İTALYA’DA MATTEO RENZİ DÖNEMİ

İtalya’da şu sıralar siyaset arenasında hareketli günler yaşanıyor. Matteo Renzi Başbakanlığında kurulan yeni hükümet ülkede heyecan yaratmayı başardı. 39 yaşındaki genç ve karizmatik Başbakan ve hükümeti, görevlerine bu hafta başlıyorlar. Bu yazıda İtalya’daki son siyasi gelişmeleri özetleyerek ve yeni Başbakan Matteo Renzi’yi sizlere tanıtacağım.

2011 yılında yaşanan büyük ekonomik kriz sonrası işbaşına gelen Mario Monti Başbakanlığındaki teknokrat hükümetin yaptığı reformlar ve aldığı kemer sıkma tedbirleri sonrası ekonomisi bir nebze olsun düzelen İtalya’da halk, 2013 yılının Şubat ayı sonlarında genel seçimler için sandığa gitmişti. Katılımın yüzde 75 dolaylarında gerçekleştiği seçimler sonucunda;[1] Pier Luigi Bersani liderliğindeki merkez sol Demokratik Parti’nin [Partito Democratico (PD)] başını çektiği sol seçim ittifakı “Italia Bene Comune” oyların % 29,5’ini alarak seçimden birinci çıkarken, seçimde ikinci sırayı İtalya’nın skandallarıyla ünlü sağ siyasetçisi Silvio Berlusconi’nin liderliğini yaptığı merkez sağ Özgürlük Halkı Partisi’nin [Il Popolo della Liberta (PDL)] başını çektiği merkez sağ seçim koalisyonu oyların % 29,1’ini alarak elde etmişti. Seçimlerin kuşkusuz en büyük sürprizi, kurduğu Beş Yıldız Hareketi (MoVimento 5 Stelle) ile toplamda oyların 25,5’ini alan İtalyan komedyen ve aktör Beppe Grillo gerçekleştirmiş, Mario Monti ise, Sivil Çözüm  [Scelta Civica (SC)] adlı partisiyle başını çektiği “İtalya İçin Monti” seçim koalisyonuyla oyların % 10,5’ini almıştı. Seçimler sonrasında uzun süre kurulamayan koalisyon hükümeti; Cumhurbaşkanı Giorgio Napolitano’nun Nisan ayında bir kez daha Cumhurbaşkanı seçilmesinin ardından olaya el koyması sonucunda, Nisan ayı sonlarında Enrico Letta Başbakanlığında uzlaşan merkez sol Demokratik Parti, merkez sağ Özgürlük Halkı Partisi ve merkezdeki Sivil Çözüm Partisi arasında kurulmuştu.[2] Ancak Letta liderliğindeki koalisyonun akıbeti de pek başarılı olmadı.

Merkez sol ve sağdaki güven eksikliğini gidermek adına geçmişte Berlusconi’nin yakın çalışma arkadaşlarından olan Angelino Alfano’yu Başbakan Yardımcısı olarak atayan Letta, ilk büyük krizini, Berlusconi’nin isteğiyle koalisyon hükümetinden istifa eden 5 Özgürlük Halkı Partisi Bakanı nedeniyle yaşamıştı.[3] Bu süreci atlatmasına ve yeniden güvenoyu almasına karşın Letta’yı en çok zorlayan konu, ülkedeki kötü ekonomik gidiş ve işsizlik sorununa kısa sürede çözüm bulamaması oldu. Kısa bir süre önce Letta, parti içi oylama sonucu yerini İtalyan sol siyasetinde yeni parlayan genç bir isim olan Matteo Renzi’ye bıraktı.[4]

Matteo Renzi

1975 doğumlu genç bir siyasetçi olan Renzi[5], medyanın sevdiği bir isim. Daha önce 2009-2014 yılları arasında Floransa Valiliği yapan Renzi, yaşlı siyasetçileri emekliye ayırması sebebiyle “Il Rottamatore” (Hurdacı)” lakabıyla biliniyor.[6] Bugüne kadar görev yapan Başbakanlardan farklı bir profil çizen Renzi, genellikle kot pantolon giymeyi ve gideceği yere bisikletle gitmeyi tercih ediyor.[7] Renzi’nin eşi de kendisi gibi mütevazı bir imaj çiziyor. Renzi’nin 3 çocuk sahibi olduğu lise öğretmeni eşi; kendisini “First Lady” olarak görmediğini, eşinin arkasından Roma’ya taşınmayacağını ve Floransa yakınlarındaki küçük bir kasabada sakin hayatını sürdürüceğini açıkladı.[8] Deutsche Welle’ye göre Renzi “etkileyici konuşup toz kaldırmayı iyi bilen bir politikacı. Medyanın dikkatini ancak böyle çekebileceğini ve kariyer basamaklarını tırmanmak için medyanın ilgisine ihtiyacı olduğunu iyi biliyor.”[9] Ancak Renzi’nin ortaya koyduğu siyasi programda henüz özgün ve parlak bir proje bulunmuyor, kendisi projelerinden daha çok imajı ve gençliğiyle heyecan yaratmışa benziyor. Oysa İtalya’nın yalnız imaj ile çözülemeyecek çok ciddi sorunları var. Bunların başında işsizlik geliyor. Özellikle % 40’ları aşan genç işsizliği ülkede demokratik siyasal yaşamı tehdit eder hale gelmiş durumda.[10] Renzi’nin işbaşı yapar yapmaz anayasal değişiklikler ve işsizlikle mücadele başta olmak üzere yoğun bir gündemi olacak. BBC’den Alan Johnston’a göre, İtalyan halkı Renzi’ye reformlar yapması konusunda güveniyor, ancak hızlı yükselişiyle birçok düşman kazanan genç siyasetçinin başarısızlığını bekleyenler de şimdiden Roma’nın güç koridorlarında faaliyetlere başladılar.[11] Bu nedenle İtalya tarihinin en genç Başbakanı’nın işi hiç de kolay olmayacak.

Maria Elena Boschi

Matteo Renzi Başbakanlığında yeni kurulan hükümette kadınların ağırlığı da dikkat çekici boyutlarda. 47 yaş ortalamasıyla İtalya tarihinin en genç kabinesi[12] olan hükümette 16 Bakan’dan 8’i kadın.[13] Anayasal Reformlardan sorumlu 33 yaşındaki kadın siyasetçi Maria Elena Boschi, kuşkusuz güzelliğiyle bu isimler arasında en çok dikkat çekeni.[14] Renzi’nin bu şekilde son derece güzel bir imajla başlayan Başbakanlığında yapacağı siyasal hamlelerinin sonuçlarını ise zaman belirleyecek.

Yrd. Doç. Dr. Ozan ÖRMECİ