Avrupa Birliği’nin lider ülkesi Almanya’da, yıllardır iktidarda olan Hıristiyan Demokrat Parti (CDU) lideri Angela Merkel ve koalisyon ortağı SPD’nin göç politikası konusunda adeta bir test işlevi gören ve 3 eyalette gerçekleştirilen yerel seçimler, ülkede son dönemde artan huzursuzluğu ispatladı. Ekonomik durumun henüz iyi olmasına karşın artan göçmenler nedeniyle yaşanan sorunlar ve sağ popülizmin sol popülizmin yerini almaya başlaması, Almanya ve Avrupa demokrasisi adına yaklaşan büyük tehlikeyi açıkça gösteriyor. Almanya’da geçtiğimiz Pazar günü 3 eyalette gerçekleştirilen seçimlerin sonuçları ise şöyle oldu;
Baden-Württemberg eyaletindeki seçimleri, iktidarda bulunan Yeşiller Partisi yüzde 30,5 oranıyla kazandı.[1] 2012’de yapılan seçimlere göre oylarını yüzde 7,5 oranında artıran Yeşiller Partisi, gelecek 5 yıl da iktidarda kalacak. Hıristiyan Demokrat Parti (CDU) ise, yüzde 11,8 oranında oy kaybederek, yüzde 26,9 ile ikinci parti oldu. Yüzde 10,2 oranında oy kaybeden Sosyal Demokrat Parti (SPD) ise, yüzde 12,8 oy aldı. Bu eyalette ilk kez seçimlere katılan AfD ise, yüzde 14,9 oranıyla ilk kez eyalet meclisine girmeyi başardı. Hür Demokrat Parti (FDP) de, yüzde 8,4 oy oranıyla meclise yeniden girmeyi başardı. Rheinland-Pfalz eyaletinde iktidarda bulunan SPD, oylarını yüzde 1,7 arttırarak, seçimleri yüzde 36,8 ile birinci sırada tamamladı. CDU, yüzde 3,2 oranında oy kaybıyla yüzde 32 ile ikinci sırada yer alırken, AfD ilk seçimlerinde yüzde 11,7 oranında oy aldı. Hür Demokrat Parti (FDP) de, oylarını 6,2’ye yükselterek yeniden eyalet meclisine girdi. Yeşiller Partisi ise, yüzde 10,2 oranında oy kaybederek yüzde 5,2’de kaldı. Saksonya-Anhalt eyaletinde, CDU, yüzde 3,3 oy kaybıyla yüzde 29,3 oranıyla bu seçimleri birinci parti olarak tamamladı. Bu eyalette de ilk kez seçimlere katılan AfD partisi, yüzde 23,1 ile ikinci parti oldu. Yüzde 6,9 oranında oy kaybeden Sol Parti (Die Linke) yüzde 16,6’da kalırken, SPD ise yüzde 10,1 oranında oy kaybederek yüzde 11,4 aldı. Yeşiller Partisi yüzde 5,2, FDP de yüzde 5 ile eyalet meclisine girdi.
Seçimin sonuçlarının belli olmasının ardından AfD’nin hızlı yükselişine odaklanan Alman basını, Başbakan Merkel ve koalisyon ortağı Sosyal Demokrat Parti (SPD) Genel Başkanı Sigmar Gabriel’in artık AfD’nin Alman Federal Meclisi’ne girmesini engellenmek için daha fazla kafa yorması gerektiğine dikkat çekiyor. Seçim sonuçları bugüne kadar çok başarılı bir performans sergileyen Merkel ve koalisyon ortağı SPD için yaklaşan tehlikeye dikkat çekiyor. Kendi kalesi olarak bilinen Baden-Württemberg’de 2011 seçimlerine kıyasla 12 puan oy kaybeden CDU’nun yanında, SPD de Baden-Württemberg ve Saksonya-Anhalt gibi güçlü olduğu eyaletlerde neredeyse 10’ar puan oy kaybına uğradı.[2] Seçim sonuçlarını analiz eden Berlin’deki BBC muhabiri Damien McGuinness, “Popülist AfD partisinin daha önce hiç olmadığı kadar başarı kazanması, Alman seçmenlerin Başbakan Merkel’in göçmenlerden yana politikasına ne kadar şiddetle karşı çıktığının göstergesi” şeklinde yorum yapıyor.[3] DW Editörü Marcel Fürstenau ise, seçim sonuçlarını şöyle yorumluyor;” Üç eyalet, üç ayrı partiden unvanını korumayı başaran üç politikacı. Kimse Almanya’daki seçimlerin can sıkıcı ve önceden kestirilebilir olduğunu iddia etmesin. Üç eyalette de zorlu koalisyon pazarlığı başlayacak. Sosyal Demokrat, Hristiyan Demokrat, Yeşiller ve Hür Demokrat partiler işbirliğine açık olmak zorundalar. Seçmen, üç yıl önce, tarihinde ilk kez olmak üzere federal meclise giremeyen Hür Demokrat Parti’yi yeniden eyalet parlamentolarına taşıdı. Böylece Alman liberalizmi yeniden geleceğe kavuştu. Siyasi tansiyonun oldukça yükseldiği bir dönemde bunun sevindirici bir haber olduğu unutulmamalı.”[4]
Ancak bu seçim sonuçlarına karşın, Almanya’nın Suriyeli sığınmacılar konusunda tavrını değiştirmeyeceği yorumları yapılıyor. Zira iktidardaki Merkel ve koalisyon ortakları, bu konuda son derece sorumlu davranıyor ve Türkiye ve Yunanistan üzerindeki yükün hafifletilmesine gayret ediyorlar. Nitekim Başbakan Yardımcısı Sigmar Gabriel, Cumartesi günkü açıklamasında AfD’nin alacağı oyların, hükümetin göç politikasındaki tavrını değiştirmeyeceğini söylemişti.[5] AB’nin lider ülkesi durumundaki Almanya’nın, lider konumunu koruyabilmesi için, elbette bu şekilde davranmaya devam etmesi lazım. Zira Almanya’yı geçtiğimiz yıllarda Avrupa’nın zirvesine taşıyan husus, gerçekleştirdiği ekonomik mucizesi ve siyasal açıdan da AB’nin birliği konusunda öncü ve sorumlu davranmaya başlamasıydı.
Seçimin yıldızı ve en çok dikkat çeken ismi, kuşkusuz Alternative für Deustchland (Almanya İçin Alternatif – AfD) partisi ve bu partinin lideri olan 1975 doğumlu genç kadın siyasetçi Frauke Petry[6] oldu. Sağ popülist ve AB karşıtı (eurosceptic) bir parti olan AfD[7], seçimlerde üç eyalette de iki haneli oy oranlarına ulaşarak eyalet meclisine girmeyi başardı.[8] Henüz 2013 yılında kurulan parti, daha şimdiden Almanya’nın 16 eyaletinden 8’inde temsil ediliyor.[9] Partinin başarısında göçmen krizinin yol açtığı tepkiler ve Petry’nin karizmasının etkili olduğu ifade ediliyor. Aşırı sağcı Fransız kadın siyasetçi Marine Le Pen’e benzer şekilde güzelliğiyle özellikle erkek seçmeni büyüleyen Petry, aslen kimyacı ve aynı Merkel gibi Doğu Almanya doğumlu bir siyasetçi. 4 çocuk annesi olan Petry, zaman zaman yaptığı milliyetçi çıkışlar ve göçmenlere yönelik olarak getirdiği sert tedbir önerileriyle basının ve sağ seçmenin ilgisini çekiyor.
Frauke Petry
Burada Almanya ve genel olarak Avrupa’da aşırı sağın yükselişine parantez açmak gerekiyor. AB içerisinde ekonomisi bozulan Yunanistan ve benzeri ülkelere geçtiğimiz yıllarda ekonomik açıdan destek durumunda kalan Almanya’da, ekonomik durumlarının beklediği kadar gelişememesi, bir kısım seçmenleri tepkiselliğe itiyor. Bu ortamda ise, Die Linke (Sol Parti) ile temsil edilen sosyalist alternatifin zayıflığı ve SPD’nin giderek liberal bir parti haline gelmesi, seçmendeki tepkinin aşırı sağ alternatiflere kanalize olmasına neden oluyor. Afd ve benzeri aşırı sağ eğilimli partilerin yükselişlerini bu ekonomik temel üzerinden açıklamak mümkün. Tüm bu istikrarsızlık tablosu ise şunu gösteriyor: Günümüzde gelişen ulaşım ve iletişim imkânları nedeniyle, dünyanın bir bölgesinde yaşanan sorunlar, yakın coğrafyaları da fazlasıyla etkileyebiliyor. Bu nedenle, Suriye’deki iç savaşa ve göçmen sorununa acil bir çözüm bulunması, Avrupa ülkeleri ve Türkiye açısından ivedi bir mesele haline geliyor. Bu noktada ise, Batılı ülkelerin harekete geçmek için 2016 ABD Başkanlık seçimlerinin sonuçlarını beklediği gün gibi ortada olsa da, Avrupa’nın demokratik istikrarı adına Türkiye ve AB’nin birlikte hareket etmeleri ve şimdiden birtakım önlemler almaları şart gözüküyor. Aksi takdirde, Türkiye’de ve Avrupa’da bozulan ekonomilere ek olarak, aşırı sağ hareketlerde de patlama yaşanması olası gözüküyor. Almanya özelinde ise, durumun henüz kötü seviyelerde olmadığı ve olası bir genel seçimde, muhtemel oy kaybına rağmen, CDU-SPD koalisyonunun devamını beklemek daha makul bir seçenek olarak duruyor.
Yrd. Doç. Dr. Ozan ÖRMECİ
[1] “Almanya’da eyalet seçim sonuçları belli oldu” (2016), Hürriyet, Erişim Tarihi: 15.03.2016, Erişim Adresi: http://www.hurriyet.com.tr/almanyada-eyalet-secim-sonuclari-belli-oldu-40068142.
[2] “5 soruda Almanya’da eyalet seçimleri” (2016), DW, Erişim Tarihi: 15.03.2016, Erişim Adresi: http://www.dw.com/tr/5-soruda-almanyada-eyalet-se%C3%A7imleri/a-19114553.
[3] “Almanya: Yerel seçim darbesi Merkel’i nasıl etkiler?” (2016), BBC Türkçe, Erişim Tarihi: 15.03.2016, Erişim Adresi: http://www.bbc.com/turkce/haberler/2016/03/160314_almanya_secim_merkel.
[4] “Yorum: Alman siyasetinde yeni tablo” (2016), DW, Erişim Tarihi: 15.03.2016, Erişim Adresi: http://www.dw.com/tr/yorum-alman-siyasetinde-yeni-tablo/a-19114721.
[5] “Almanya’da eyalet seçimleri: Merkel’in ‘göç sınavı’” (2016), BBC Türkçe, Erişim Tarihi: 15.03.2016, Erişim Adresi: http://www.bbc.com/turkce/haberler/2016/03/160313_almanya_secim.
[6] Web sitesi için; http://frauke-petry.net/.
[7] Web sitesi için; https://www.alternativefuer.de/.
[8] “5 soruda Almanya’da eyalet seçimleri” (2016), DW, Erişim Tarihi: 15.03.2016, Erişim Adresi: http://www.dw.com/tr/5-soruda-almanyada-eyalet-se%C3%A7imleri/a-19114553.
[9] “Yorum: Alman siyasetinde yeni tablo” (2016), DW, Erişim Tarihi: 15.03.2016, Erişim Adresi: http://www.dw.com/tr/yorum-alman-siyasetinde-yeni-tablo/a-19114721.
