Türkiye’de bugün yapılan genel seçimlerde, 3 seçimdir ve 13 yıldır tek başına hükümet kurmaya yeterli çoğunluğu elde eden Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP), yıllar sonra ilk kez tek başına çoğunluk elde edemedi. Kesinleşmeyen sonuçlara göre; Başbakan Ahmet Davutoğlu liderliğindeki İslamcı-muhafazakar AKP, % 40,59 oyla ancak 255 sandalye elde edebildi ve tek başına hükümet kurmak için gerekli 276 sayısının altında kaldı. Ana muhalefet partisi durumundaki sosyal demokrat Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), % 25,30 oyla 132 sandalyede kaldı ve bir önceki seçime göre oy kaybı yaşadı. Türk milliyetçiliği çizgisindeki Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) ise, % 16,56 oyla 82 sandalye elde etti ve koalisyon görüşmeleri için kritik bir konum kazandı. Tarihinde ilk kez barajı geçen Kürt siyasal hareketinin temsilcisi Halkların Demokratik Partisi ise, % 12,74 oyla 81 sandalye etti. Böylelikle seçimin en büyük yıldızı HDP ve lideri Selahattin Demirtaş oldu.
Seçim grafiği (büyük görmek için üzerine tıklayın)
Seçimin ardından üç ihtimal ortaya çıktı; koalisyon formülleri, dışarıdan destekli bir AKP azınlık hükümeti ve 45 gün içerisinde koalisyon hükümetinin kurulamaması durumunda yeniden genel seçimlerin düzenlenmesi. Diğer iki seçeneğe göre çok ağır basan koalisyon formüllerine bakıldığında ise, en ağır basan seçeneğin AKP-MHP koalisyonu olduğu görülmektedir. Ancak bu koalisyon hükümetinin kurulması durumunda dahi, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın arzuladığı Başkanlık modelini hayata geçirip geçiremeyeceği henüz büyük bir muammadır. MHP’nin anayasanın ilk 3 maddesinin korunması (laik, üniter ve ulus devlet) ve kritik bazı Bakanlıkların kendisine verilmesi karşılığında Erdoğan’ın Cumhurbaşkanlığına nasıl bakacağı henüz bilinmemektedir. Daha makul bir seçenek ise, mevcut fiili yarı-başkanlık rejimi içerisinde bu koalisyonun hayata geçirilmesidir. AKP-CHP, AKP-HDP ve CHP-MHP-HDP diğer koalisyon formülleridir.
Koalisyonun anahtarı Devlet Bahçeli’nin elinde
Seçimlerin genel bir değerlendirmesi yapıldığında ilk söylenmesi gereken şey; 2002 yılında % 34 oyla tek başına iktidar olabilen AKP’nin, seçim sisteminin garip bir cilvesi sonucu % 41 oyla şimdi tek başına hükümeti kuramayacak olmasıdır. Yüzde 10 seçim barajı nedeniyle yaşanan bu durum, demokratik açıdan bir kusur, ancak rejim istikrarı açısından bir avantajdır. Bu seçimle ortaya çıkan bir diğer husus; Kürt siyasal hareketinin Selahattin Demirtaş liderliğinde artık önemli bir siyasal aktör haline gelmesi ve HDP’nin siyasi çizgisinin, parti kendisini terörden ayrıştırdıkça giderek daha da fazla güç kazanmasıdır. Cumhuriyet Halk Partisi’nin yerinde sayması ve hatta oy kaybetmesi, bu parti adına büyük hayal kırıklığı yaratırken, ilerleyen aylarda parti içerisinde liderlik yarışının yeniden kızışmasına neden olabilir. Milliyetçi Hareket Partisi ise, HDP ile beraber seçimin kazananı görüntüsündedir ve koalisyon hükümetleri için anahtar, bu partinin Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin elindedir.
Yrd. Doç. Dr. Ozan ÖRMECİ
berbat bir yazı. elinize sağlık.