonia Gandhi liderliğindeki Kongre’nin % 2’lik bir farkla birinci parti olduğu 2004 seçimlerinden sonra ise ülkedeki ana muhalefet partisi konumuna geldi. Bu seçimlerde BJP’nin liderliğini yapan 1950 doğumlu sağcı siyasetçi Narendra Modi ise ülkedeki en tartışmalı siyasi figürlerden birisi.[13] Hindu milliyetçisi ve Sangh Parivar destekçisi olduğunu gizlemeyen Modi’nin, Şubat 2002’de Hindu hacıları taşıyan bir trenin yanmasından Pakistan istihbarat teşkilatını sorumlu tutması, eyalette Hindu-Müslüman çatışmasının ciddi bir boyuta gelmesine neden olmuş, çatışmalar sonucunda çoğunluğu Müslüman birçok kişi ölmüştü.[14] Modi son yıllarda Müslümanlar aleyhine yaptığı sert açıklamalarla da dikkat çekiyor. Ancak Modi’nin sözleri halkta karşılık buluyora benziyor. Ekonomik politika olarak liberalizmi benimseyen Modi’nin, seçimler sonrasında göreve gelirse Hindistan ve çevre coğrafyasında Müslüman-Hindu çatışmalarının artmasına neden olması herkesin en büyük korkusu.[15] Seçimler öncesinde Modi üslubunu biraz yumuşatarak, azınlık karşıtı bir siyasetçi gibi gözükmemeye çalıştı. Ancak görüşlerinin katılığı gayet iyi biliniyor.

Narendra Damodardas Modi

Modi liderliğindeki BJP, seçimlere “Ulusal Demokratik İttifak” adı altında birleşen birkaç küçük partiyle birlikte giriyor. Kongre Partisi de “Birleşik İlerici İttifak” adı altında bir ittifakla yarışta yer alıyor. Seçim önceki her iki partiye de yaklaşmayan bazı küçük bölgesel partiler, iki büyük parti ve oluşturdukları bloklar yeterli çoğunluğu alamazsa, siyaset sahnesinde önemli roller oynayabilirler. Bu partiler arasında Aam Aadmi (Avam Halk Partisi) önde gelen aktör durumda.

Sonuç olarak Hindistan’da halen devam etmekte olan genel seçimlerin Kongre Partisi ile BJP arasında kıyasıya bir rekabete sahne olacağı aşikar. Bu seçimleri UPA adına takip etmeye devam edeceğiz.

Yrd. Doç. Dr. Ozan ÖRMECİ

Girne Amerikan Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü Başkanı

Twitter: https://twitter.com/ozanormeci