1993 yılında kurulan Berlin merkezli sivil toplum kuruluşu Transparency International’ın[1] (Uluslararası Şeffaflık Örgütü), 1995 yılından beri her sene yayınladığı ve dünyada gündem yaratan Dünya Yolsuzluk Algısı raporlarının 2014 yılı versiyonu, geçtiğimiz günlerde kurumun web sitesinden yayınlandı[2]. Oldukça titiz hazırlanmasına karşın, sadece ülkelerdeki yolsuzluk algısını ölçebildiği ve buzdağının yalnızca görünen kısmıyla ilgilendiği için eleştiri konusu yapılan[3] bu raporlar, yine de yakından incelenmeyi hak ediyor.
2014 yılı Dünya Yolsuzluk Algısı araştırması raporu (Kırmızıdan sarıya yolsuzluk oranı düşüyor)
2014 yılı raporu incelendiğinde; listenin daima en üst sıralarında yer alan Danimarka’nın, 3. sene üstüste dünyanın yolsuzluk algısı en düşük ülkesi olmayı başardığı görülmektedir. Yüksek yaşam standartlarının yanında, demokrasisi de kurumsallaşmış bir ülke olan Danimarka, son yıllarda yükselen aşırı sağ hareketlere karşın yolsuzluk konusunda temiz sicilini koruyan bir ülkedir. Listede Danimarka’yı Yeni Zelanda, Finlandiya, İsveç, Norveç, İsviçre, Singapur, Hollanda, Lüksemburg, Kanada, Avustralya, Almanya, İzlanda, Birleşik Krallık, Belçika, Japonya, Barbados, Hong Kong, İrlanda ve Amerika Birleşik Devletleri gibi ülkeler izlemektedir. Listenin ilk 20’sindeki ülkelerin 12’si Avrupa’dayken, 2’si Okyanusya’dan, 3’ü Asya’dan, 2’si Kuzey Amerika’dan ve 1’i Güney Amerika’dandır. Bu da, genel olarak Batı ülkelerinde yolsuzluk konusu üzerinde titizlikle durulduğu ve halkın bu konuda devletlerine güven duyduğunu göstermektedir. Ancak Bulgaristan, Yunanistan, İtalya, Romanya ve Sırbistan gibi bazı Avrupa ülkelerinde (69. sırada yer almaktadırlar), durumun hiç de parlak olmadığı görülmektedir. Türkiye ise, 64. sırada yer alarak bu adı sayılan Avrupa ülkelerinden iyi bir sırada yer almakta, ancak yine de listenin ortalarında bulunması sebebiyle durumu pek parlak olarak kabul edilmemektedir. Müslüman nüfusu yoğun ülkeler arasında ilk sırayı ise 25. sırada yer alan Birleşik Arap Emirlikleri almaktadır. Hemen ardından gelen Katar da (26. sırada), bu alanda başarılı bir ülke görünümündedir.
Listenin en alt sıralarına bakıldığında ise; yolsuzluk algısının en yüksek olduğu ülkeler Somali, Kuzey Kore, Sudan, Afganistan, Güney Sudan, Irak, Türkmenistan, Özbekistan, Libya, Eritre, Yemen, Venezuela, Haiti, Gine Bissau, Angola, Suriye, Burundi, Zimbabve, Myanmar (Burma) ve Kamboçya olarak sıralanmaktadır. Bu ülkelerin çoğu Afrika, Ortadoğu ve Orta Asya bölgelerinde yer almaktadır. Bu durum da, ekonomik geri kalmışlığın aslında yolsuzluk ve devlete güvensizlik gibi birçok farklı sorunu da beraberinde getirdiğini ortaya koymaktadır.
Yrd. Doç. Dr. Ozan ÖRMECİ
[1] Web sitesi için; https://www.transparency.org/.
[2] Raporun tamamına buradan bakılabilir; http://files.transparency.org/content/download/1856/12434/file/2014_CPIBrochure_EN.pdf.
[3] Bir örneği için; Alex Cobham (2013), “Corruption Perceptions”, Foreign Policy, Erişim Tarihi: 14.10.2015, Erişim Adresi: http://foreignpolicy.com/2013/07/22/corrupting-perceptions/.
