Henüz Ankara ve Suruç katliamlarının şokunu üzerimizden atamamışken, dünya 12 Kasım günü bir büyük saldırıya daha tanık oldu. Lübnan’ın başkenti Beyrut’ta IŞİD’in üstlendiği saldırıda en az 41 kişi hayatını kaybetti. Hemen ertesi günü ise, insani değerlere ve masum insanların canına bir kez daha kast edildi. 13 Kasım gecesi, yine IŞİD’in üstlendiği Paris’te yaşanan terör saldırılarında dünya bir kez daha kana bulandı. Fransa tarihinin en kanlı terör saldırısında, şu ana kadar açıklanan verilere göre en az 128 kişi hayatını kaybederken, 250’nin üzerinde yaralı bulunuyor. Yaşanan saldırıların en kanlısı Amerikalı Rock grubu “Eagles of Death Metal” konserinin gerçekleşeceği konser salonunda meydana geldi. Konsere gelen yüzlerce kişi rehin alındı. 100 kadarı kurtarılırken, 100’ün masum kişi kişi vahşice öldürüldü. Peki şu ana kadar yaşanan vahşi saldırılar hakkında ne biliyoruz ve yeni gelişmeler neler göz atalım.
Saldırı Noktaları
Şu ana kadar Paris saldırıları hakkında ne biliyoruz ?
Nasıl başladı ?
Paris yerel saatine göre 09.45’te, restaurantlar ve barların bulunduğu ve Parislilerin akşamları sıkça bulunduğu bir bölgeden çatışma haberleri gelmeye başladı. (Bahsedilen yer Albert Caddesi’nde “La Casa Nostra” adlı pizzacının bulunduğu alan) Kısa bir süre sonra, Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande’ın da içinde bulunduğu ve Fransa-Almanya futbol müsabakasının oynandığı Stade de France’ın dışında patlama sesleri duyuldu. Eş zamanlı olarak, Amerikalı rock grubu “Eagles of Death Metal” konserinin gerçekleşeceği “Bataclan” adlı konser alanından ateş sesleri duyuldu ve içerideki herkesin birden fazla terörist tarafından rehin alındığı bildirildi.
Toplam kaç saldırı gerçekleşti ?
Şehrin 6 noktasında saldırı gerçekleşti. Bunlardan 3’ü ölümlerin en fazla yaşandığı alanlar olarak tespit edildi:
- 100’ün üzerinde kişi Bataclan konser alanında rehin alındı. Bu arada rock grubu üyelerinin bir kısmının akıbetinin henüz belli olmadığı bildirildi.
- Le Petit Cambodge ve Le Carillon isimli restaurantların önünde gerçekleşen saldırılarda en az 11 kişi hayatını kaybetti.
- Stade de France’ın dışında 3 farklı patlama gerçekleşti. Bunlardan en az ikisinin intihar saldırısı olduğu bildirildi.
Kaç kişi yaşamını yitirdi veya yaralandı ?
Paris Savcılığı sözcüsü Agnes Thibault Lecuivre’in paylaştığı verilere göre, şu ana kadar a en az 128 kişi hayatını kaybetmiş durumda. Ayrıca 80’i ağır olmak üzere 200’ün üzerinde yaralı var. 8 saldırganın tümünün öldükleri açıklandı. Bunlardan 7’si intihar bombacısıydı.
Fransa’nın saldırılara tepkisi ne oldu ?
Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande, yaptığı açıklamalarda saldırılar için IŞİD’i suçladı ve bu örgütün “savaş suçu” işlediklerini belirtti. Saldırıların dışarıdan planlı ve organize olduğunu dile getiren Hollande, ülkede 3 günlük ulusal yas ilan edildiğini açıkladı. “Yaşananlar barbarlık örneğidir. Fransa sorumlulara merhametsizce cevap verecektir.” diyerek sözlerine devam etti. Ayrıca olağanüstü hal durumu ilan etti. (Olağanüstü halin Fransa’da ne anlama geldiğini aşağıda görebilirsiniz) Hollande, konuşmasına Fransız halkının ve Fransa devletinin güçlü kalması gerektiğini belirterek şöyle devam etti: “Teröristlerin istediği tek şey onlardan korkmamız. Ancak korkulacak başka şeyler var. Teröre karşı birlik olacağız ve bu teröristlerin hepsini merhametsizce mağlup edeceğiz.”
Fransa’da bugün (Cumartesi) tüm üniversiteler, müzeler, spor salonları, kütüphaneler ve marketler kapandı. Buna karşılık, uçuşların ve tren seferlerinin güvenli bir şekilde devam ettirilmesi için büyük bir çaba harcanıyor.
Fransa’da olağanüstü hal durumu ne anlama geliyor ?
Ülkede an itibariyle tek yetkili kişi Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande… Bu durumda bile Fransa Ulusal Meclisi’ni lağvetme yetkisine sahip değil. Meclis ve Anayasa Mahkemesi ise onun eylemlerini denetlemekle görevli. Ayrıca OHAL rejimi olarak tabir edilen bu durumda anayasa valilere vatandaşların sokağa çıkma özgürlüğünü sınırlama, güvenli bölgeler yaratma gibi yetkiler veriyor. Daha önce bu durum, basında yer alanın aksine, 2005 yılında o dönemki Fransa Cumhurbaşkanı Jacques Chirac tarafından banliyö ayaklanmaları sonucunda kullanılmıştı. Ancak o durum, tüm ülkeyi kapsamıyordu. Saldırılar sonucunda ilan edilen ve tüm yurdu kapsayan olağanüstü hal, en son 1961 yılında Cezayir Savaşı sırasında ilan edilmişti.
Şunu da belirtmekte fayda var; Fransa anayasasına göre bu durum en fazla 12 gün sürecektir. 26 Kasım sonrasına uzatılması içinse yasal düzenleme gerekmektedir.
Saldırıyı kim üstlendi?
Yaşanan katliamın sorumluluğunu Arapça ve Fransızca yayınladığı mesajda “Pazara giderken bile korkacaksınız, yaşanacak fırtınanın ilk damlası” tehditlerini savuran IŞİD üstlendi.
Dünya liderlerinin tepkisi nasıl oldu ?
ABD Başkanı Barack Obama: “Bu saldırı sadece Fransa’ya karşı değil, tüm insanlığa karşı gerçekleşmiştir. Hep birlikte paylaştığımız evrensel değerlere saldırılmıştır. Fransa halkının yanında durabilmek için ne gerekiyorsa yapacağız. Bu teröristlerin adalet karşısında hesap vermesini sağlamak için dünyadaki tüm uluslarla birlikte mücadele edeceğiz. Halklarımızı tehdit eden bütün terörist grupların peşine düşeceğiz.”
Almanya Başbakanı Angela Merkel: “Tüm dualarım bu terörist saldırının kurbanlarıyla, onların yakınlarıyla ve Paris halkıyla. Fransa hükümetiyle sürekli temas halindeyiz. Taziyelerimizi ilettik ve Alman halkının Fransa’nın yanında durduğunu söyledik.”
İngiltere Başbakanı David Cameron: “Paris’te yaşananlar karşısında şok içindeyiz. Tüm dualarımız Fransız halkıyla. Yardım için elimizden ne gelirse yapacağız.”
Kanada Başbakanı Justin Trudeau: “Bu karanlık ve korkunç günde kalbimiz ve düşüncelerimiz Fransız kuzenlerimizle. Tüm yardım ve desteğimiz Fransa’nın yanında.”
Avustralya Başbakanı Malcolm Turnbull: “Saldırı tipik bir IŞİD saldırısının tüm özelliklerini taşıyor. Dini diktatörlük kurmak isteyenlerin özgürlükleri ezip geçmeye çalışmasına karşı küresel bir mücadele veriyoruz. Tanrı adına yapılan ancak sadece Şeytan işi olan bir tehditle karşı karşıyayız.”
İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani: “İnsanlığa yapılan bir saldırıyla karşı karşıyayız.”
Çin Devlet Başkanı Şi Cinping: “Terörizme karşı olan mücadelemiz devam edecek.”
(Bu bölüm Times, Libération ve BBC’den derlenmiştir.)
Fransa ve dünya basınında 14 Kasım manşetleri
Libération: “PARİS’TE KATLİAM”
L’Equipe: “DEHŞET”
Le Figaro: “PARİS’İN ORTASINDA SAVAŞ”
The Times: “PARİS’TE KATLİAM”
The Daily Telegraph: “PARİS’TE KANLI SAHNE”
Önümüzdeki günler için söylenebilecek, gerçekleşmesi kesin olan birkaç durumdan da bahsetmekte yarar vardır:
- Fransa’nın Suriye ve Irak’taki operasyonları genişletilecektir.
- Antalya’da gerçekleşecek G-20 zirvesinin tek konu başlığı terörle mücadele haline gelecektir. Buradan alınacak ortak kararlar doğrultusunda, IŞİD’e karşı mücadele artacaktır. Nitekim Amerikan iç güvenlik kaynakları, IŞİD’le mücadelenin uzun soluklu olacağını ve en az 3 yıl süreceğini her konuşmalarında dile getirmişlerdi. Bu uzun soluklu mücadelede vites yükseltilecektir.
- Yaşanmakta olan mülteci krizi, Avrupa ülkelerinin sınırlarındaki güvenlik tedbirlerini arttırmasıyla derinleşecektir.
- Avrupa’da “Schengen” uygulaması yeniden tartışma konusu olacaktır.
- Fransa ve Avrupa’daki kutuplaşma artacaktır. Bu bağlamda aşırı sağ partilerin yükselme trendi devam edecektir. Marine Le Pen, 2017 yılında yapılacak Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde 2.tura kalma olasılığını güçlendirecektir.
- Fransız vatandaşı olabilmenin şartları daha da ağırlaştırılacaktır. (En nihayetinde kimliği tespit edilen ilk saldırgan Fransız pasaportuna sahip.)
Bir kez daha terörü lanetliyor, Paris ve Ankara başta olmak üzere tüm dünyada terör nedeniyle yaşamını yitirmiş herkese rahmet diliyorum.
Temmuz Yiğit BEZMEZ
