İspanya’da siyasi istikrarsızlık durumundan kaynaklanan karışıklıklar nedeniyle, dün, son dört yıl içerisinde üçüncü kez parlamento seçimleri yapılmak zorunda kalmıştır. Ülkede oluşan bu istikrarsız durum, Aralık 2015 seçimlerinde Podemos ve Ciudadanos gibi yeni partilerin parlamentoya girmesi ve stratejik öneme sahip olan iki büyük partinin Sosyalist işçi Partisi (PSOE) ve Halk Partisi’nin (PP) hükümeti kuracak çoğunluğu sağlayamamasından kaynaklanmaktadır. 2008 yılında ortaya çıkan ekonomik krizden sonra, radikal sol Podemos ve yeni bir sağ parti olan Ciudadanos ortaya çıkmıştır. 2016 yılında yapılan seçim sonuçları ardından, bu iki yeni partinin parlamentoya giriş yapması nedeniyle ülke demokrasi tarihinde ilk defa dört büyük ve güçlü parti bir arada bulunmak durumunda kalmıştır. Daha önce ülkenin siyasal tarihinde sağcı Halk Partisi (PP) ve solcu Sosyalist İşçi Partisi’nin (PSOE) ağırlıkları vardı. Fakat aşırı sağ partisi olan Vox’un da belirmesiyle birlikte, günümüzde tek partili hükümetler son bulmuş ve koalisyon hükümetleri kurmak İspanya’da artık bir zorunluluk haline gelmiştir.
Biraz geriye gitmek gerekirse, Halk Partisi’nin önceki lideri Mariano Rajoy, Haziran 2016 tarihinde yapılan erken seçim sonucunda bir azınlık hükümeti oluşturmuştur. Ancak Haziran 2018’de Halk Partisi’nin adının yolsuzluk davalarına karışmasından ötürü hükümete karşı verilen gensoru önergesi hükümetin düşmesine yol açmıştır. Bunun akabinde, PSOE lideri Pedro Sanchez, Haziran 2018’de Podemos Partisi, Katalan ve Bask milletvekillerinin desteğini ve gücünü kullanarak yeni bir azınlık hükümeti kurmuştur. Ancak Sanchez de, Barcelona’daki bağımsızlık yanlılarıyla arasında iletişimin kopması nedeniyle Katalan vekillerin desteğini kaybetmiş, neticede Sanchez’in meclise sunduğu bütçe tasarısı meclisten onay alamamıştır. Bu yüzden, Sanchez, erken seçim kararı almak zorunda kalmıştır. Oysa siyasi arenada sorun çıkmasaydı, normal şartlarda seçimin 2020’de gerçekleşmesi bekleniyordu.
Pedro Sanchez
Pedro Sanchez, bu kararı Bakanlar Kurulu toplantısının ardından halka televizyon kanalı aracılığıyla şöyle açıklamıştır: “Hiçbir şey yapmadan bütçesiz devam etme ile İspanyolları sandığa çağırma seçenekleri arasında ikincisini seçtim. İspanya, toleranslı, saygılı, dengeli, mantıklı bir şekilde yoluna devam etmeli ve ilerlemelidir.” Tüm bu faktörlerden önce, Katalan 12 eski lider “isyan”, “halkı isyana tahrik” ve “yasadışı yollarla referandum düzenleyerek kamu haklarını kötüye kullanmak” suçlarından Madrid’de yargıç karşısına çıkmışlardır. Hatta bu yüzden, eski Katalonya Özerk Yönetimi Başkan Yardımcısı Oriol Junqueras hakkında 25 yıl hapis cezası talep edilmiştir. Junqueras dışında, aralarında Katalonya Özerk Yönetimi’nin eski Başkanlarının da olduğu sanıkların 17 yıla kadar hapsi istenmiştir.
Bu arka planda gerçekleşen 29 Nisan 2019 İspanya genel seçimlerinin sonuçları henüz kesin olmamakta birlikte, PSOE’nin birinci parti olarak sandıktan çıktığı ortadadır. Fakat PSOE ve Başbakan Sanchez’in tek başına hükümeti oluşturacak gerekli çoğunluğa sahip olmadığı görülmektedir. Pedro Sanchez’in lideri olduğu Sosyalist İşçi Partisi (PSOE), bu seçimde yüzde 29 oy alarak zirveyi yakalamıştır. 123 sandalye kazanan Sosyalist Parti, hükümeti kurmak için, bir önceki hükümette ortaklarından biri olan ve seçimde 42 sandalye elde eden sol parti Podemos ve özerk bölgelerden çıkan siyasi partilerin gücüne ve desteğine ihtiyaç duymaktadır. Zira Sosyalist Parti ve Podemos’un işbirliği yapması durumunda bile (sandalye sayıları 165’te kalıyor) hükümeti oluşturmak için şart olan 176 sandalyeye ulaşılamamaktadır. Bu nedenle, bu iki parti dışında 11 milletvekilinin daha koalisyona girmesi gerekmektedir. Bu işi yapabilecek partilerden Katalan merkez sol ERC, Katalonya’dan en çok oyu alan parti olmuştur. ERC lideri Oriol Junqueras bu seçimle rüştünü ispat etse de, 2017 Ekim ayında bağımsızlık ilan ettiği için şu an cezaevindedir. Buna rağmen, bu seçimde Sosyalist Parti kesin olmasa da bir nevi amacına ulaştı diyebiliriz. Aşırı sağcı Vox’un yükselişi ise son derece enteresan bir gelişme. Partinin lideri Santiago Abascal ise son derece ilginç bir figür.
Burçin MEMİŞ
KAYNAKLAR
- Deutsche Welle, 28.04.2019.
- BBC News, 15.04.2019.
- BBC News, 28.04.2019.
- BBC News, 28.04.2019.
- Haberler.com, 28.04.2019.
