17 Temmuz 2014 tarihinde Ukrayna’daki Rusya yanlısı ayrılıkçıların düşürdüğü Malezya Havayolları’na ait uçakta 40’a yakın Avustralyalı turistin de bulunması sebebiyle başlayan polemik, şimdilerde Rusya ile Avustralya arasında ciddi bir siyasi krizin yaşanmasına neden oluyor.
Uçağın düşürülmesinin ardından Rusya’ya yönelik suçlayıcı açıklamalar yapan[1] Avustralya Başbakanı Tony Abbott, birkaç gün önce Pekin’de düzenlenen APEC zirvesinde Rus lider Vladimir Putin’le bir araya gelmiş ve trajik olayda hayatını kaybeden Avustralyalılar için özür ve tazminat beklediğini kendisine iletmişti.[2] Muhafazakar görüşleri ve sert tavrıyla bilinen Abbott, daha önce 1988 yılında Amerikalılar tarafından düşürülen İran uçağı karşılığında bu ülkeye ödenen tazminat ve özrü Putin’e örnek göstermiş ve APEC zirvesinde onunla 15 dakika özel olarak görüşmüştü.[3] Ancak Abbott’ın görüşme öncesinde içkamuoyuna yönelik verdiği sert mesajlara karşın, Putin’in sözcüsü Alexander Odoevskiy, görüşmede olayla ilgili herhangi bir kanıt sunulamadığını ve Rusya’nın tüm suçlamaları reddettiğini açıkladı.[4]
Bu gelişmelerin üzerine, bu sene Avustralya’nın Brisbane kentinde düzenlenecek G20 zirvesi öncesinde Putin’in Avustralya açıklarına 4 savaş gemisi gönderileceğini açıklaması uluslararası kamuoyunda endişe yarattı.[5] Gemiler arasında roket kruvazörü “Varyag” ve denizaltı avcı gemisi “Mareşal Şapoşnikov” da yer alıyor.[6] Avustralya Savunma Bakanlığı, yaptığı açıklama ile Rus gemilerinin yakından gözlemlendiğini duyurdu.[7] Rus tarafı ise, herhangi bir uluslararası kuralı çiğnemediklerini belirterek, gemilerin uluslararası sulardaki navigasyon özgürlüğüne uygun hareket ettiklerini belirtti.[8]
21. Yüzyıl Türkiye Enstitüsü’nden Cahit Armağan Dilek’e göre; Rusya’nın bu tavrı “ganbot diplomasisi”nin bir örneğidir ve geçmişte de bu ülke tarafından 2010 yılında o dönemdeki Devlet Başkanı Dimitri Medvedev’in San Francisco ziyaretinde olduğu gibi başarıyla uygulanmıştır.[9] Genel bir değerlendirme yapmak gerekirse, Rusya’nın bu tavrı ile askeri caydırıcılığını başta Avustralya olmak üzere tüm dünya ülkelerine gösterdiği iddia edilebilir.
Yrd. Doç. Dr. Ozan ÖRMECİ
[1] “Vladimir Putin’s newest enemy: Australia”, The Washington Post, Erişim Tarihi: 14.11.2014, Erişim Adresi: http://www.washingtonpost.com/blogs/worldviews/wp/2014/11/12/vladimir-putins-newest-enemy-australia/.
[2] Cahit Armağan Dilek (2014), “Kulisler hareketlendi: Rus savaş gemileri G-20 zirvesinin yapılacağı Avustralya açıklarında!”, 21. Yüzyıl Türkiye Enstitüsü, Erişim Tarihi: 14.11.2014, Erişim Adresi: http://www.21yyte.org/tr/fikir-tanki/6484/kulisler-hareketlendi-rus-savas-gemileri-g-20-zirvesinin-yapilacagi-avustralya-aciklarinda.
[3] “Vladimir Putin’s newest enemy: Australia”, The Washington Post, Erişim Tarihi: 14.11.2014, Erişim Adresi: http://www.washingtonpost.com/blogs/worldviews/wp/2014/11/12/vladimir-putins-newest-enemy-australia/.
[4] “Vladimir Putin’s newest enemy: Australia”, The Washington Post, Erişim Tarihi: 14.11.2014, Erişim Adresi: http://www.washingtonpost.com/blogs/worldviews/wp/2014/11/12/vladimir-putins-newest-enemy-australia/.
[5] “Putin G20’ye dört savaş gemisiyle gidiyor”, Radikal, Erişim Tarihi: 14.11.2014, Erişim Adresi: http://www.radikal.com.tr/dunya/putin_g20ye_dort_savas_gemisiyle_gidiyor-1230195.
[6] “Putin G20’ye dört savaş gemisiyle gidiyor”, Radikal, Erişim Tarihi: 14.11.2014, Erişim Adresi: http://www.radikal.com.tr/dunya/putin_g20ye_dort_savas_gemisiyle_gidiyor-1230195.
[7] “Canberra monitoring Russian warships ‘nearing Australia’”, BBC, Erişim Tarihi: 14.11.2014, Erişim Adresi: http://www.bbc.com/news/world-australia-30032466.
[8] “Russia sends warships north of Australia in ‘puerile’ display”, The Telegraph, Erişim Tarihi: 14.11.2014, Erişim Adresi: http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/australiaandthepacific/australia/11227868/Russia-sends-warships-north-of-Australia-in-puerile-display.html.
[9] Cahit Armağan Dilek (2014), “Kulisler hareketlendi: Rus savaş gemileri G-20 zirvesinin yapılacağı Avustralya açıklarında!”, 21. Yüzyıl Türkiye Enstitüsü, Erişim Tarihi: 14.11.2014, Erişim Adresi: http://www.21yyte.org/tr/fikir-tanki/6484/kulisler-hareketlendi-rus-savas-gemileri-g-20-zirvesinin-yapilacagi-avustralya-aciklarinda.
