Beyaz Saray’da Başbakan Erdoğan’ı kabul eden Barack Obama, Türkiye’nin önümüzdeki günlerdeki Cenevre görüşmelerinde Suriye’de tarafların bir araya getirilmesinde önemli rol oynayacağını söyledi.
Başbakan Erdoğan, Beyaz Saray’a girişinde ABD Protokol Şefi Büyükelçi Capricia Marshall tarafından karşılandı. Başbakan Erdoğan, daha sonra ABD Başkanı Obama ile Oval Ofis’te bir araya geldi. Erdoğan ve ABD Başkanı Barack Obama ile heyetler arası görüşme saat 17.00’de başladı. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ve beraberindeki heyet, Beyaz Saray Kabine Salonu’nda, ABD Başkanı Obama ve heyetiyle bir araya geldi ve görüşme iki saatten fazla sürdü. Görüşmede, Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç, Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, AB Bakanı ve Başmüzakereci Egemen Bağış, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, Milli Savunma Bakanı İsmet Yılmaz, Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan, AK Parti Genel Başkan Yardımcıları Numan Kurtulmuş ve Mevlüt Çavuşoğlu, MİT Müsteşarı Hakan Fidan, AK Parti Grup Başkanvekili Ayşenur Bahçekapılı, Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Feridun Sinirlioğlu ve Türkiye’nin ABD Büyükelçisi Namık Tan da hazır bulundu. İki lider daha sonra ortak bir basın açıklaması yaptılar.
Obama: “Türkiye’nin yanındayız”
ABD Başkanı Barack Obama, konuşmasına, “Arkadaşım Başbakan Erdoğan’ı Beyaz Saray’da tekrar ağırlamaktan mutluluk duyuyorum” sözleriyle başladı. Obama, ziyaretin kendisine, 4 yıl önce Türkiye’de, Erdoğan ve Türk halkının gösterdiği “olağanüstü ev sahipliğine” bir yanıt verme imkanı sağladığını ifade etti.
Barack Obama, Afganistan’da iki ülkenin askerlerinin cesaret içinde bir arada çalıştığını, iki ülkenin de İran’ın nükleer silaha sahip olmasını ve bölgede silahlanma yarışını tetiklemesini istemediklerini belirtti. Türkiye ile İsrail arasındaki normalleşme sürecine değinen Obama, bunun hem Türk, hem İsrail halkının çıkarına olduğunu ve bağımsız bir Filistin devleti dahil olmak üzere iki devletli çözüm konusunda ilerleme sağlanması noktasında kendilerine yardım edeceğini vurguladı.
Görüşmede, iki ülke arasındaki ticaret ve yatırımı genişletme kararı aldıklarını bildiren Obama, son 4 yıl içinde ABD’nin Türkiye’ye ihracatının ikiye katlandığını ve ticaretin çok arttığını söyledi. Obama, “AB ile yeni ticaret ve yatırım konusuyla ilgilenirken, Türkiye ile ekonomik bağlarımızı da derinleştireceğimizi vurgulamak istiyorum. Dolayısıyla iki ülke arasındaki ticaret ve yatırımı artırmaya odaklanan üst düzey bir komite kuruyoruz ” diye konuştu. Türkiye ekonomisinin son yıllardaki gelişmesine işaret eden Obama, “Bence bu dikkate değer ve Başbakan Erdoğan yaptığı bazı reformlar dolayısıyla takdir edilmeyi hak ediyor” ifadesini kullandı.
Çözüm sürecine destek
Obama, çözüm sürecine de destek verdiklerini ifade ederek, “Türkiye’yi çok uzun süredir rahatsız eden PKK şiddetine yönelik tarihi ve barışçıl çözüm arayışları konusunda siz ve Türk halkının cesaretine yönelik takdirlerimi iletmek istiyorum. ABD, Türkiye’nin uzun süredir güvenliği sağlama noktasındaki arayışında yanında durmaktadır. Türkiye’nin hukukun üstünlüğü, iyi yönetim ve insan haklarını muhafazasına yönelik çabalarını destekleyeceğiz” dedi.
“Suriyelilere gösterilen cömertlik ağır bir yük”
ABD Başkanı Obama, basın toplantısında yaptığı açıklamada, görüşmede Suriye konusuna önemli zaman ayırdıklarını ifade etti. “Başbakan Erdoğan’ın liderliği altında Türk halkı ülkelerine sığınan Suriyelilere olağanüstü cömertlik gösterdi” diyen Obama, bunun ağır bir yük olduğunu bildiğini belirtti.
Suriye halkına insani yardım gönderen bir ülke olarak, bu yükü hafifletmek için Türkiye dahil bölgedeki ülkelere yardım etmeye devam edeceklerini vurgulayan Obama, “Hayatların kurtarılmasına yardım edecek gıda, çadır ve ilaç ulaştırılması noktasında Türk ortaklarımızla çalışmaya devam edeceğiz” diye konuştu.
“Türkiye önemli bir rol oynayacak”
Esad rejimi üzerindeki baskıya devam edeceklerini ve muhaliflerle birlikte çalışacaklarını belirten Obama, “Beşar Esad olmaksızın bir demokratik Suriye’ye dönüşümü desteklemeye yönelik uluslararası çabalarda Başbakan Erdoğan ön saflarda yer alıyor. Rejim ve muhalefet temsilcileri önümüzdeki haftalarda (Cenevre’de) bir araya gelirken Türkiye önemli bir rol oynayacak” dedi.
“Suriye için sihirli bir formül yok”
Başbakan Erdoğan ve kendisinin Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’ın iktidardan gitmesi gerektiği konusunda aynı fikirde olduğunu belirten Obama, “Bu (Esad’ın iktidardan gitmesi), krizi çözmenin tek yolu” ifadesini kullandı. “Esad’iın gitmesi ne kadar kısa sürede olursa o kadar iyi” diyen Obama, sözlerini şöyle sürdürdü: “Asıl soru bunun ne şekilde olacağı. Zaten bunları konuştuk. Suriye’deki şiddet ve sıra dışı durum için sihirli bir formül yok. Olsaydı, Sayın Başbakan (Erdoğan) ve ben bununla ilgili harekete geçerdik ve çoktan bitirmiş olurduk. Bunun yerine yaptığımız şey, uluslararası baskıyı artırmak, muhalefeti güçlendirmek. Cenevre’deki görüşmelerin, Rusya’nın ve Suriye’de her kesimi içerecek siyasi geçişin temsilcilerinin de katılımıyla, sonuç verebileceğini düşünüyorum. Ancak bu sırada, muhalefete yardım ve insani durumla ilgilenmeye devam edeceğiz. Türkiye ile de yakın istişare içinde olmayı sürdüreceğiz çünkü Türkiye’nin de bu durumdan derinden etkilendiğini biliyoruz.”
“ABD’nin tek taraflı eylemin sonuç getireceğini düşünmüyorum”
Obama, Suriye konusunda “kırmızı çizgi”siyle ilgili olarak da “Daha fazla kanıt toplarken ve bu konuda birlikte çalışırken, Esad rejimine ellerinden gelen tüm baskının ortaya konması ve siyasi değişimi hayata geçirmek için muhalefetle birlikte çalışılması noktasında uluslararası topluma ek bir neden, ek bir mekanizma olarak bildiğimiz her şeyi sunabildiğimizden emin olmak istiyoruz” diye konuştu.
ABD’nin zaten şu anda ilgilendiği birçok seçenek bulunduğunu ve Suriye içindeki kimyasal silahların uzun vadede hem müttefik, dost ve bölge komşularının hem de ABD’nin güvenliğini tehdit etmesi nedeniyle diplomatik ve askeri anlamda ek adımlar atılması seçeneğini muhafaza ettiğini vurgulayan Obama, sözlerini şöyle sürdürdü: “Ama bu aynı zamanda uluslararası bir sorun ve benim umudum, Suriye’de barış, kimyasal silahlar ve bölge konusuna istikrar getirecek bir çözüm için Türkiye dahil bu konuya müdahil tüm taraflarla çalışmayı sürdüreceğimize yönelik. Ama bu, ABD’nin tek başına yapacağı bir şey değil ve Başbakan Erdoğan dahil bölgede kimsenin, ABD’nin tek taraflı eylemininSuriye’de daha iyi sonuç getireceğini düşündüğünü sanmıyorum.”
Erdoğan: “Suriye konusunda mutabakat içindeyiz”
Başbakan Erdoğan da, burada yaptığı konuşmada, Washington’da bulunmaktan büyük memnuniyet duyduğunu belirterek, “Türkiye’nin yakın müttefiki, ABD Başkanı değerli dostum Barack Obama ile görüşmek üzere bir kez daha Washington’da bulunmaktan büyük bir memnuniyet duyuyorum. Gösterilen ev sahipliğine özellikle şahsım, heyetim adına şükranlarımı ifade etmek istiyorum” diye konuştu.
Tüm ABD halkına Boston’daki terör saldırıları nedeniyle bir kez daha başsağlığı dileyen Başbakan Erdoğan, “Uzun yıllardır terörle mücadele eden ve terör nedeniyle ağır kayıplar vermiş bir ülke olarak ABD’nin ve halkının hissiyatını çok yakından anladığımızı ifade etmek isterim” ifadesini kullandı. Başbakan Erdoğan, “Türkiye ve ABD olarak terörle ortak mücadelemizi sürdürme konusunda son derece kararlıyız. Türkiye ve ABD Ortadoğu’dan Balkanlara, Doğu Akdeniz’den Kafkaslara, terörle mücadeleden enerji arz güvenliğine kadar çok geniş bir alanda güç birliği sergiliyorlar, güçlü bir işbirliği sergiliyorlar” değerlendirmesinde bulundu.
Başbakan Erdoğan, görüşmelerin bölgesel meselelerle ilgili kısmında Suriye’nin bir numaralı konuları olduğunu vurgulayarak, şöyle devam etti: “Şu ana kadar geldiğimiz süreci, bundan sonra yapılabilecek olanları görüştük. Burada düşüncelerimizin örtüştüğünü, az önce Sayın Başkan’ın ifadeleriyle hep birlikte dinledik. Bu konuyu akşam yapacağımız görüşmede daha detaylı olarak ele alacağız. Suriye’de kanlı sürecin sonlandırılması, halkın meşru taleplerini karşılayan yeni bir yönetimin inşası konusunda, ABD ile tam bir mutabakat içerisindeyiz. Bu noktada muhalefetin desteklenmesi ve Esad’ın gitmesi, Suriye’nin terör örgütlerinin faaliyet sahası olmasının engellenmesi, kimyasal silahların kullanılmasının engellenmesi, bütün azınlıkların güvenliklerinin temin edilmesi öncelikli olarak önem arz etmektedir. Bu öncelikli konularda yapılması gerekenleri Sayın Başkan ile ele aldık ve akşamki görüşmemizde de bunları detaylandıracağız.”
“Irak’ta istikrarlı bir dönemin başlaması ABD ile ortak arzumuz”
Başbakan Erdoğan, Irak’ın da gündeme alındığını ifade ederek, “Irak’ta seçimlerin şeffaf şekilde yapılmasının ve bütün siyasi grupların sürece katılmasının sağlanması önem arz ediyor. Irak’ta her kesimin katılımıyla huzurlu ve istikrarlı bir dönemin başlaması ABD ile ortak arzumuz” dedi.
Ortadoğu’daki barış sürecini de değerlendirdiklerini vurgulayan Erdoğan, şunları kaydetti: “Gazze’ye insani yardım götüren Mavi Marmara gemisine yönelik saldırıda hayatını kaybeden Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları ve bir ABD vatandaşı için tazminat ödenmesi konusunda, bildiğiniz gibi İsrail Hükümetiyle çalışmalar devam ediyor. Gazze’ye yapacağım ziyaretin gerekİsrail-Filistin barışına gerek Filistin’in ittifakına önemli katkılar sağlayacağına inanıyorum.”
“Gazze ziyareti Haziran ayında”
Başbakan Erdoğan, Gazze’ye planladığı ziyaretiyle ilgili soru üzerine, “Benim şu andaki planımda büyük ihtimalle haziran ayı içerisinde bir Gazze ziyaretimiz söz konusu. Ziyaret, sadece Gazze’ye olmayacak, aynı zamanda Batı Şeria’ya da bir ziyaret gerçekleşecek. Ortadoğu’nun barışında bu ziyaretimizi çok önemsiyorum. Özellikle burada bir grubun sahiplenilmesi gibi bir şey olamaz. Bunun Filistin uzlaşı sürecine de katkı getirmesini, katkı vermesini özellikle çok çok benimsiyorum ve temennim odur ki bu ziyaretle bu sürece katkıda bulunmuş olalım” diye konuştu.
Bir gazetecinin, Suriye’nin sahip olduğu kimyasal silahlarla ilgili Türkiye’nin elinde kanıtlar olduğunun bilindiğini belirterek, söz konusu kanıtlara ilişkin Obama’ya sunum yapılıp yapılmadığını ve Türkiye’nin bundan sonraki süreçte ABD’den ne beklediğini sorması üzerine Erdoğan, şunları söyledi: “Öncelikle gerek kimyasal silahlar konusu gerek atılan, kullanılan füzeler konusu bütün bunlarla ilgili belge, bilgi bunları ilgili birimlerimiz birbirleriyle paylaşıyorlar. Burada sadece Amerika ve Türkiye değil, aynı şekilde İngiltere, onlar da yine bu tür bilgilere, belgelere sahipler. Bu konuları aramızda tabii aramızda paylaşıyoruz ve zaten ilgili birimlere de başta BM Güvenlik Konseyi olmak üzere bunları vakti saati geldiğinde aktarmak suretiyle de bu kamuoyunun bilgilendirilmesini de sağlamış olacağız. Süreci bu şekilde ilgili birimlerimizle sürdüreceğiz.”
“Suriye konusundaki hassasiyetini görmek istiyoruz”
Erdoğan, ABD’nin Suriye’deki çabaları güçlendirmemesi durumunda sürecin ne şekilde etkileneceği yönündeki soruya ise, “Tabii şu anda siz bardağın boş tarafını gösteriyorsunuz. Ben bardağın dolu tarafından olaylara bakmak istiyorum ve şu anda bizler uluslararası camianın Suriye konusundaki hassasiyetini görmek istiyoruz” yanıtını verdi.
“Şu anda uluslararası camianın hassasiyetini göstermesi için Türkiye olarak biz çaba göstereceğiz” diyen Erdoğan, şöyle devam etti: “İnanıyorum ki ABD aynı şekilde bu çabayı gösteriyor ve diğer ülkeler gerek BM Güvenlik Konseyi gerek Arap Ligi gerekse tüm bunların dışında olduğu halde buna hassasiyet gösteren ülkeler var ve bizler bu süreci daha da hızlandırabilmenin şu anda gayreti içerisindeyiz. Nitekim bu seyahatten sonra çok daha farklı ülkeleri ben de Dışişleri Bakanım da dolaşmak, ziyaret etmek suretiyle bu süreci daha nasıl hızlandıracağız, nasıl daha az insan ölsün ve bir demokratik rejim Suriye’ye süratle nasıl gelsin? Bizim derdimiz, otokratik bir rejimden, bir diktatörlükten Suriye’yi kurtarmaktır. Bu da öyle zannediyorum ki demokrasiye inanmış tüm ülkelerin ortak sorunudur. Bunu başarmak için bu yoldaki gayretimizi sürdüreceğiz.”
“Amerika ile süreci kararlı şekilde sürdüreceğiz”
Türkiye’nin, şimdiye kadar Suriye halkına yaptığı insani yardımların değerinin 1,5 milyar dolara ulaştığına dikkati çeken Erdoğan, şöyle konuştu: “Bunu bir de biz şu anda açık kapı politikasıyla hala devam ettiriyoruz ve devam ettireceğiz. Çünkü 910 kilometre bir sınırımızın olduğu ülke Suriye. Akrabalık ilişkilerinin olduğu bir ülke Suriye ve bunu bölge barışı için çok çok önemsiyoruz. Çünkü bölgede zaten bir İsrail-Filistin normalleşme süreci için atılan adımlar var, gayretler var. Yeni yeni başımıza başka sıkıntılar açmamızın bir anlamı yok. Biz, biliyorsunuz bir ara da Suriye İsrail arasındaki ilişkilerin barışa yönelmesi noktasında adımlar atmıştık ki 5 bölümde bu çalışmalar yürüdü ama 5’inden sonra maalesef kesilmişti. Temenni ederim ki bölge barışı için atacağımız bu adımlar neticeyi verir ve Amerika ile bu süreci de kararlı bir şekilde sürdüreceğiz.” Erdoğan, Suriye’deki olaylarla ilgili başka bir soruya karşılık da “Bu konuda özellikle BM Güvenlik Konseyi’nin atacağı adım veya bu Cenevre süreci önem arz ediyor. Bunları aramızda değerlendireceğiz” ifadelerini kullandı.
Yağmur altında basın toplantısı
Başbakan Erdoğan ve Obama, basın toplantısını, ABD’de önem verilen konuklar için nadiren açılan Rose Garden’da düzenledi. Toplantı, Erdoğan ve Obama’nın baş başa ve heyetlerarası görüşmelerinin planlanandan yaklaşık 30 dakika uzun sürmesi nedeniyle, 45 dakika geç başladı.
İki lider basın toplantısı için kameraların karşısına geçtiği anda yağmur başladı. Başbakan Erdoğan, konuşmasının sonunda, “Yağmurdan kaçtığım için değil, yağmuru bir bereket olarak görüyorum. Kaçmak asla söz konusu değildir. Görüşmelerimizin ülkelerimiz için hayırlara vesile olmasını diliyorum” dedi. Gazetecilerin sorularını yanıtlarken yağmurun şiddetini artırması üzerine Obama, “Bugün hava bizle işbirliği yapmıyor. İyi bir ev sahibi olduğumdan emin olmak istiyorum. Şemsiye ister misiniz?” diye Başbakan Erdoğan’a sordu. Başbakan Erdoğan’ın teşekkür etmesi üzerine, Obama, danışmanlarına dönerek “Deniz piyadelerinden destek alalım, yanımızda iyi duracaklar” diyerek espri yaptı. Askerler, yağmur dinene kadar iki lidere şemsiye tuttu.
Basın toplantısının ardından, Başbakan Erdoğan, ABD Başkan Yardımcısı Joe Biden ve ABD Dışişleri Bakanı John Kerry’nin onuruna verdiği öğle yemeğine katılmak üzere Rose Garden’dan ayrıldı. ABD Başkanı Barack Obama, Başbakan Erdoğan’ı makam aracına kadar uğurladı. Obama, araç hareket edene kadar bekledi ve Erdoğan’a el salladı.
Kaynak: CNN Türk
