Geçtiğimiz hafta Irak Kürt Bölgesel Yönetimi Başkanı Mesud Barzani’nin Beyaz Saray’a gerçekleştirmiş olduğu ziyaret, kısa ve uzun vadeli sonuçları bakımından oldukça önemlidir. ABD ve koalisyon güçlerinin 2003 yılında başlattığı Irak operasyonun sonrasında, Irak’ın kuzeyindeki Kürt varlığının otorite ve resmiyet kazanması, Irak’ın yeni anayasası ile vücut bulmuştu. Fakat Irak; Sünni Araplar, Şiiler ve Kürtler olmak üzere üç parçalı yapıya kavuşurken, Şiilerin ağırlıklı olduğu bölgeler vasıtasıyla İran’ın coğrafya üzerinde kontrolü hissedildi. Şimdi ise, Kuzey Irak Kürt yönetimi, petrolünü özgürce pazarlamak, istediği ülke ile ticaret yapmak ve ABD’den daha fazla finans ve silah desteği istiyor.
Barzani’nin çantasında getirdikleri
Barzani’nin Başkan Obama ile görüşmesindeki başlıca gündem maddeleri; IŞİD ile mücadele, Irak halkının ihtiyaçlarının giderilmesi ve etnik ve mezhep grupları arasındaki işbirliğini güçlendirmekti. Bilindiği üzere, IŞİD ile peşmerge güçleri arasında petrol bölgelerinin kontrolü üzerinde büyük çatışmalar yaşanmıştı. Geçtiğimiz ay, Kerkük’teki köylere saldırma düşüncesinde olan IŞİD gruplarını Peşmerge güçleri geri püskürtmüştü. Ardından, koalisyon güçlerinin hava saldırısı sonrası bölgedeki birçok IŞİD hedefi yok edilmişti.
ABD, “Bağımsız Kürdistan” fikrine karşı çıkıyor
Dolayısıyla, Barzani’nin elinde Başkan Obama’ya sunacağı ve kendi rüştünü ispat etmek adına gösterebileceği en somut şey, peşmergelerin IŞİD ile mücadelesindeki başarısıydı. Nitekim Barzani, ABD’nin korkulu rüyası haline gelen IŞİD ile savaşmasının karşılığı olarak ve ABD politikalarına desteğin sürekliliği adına “Bağımsız Kürdistan” kurulması için ABD’den destek sözü istedi. Fakat Washington yönetimi, buna Bağdat ile Erbil arasındaki tansiyonun önlenemeyecek boyutlara gelme ihtimalini düşünerek destek vermedi. Çünkü Kuzey Irak’taki zengin petrol kaynaklarının gelirinin, mevcut Irak anayasası vasıtasıyla Bağdat hükümeti ile paylaşılması gerekliliği bulunuyor. Ayrıca “Bağımsız Kürdistan” düşüncesinin gerçekleşmesi durumunda, Türkiye’nin ve Suriye’nin toprak bütünlüğü için tehlike doğacaktır. Zaten Suriye’nin kuzeyinde Kürt yapılanması dikkate alındığında, Türkiye’nin 1000 km’lik güney sınırında tehdit algısı yoğunlaşacaktır.
Bağdat yönetimi son sözü kendisinin söyleyeceğini vurguluyor
Türkiye ile Irak Kürt yönetimi arasında ticaret hacmi gün geçtikçe artıyor. Ayrıca Türk firmalarının birçok iş sahasında hizmet verdiği bölgede, ikili enerji anlaşmalarına imza atılmak isteniyor. Fakat Bağdat yönetimi, daha önce de olduğu gibi Kürt yönetiminin bağımsız hareket etmesinden rahatsız. Petrol gelirinin ve anlaşmalarının, Irak merkezi hükümetinin onayı dışında geçerliliği olmadığı görüşündeler. Barzani de, Kürt yönetiminin bağımsız dış politika ve ekonomik anlaşmalar takip edebilmesi için ABD’den destek arayışı içinde.
Sonuç olarak
IŞİD ile mücadelede elbette koalisyon güçlerinin peşmergelere askeri ve maddi yardımı devam edecek. Fakat ABD, Irak’ın bütünlüğünün korunabilmesi ve İran’ın kendi nüfuz alanını kurma girişimlerini engelleme adına “Bağımsız Kürdistan” düşüncesine karşı çıkmaya devam edecektir.
Haftanın Sözü: “İsmetinden donsan, kar gibi lekesiz olsan, yine de iftiradan kurtulamayacaksın.” – Hamlet
Furkan KAYA
