Macaristan’da geçtiğimiz Pazar günü gerçekleştirilen genel seçimleri merkez sağ parti Fidesz kazandı. Oyların yüzde 44,36’sını alan Başbakan Viktor Orban’ın partisi Fidesz, 8 puanlık oy kaybına rağmen parlamentoda üçte iki çoğunluğa ulaştı. Fidesz’i yüzde 25,99 oyla 38 milletvekili çıkaran Sosyalist Parti takip etti. Milliyetçi Jobbik Partisi ise, oylarını bir önceki seçime göre 4 puan arttırarak yüzde 20,54 oy oranına ulaştı ve parlamentoda 23 sandalyeye sahip oldu.[1]
Almanya’nın önde gelen ekonomi gazetelerinden Handelsblatt seçimin sonucunu şöyle yorumluyor: “Avrupa’ya giden yolda birçok siyasi sorumlu, sosyal adalet ve ekonomik kalkınma gibi hedefleri kendi Avrupa Birliği vatandaşlarının gözünün önünden kaçırıyor. Hâlbuki küresel dünyada Orban’ın sürdürmeye çalıştığı ulusal ekonomi politikaları stratejik bir çıkmazda. Federal Alman Hükümeti, Macaristan’ın tuttuğu yanlış yolu şimdiye kadar görmezden geldi. Almanya uzun süredir Akdeniz’deki sorunlu çocuklarla ilgilendi ve Avrupa’nın doğusunda siyasi açıdan saatli bir bombanın işlemekte olduğunu unuttu.”
Kölner Stadt-Anzeiger ise Berlin ve Brüksel’in seçimlere saygı duyması gerektiği yorumunda bulundu: “Orban’ın zaferi ezici oldu, çünkü partisi demokratik usulden uzak, kendisine uyacak tarzda bir seçim yasası şekillendirdi ve medyayı manipüle etti. Ama bunların yanı sıra, Macarlar da sağ milliyetçi bir hükümetin istediklerini fazla fazla ortaya koydu. Bunun kabullenilmesi gerek, Brüksel ve Berlin’de de. Alman hükümet sözcüsünün vakit kaybetmeden Orban’ı elde ettiği çoğunluğu “dengeli, alçak gönüllü ve duyarlı” bir biçimde kullanma konusunda uyarması zaten tuhaf. İç işlerine karışmaktan başka anlam taşımayan bu tarz açıklamalar Macar vatandaşlarını sadece Brüksel’dekilere değil, Almanya’ya karşı da öfkelendirmiş olur.”[2]
Alman basını bu konuda ikiye bölünmüş gibi gözüküyor. Macaristan’daki sağcı ve milliyetçi kesimlerin Rusya ile yakın ilişkiler içinde olması kuşkusuz Almanya için rahatsız edici bir husus. Ayrıca Başbakan Viktor Orban’ın uyguladığı politikalar da Brüksel’de tartışma konusu olmaya devam ediyor.
Medya baskısı
2010’daki seçimde Meclis’te çoğunluğu elde eden Orban, son dönemdeki icraatlarıyla Avrupa Birliği’nden büyük tepki çekti. Ülkenin Başsavcısını ve Temyiz Mahkemesi üyelerini atama yetkisi hükümete verilirken, Merkez Bankası’nın özerk statüsü de elinden alındı. Medyayı da baskı altına alan Orban, ülkenin tek muhalif radyosunu kapattı. Ayrıca medya denetim kurumuna da Orban’a yakın isimler yerleştirildi. Ülkede muhalif sesler susturuldu. Macar gazeteciler ülkede gerçekte ne olup bittiğini anlamak için internet dışında hiçbir aracın kalmadığından yakınıyorlar. Ayrıca ülkenin yeni seçim yasası da tepki çekiyor. Örneğin Hıristiyan Demokratlar, 2010’da yüzde 75’in üzerinde oy aldıkları seçim bölgelerinin Orban’ın partisinin daha fazla oy alması için yeniden düzenlendiğini söylüyorlar. Hıristiyan Demokratların bu eleştirisi, aşırı sağcı Jobbik tarafından da destekleniyor.[3]
Turancı Jobbik Partisi’nin Yükselişi
Jobbik – Daha İyi Bir Macaristan Hareketi (Macarca: Jobbik Magyarorszagert Mozgolom), aşırı sağ olarak tarif edilen milliyetçi ve Turancı görüşe sahip bir Macar siyasi partisidir. Parti, ilk olarak 2002 senesinde “Sağcı Gençlik Topluluğu” (Jobboldali Ifjusagi Közössed – JOBBIK) ismiyle kurulmuş ve 24 Ekim 2003 tarihinde siyasi bir parti halini almıştır.
Hocalı Katliamı’nı Macaristan Parlamentosu’na Taşımaları
Jobbik, 2011’in Nisan ayında Ermenilerin Dağlık Karabağ’da Azerbaycan Türklerine karşı toplu katliam gerçekleştirdiğini tanıyan bir karar tasarısını gündeme almıştır. Tasarı Ermeni cephesinde şok etkisine neden olmuştur. Ermenistan hükümeti tasarıya tepki göstererek, kabul edilmesi halinde “Macaristan’ın uluslararası imajının sarsılacağını” savunmuştur. Parti lideri Gabor Vona, iktidara gelmeleri durumunda Hocalı Katliamı’nı bir soykırım olarak tanıyacaklarını söylemiştir.[4] Ermenistan’ın Karabağ işgali ile yüz binlerce Azeri Türkü’nün yerinden yurdundan olması ve insanlık suçu derecesinde halka işkenceler ve toplu öldürmeler yapması ile bilindiği halde uluslararası imajdan bahsetmesi burada bir ironi oluşturmaktadır. Bu duruma insan hakları konusunda duyarlı olması beklenen Avrupa’daki sol ve liberal partilerin hiçbir ilgi göstermemesi de Avrupa’daki geleneksel Türk düşmanlığını akla getirmektedir. Ne kadar ilginçtir ki, Avrupa’da Türklerin ve Azerilerin hakkını savunan tek parti aşırı sağcı Jobbik’tir.
Gabor Vona’nın Türkiye Ziyareti
Macaristan Turancı Jobbik Partisi Genel Başkanı Gabor Vona’nın Türkiye ziyareti de büyük yankı yaratmıştır. Vona Sakarya Üniversitesi, Marmara Üniversitesi, Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi, Avrasya Üniversitesi, Turan Araştırmaları Vakfı’nda konferanslar vermiştir. Konferanslara hayli kalabalık bir Turancı grubu katılmıştır.[5]
Gabor Vona
Jobbik Partisi Avrupa’daki diğer aşırı sağ partilerden farklı olarak, Arap dünyası ve Filistin konusundaki yaptıkları açıklamalar ile gündeme oturuyor. Gabor Vona’nın “Türkiye ile yakınlaşmalıyız. Türkler ve Macarlar Attila’nın torunlarıdır” demesi yalnızca Avrupa’daki aşırı sağ partilerin tepkisi çekmekle kalmayıp, bu partinin üzerinde baskı unsuru da oluşturmuştur. Türkçü-Turancı çizgide ilerleyen parti, “bizler faşist değil sadece vatanseveriz” diyerek kendilerine yönelik suçlamalara tepki göstermekte ve Avrupa’daki diğer aşırı sağ partilerinden farklı olduklarını iddia etmektedirler. Parti üyelerinin kısa bir süre önce oynanan Türkiye-Macaristan futbol maçında “Biz de Attila’nın torunlarıyız” diye büyük bir pankart açmaları, Türkiye’de de büyük bir sevinçle karşılanmıştır. Son dönemde giderek Türkiye’de tanınmaya başlanan parti, Türkiye’den de destekçiler bulmaya başlamıştır.
Saltuk Buğra BOZKURT
DİPNOTLAR
[1] “Macaristan yine Orban’ı seçti”, Erişim Tarihi: 07.04.2014, http://www.dw.de/macaristan-yine-orban%C4%B1-se%C3%A7ti/a-17547879.
[2] “Alman basınından özetler”, Erişim Tarihi: 08.04.2014, http://www.dw.de/08042014-alman-bas%C4%B1n%C4%B1ndan-%C3%B6zetler/a-17549718.
[3] “Macarlar sandık başında”, Erişim Tarihi: 06.04.2014, http://staff.aljazeera.com.tr/haber/macarlar-sandik-basinda.
[4] Erişim Tarihi: 08.04.2014, http://tr.wikipedia.org/wiki/Jobbik.
[5] Erişim Tarihi: 08.04.2014, http://blog.radikal.com.tr/Sayfa/gabor-vonanin-turkiye-seyahatinin-yankilari-38653
