AVUSTRALYA GENEL SEÇİMLERİNE DOĞRU

7 Eylül 2013 Cumartesi günü yapılacak olan Avustralya genel seçimleri öncesinde siyasi parti ve liderler arasındaki rekabet kızışıyor. Bu yazıda ülkemizde fazla tanınmayan Avustralya siyasal aktörleri ve yaklaşan seçimler hakkında size bilgi vermeye çalışacağım.

Yaklaşan seçimlerde yarışacak olan iki önemli aktör; kısa bir süre önce parti içerisindeki liderlik yarışında Başbakan Julia Gillard’ı devirerek yeniden genel başkanlık koltuğuna oturan merkez sol Avustralya İşçi Partisi[1] lideri ve önceki Başbakan Kevin Rudd (Kevin Rad) ve onun karşısında merkez sağı temsil eden ve 1 Aralık 2009’dan beri partisinin genel başkanlık koltuğunda oturan Avustralya Liberal Partisi[2] lideri Tony Abbott (Toni Ebıt) olacaktır. Seçimler sonucunda Avustralya’nın 44. Parlamentosu oluşacak ve Rudd’ın liderliğindeki İşçi Partisi üst üste 3. defa seçimleri kazanmayı deneyecektir. Ancak İşçi Partisi’nin karşısında bulunan Avustralya Liberal Partisi de seçimlere son derece iddialı hazırlanmakta ve merkez sağ ve milliyetçi çizgideki diğer partiler olan LNP (Liberal National Party of Queensland – Queensland Liberal Milli Partisi), kısaca Nationals olarak bilinen National Party of Australia (Avustralya Milli Partisi), National Party of Western Australia (Batı Avustralya Milli Partisi) ve kısaca CLP olarak bilinen Country Liberal Party (Liberal Taşra Partisi) ile seçimlere bir seçim koalisyonu ile (Avustralya Liberal-Ulusal Koalisyon) girmektedir.[3] Son yapılan anketler Abbott liderliğindeki koalisyonun seçimleri az bir farkla (% 52 – % 48) kazanacağını göstermektedir.[4] Ancak seçimlere henüz zaman olduğu ve farkın küçüklüğü düşünüldüğünde seçimleri Rudd’ın kazanması da sürpriz olmayacaktır.

2010 yılında yapılan son seçimlerde; hem Avustralya İşçi Partisi ve hem de Avustralya Liberal Partisi liderliğindeki merkez sağ koalisyon 72’şer milletvekili çıkarmayı başarmıştı. 150 milletvekilinin bulunduğu parlamentodaki kalan 6 sandalye ise bağımsızlar, Avustralya Yeşiller Partisi ve Bob Katter liderliğindeki Avustralya Partisi (Katter’s Australian Party) arasında paylaşılmıştı. Yeşiller’in tek milletvekili ve 3 bağımsızın desteğini kazanan İşçi Partisi seçimler sonrasında zor da olsa hükümeti kurmayı başarmıştı.[5] 76 üyeli Senato’da ise Avustralya Liberal Partisi liderliğindeki merkez sağ koalisyon 34 üye ile öndeydi. Onları 31 senatör ile Avustralya İşçi Partisi, 9 senatör ile Avustralya Yeşiller Partisi ve 1’er senatör ile DLP (Democratic Labour Party – Demokratik İşçi Partisi) ve bağımsızlar izliyordu. 7 Eylül’deki seçimlerde Avustralya Parlamentosu (Temsilciler Meclisi) 150 üyesi ile tamamen yenilenecekken, Senato’da ise 40/76 oranında kısmi yenilenme yaşanacaktır.[6] Seçimler öncesinde Başbakan adaylarını tanımakta da fayda var.

1957 doğumlu olan Avustralya İşçi Partisi lideri Kevin Rudd, 2007-2010 yılları arasında Başbakanlık yapmış deneyimli bir politikacıdır.[7] 2006-2010 yılları arasında İşçi Partisi liderliği yapan Rudd, kısa bir süre önce parti içerisindeki seçimle Başbakan Julia Gillard’ı devirmiş ve yeniden genel başkan olmuştur.[8] Daha önce ülkesi adına diplomatlık yapan Rudd, ilk kez 1998 seçimlerinde Temsilciler Meclisi’ne girmeyi başarmıştır. 2006 yılında partisinde genel başkan seçilen Rudd, lider olarak girdiği ilk seçimlerde 2007 yılında büyük başarı kazanmış ve Başbakanlık koltuğuna oturmuştur. Rudd’ın ilk icraatları dünya kamuoyunda da oldukça ses getiren işler olmuş; Kyoto Protokolü’nü imzalayan Rudd, Amerika Birleşik Devletleri’ne destek amacıyla Irak Savaşı’na katılan askerlerini geri çekmiş, ayrıca ülkesinde yaşananlar ve “kaybolan nesiller” nedeniyle yerli Avustralyalılardan özür dilemiştir.[9] Rudd’ın bir diğer ilginç özelliği ise, hemcinsler arasında evliliğe destek veren ilk Avustralya Başbakanı olmasıdır.[10] 2010 yılında parti içerisinde liderliği Julia Gillard’a kaptıran Rudd, yine de seçimler sonrası kurulan İşçi Partisi hükümetinde Dış İşleri Bakanı görevini üstlenmiştir. 2012 yılında Gillard’ı devirmek için harekete geçip başarısız olan Rudd, nihayet 2013 Haziran ayı sonunda yeniden genel başkanlık koltuğuna oturmuştur. Rudd’ın genel özellikleri değerlendirildiğinde dış politikaya hâkimiyeti ve dürüst imajı en büyük avantajı olarak göze çarpmaktadır. Diplomatlığı döneminde Stockholm ve Pekin gibi kentlerde görev yapmış[11] olan Rudd, rakibi Abbott’a göre daha ağır bir aday gibi durmaktadır. Rudd Başbakanlığı döneminde de aslında halktan genel olarak destek almış, ancak 2009 yılından itibaren küresel ekonomik kriz nedeniyle popülaritesi düşmeye başlamıştır. Siyasi sığınmacılar konusundaki özgürlükçü tutumu da Rudd’ı sağcı-milliyetçi çevrelerde eleştiri konusu yapmaktadır.

Rudd’ın rakibi ise kendisi gibi 1957 doğumlu Tony Abbott’dır. İngiltere doğumlu olan Abbott, üniversite öğrencilik yıllarından beri sol karşıtı duruşuyla tanınmış ve hatta bu uğurda dayak yemiş bir sağcı politikacıdır.[12] Öğrencilik yıllarında boks sporuyla da uğraşan Abbott, oldukça karizmatik ve sert görünüşlü bir siyasetçidir. Sidney Üniversitesi’nde hukuk ve ekonomi eğitimi alan Abbott, sonrasında Oxford Queen’s College’da yüksek lisans yapmıştır. İşadamı, yönetici ve gazeteci olarak çalışan Abbott, 2001 yılında uzun süre iktidarda kalmış ünlü politikacı John Howard’ın hükümetinde Bakan olarak görev yapmaya başlamış ve ilk büyük çıkışını gerçekleştirmiştir. 2003 yılında Sağlık Bakanı olarak atanan Abbott, 2007 yılına kadar bu pozisyonda görev yapmış ve ülke çapında şöhrete kavuşmuştur. 2009 yılında parti başkanlığına seçilen Tony Abbott, seçimler öncesinde oldukça iddialı demeçler vermektedir. Siyasi sığınmacılar konusunda daha kısıtlayıcı bir politika izleyeceğini açıklayan Abbott, ayrıca kaçakçılıkla mücadelede de seçmenlere sert önlemler vaat etmektedir.[13] Abbott’ın bir diğer özelliği, beklenenin aksine Aborjinler ve yerlilerle ilişkilerde sertlik yanlısı olmaması, hatta Aborjinler için özel bir Başbakan atayacağını söylemesidir.[14]

Avustralya’da seçimler müthiş bir rekabete sahne olacak ve seçimleri son düzlükte öne çıkan aday kazanacaktır. Uluslararası Politika Akademisi (UPA) adına Avustralya seçimlerini de sizin için takip edeceğim.

Yrd. Doç. Dr. Ozan ÖRMECİ