Giriş
Birleşik Krallık’ta dün yapılan genel seçimde, halk, 650 sandalyeli Avam Kamarası’nda yer alacak milletvekillerini ve daha da önemlisi Brexit sürecinde ülkenin geleceğini belirleyecek olan yeni hükümeti belirlemek için sandık başına gitti. Seçime katılım yüzde 67,3 düzeyinde olurken, Muhafazakâr Parti seçimden büyük bir zaferle ayrıldı. Bu durum, Muhafazakâr Parti’nin tek parti hükümeti kurmasını ve Birleşik Krallık’ın Avrupa Birliği’nden ayrılmasını neredeyse garanti haline getirirken, Muhafazakâr Partili Başbakan Boris Johnson’ın savunduğu “anlaşmasız Brexit” formülünün gerçekleşmesini de ciddi bir ihtimal durumuna soktu. Buna karşın, İçişleri Bakanı Priti Patel, hükümetin yeni yıla girmeden meclisten Brexit anlaşmasını geçirmeye çalışacağını açıkladı.[1] Seçim sonuçları, Muhafazakâr Parti’nin 1987’den (Margaret Thatcher döneminden) beri kazandığı en büyük zaferi, İşçi Partisi’nin de 1935’ten beri aldığı en kötü yenilgiyi işaret ediyor.[2]
Seçim Sonuçları
Henüz kesinleşmeyen sonuçlara göre, Boris Johnson liderliğindeki Muhafazakâr Parti, bu seçimde beklentileri de aşarak, yüzde 43,6 oy oranıyla tam 365 milletvekilliği kazandı. Jeremy Corbyn liderliğindeki İşçi Partisi ise, beklentilerin epey altında kalarak, yüzde 32,2 oy oranıyla yalnızca 203 milletvekilliği ile yetinmek zorunda kaldı. Seçim sonuçlarının gelmesinin ardından, İşçi Partisi lideri Jeremy Corbyn, bir daha Genel Başkan olarak bir seçime girmeyeceğini açıkladı. Seçim öncesinde Muhafazakâr Parti’ye destek açıklayan ve lideri Nigel Farage’ın aday olmama kararı aldığı Brexit Partisi ise yüzde 2 oyda kaldı ve hiç milletvekilliği kazanamadı.
Seçim sonucunda partilerin oy oranları
İşçi Partili John McDonnell, seçim sonucunun büyük bir hayalkırıklığı olduğunu vurgularken, Phil Wilson gibi başka bazı İşçi Partililer de Jeremy Corbyn’in liderliğini eleştirerek, önümüzdeki dönemde Corbyn’in liderliğinin zora girebileceğini ima ettiler.[3] Seçim sonucunda yüzde 11,5 oy alan Liberal Demokratlar 11 milletvekilliği kazanırken, önceki azınlık hükümetini dışarıdan destekleyen Kuzey İrlanda merkezli DUP (Demokratik Birlik Partisi) 8, İskoçya’da yeniden büyük bir çıkış gerçekleştiren SNP (İskoç Ulusal Partisi) de tam 48 koltuk kazanmayı başardı. SNP’li Ian Blackford, seçim sonuçlarından cesaret alarak, 2020’de İskoçya’da yeni bir bağımsızlık referandumu yapılması gerektiğini açıkladı.[4] Liberal Demokratların lideri Jo Swinson’ın milletvekili seçilememesi de oldukça büyük bir sürpriz oldu. Diğer partiler de (Kuzey İrlanda merkezli Sinn Fein 7, Galler merkezli Plaid Cymru 4, Kuzey İrlanda merkezli Sosyal Demokrat İşçi Partisi-SLDP 2, İngiltere ve Galler Yeşiller Partisi-GPEW 1 ve Kuzey İrlanda İttifak Partisi-APNI 1 olmak üzere) toplam 15 sandalye elde ettiler. Sonuçta, 365 sandalye kazanan Muhafazakârlar, böylelikle hükümeti kurmak için gerekli olan 326 sayısını rahatlıkla aşmış oldu.
Partilerin milletvekili sayıları
Analiz
Seçim sonuçları, ortalama seçmen açısından net ve basit siyasi mesajlar vermenin çok önemli olduğuna işaret ediyor. Nitekim seçimi yaklaşık 4 yıldır devam eden “Brexit olmalı mı, olmamalı mı?” tartışmasına dönüştürmeyi başaran Boris Johnson ve Muhafazakâr Parti, halkın bu süreçteki bıkkınlığından da yararlanarak, tarihinin en büyük zaferlerinden birisini elde etti. İşçi Partisi’nin “ikinci referandum” önerisi ise, köşeli ve net olmayan siyasi mesajı nedeniyle seçmen nezdinde başarılı olamadı. Daha demokratik olan bu öneri yerine, ne olursa olsun AB’de kalınması önerisi, belki de İşçi Partili seçmenleri daha iyi motive edebilirdi.
Muhafazakâr Parti’nin seçimdeki beklenmedik derecede iyi performansı, Britanya halklarındaki İmparatorluk geleneğinin devamına dayalı olan eski şanlı günler nostaljisinin yüksek seviyelerde olduğunu gösteriyor. Birleşik Krallık dış politikasında son birkaç on yılda Avrupacılık ve Transatlantikçilik akımları neredeyse tek geçerli parametreler haline gelirken, unutulan Commonwealth geleneği ve İmparatorluk politikasına yeniden rağbet gösterilmeye başladığı bu seçimle birlikte artık iyice açığa çıktı. Her ne kadar genç seçmenlerde Avrupacılık ve Brexit karşıtlığı ağır bassa da, yakalanan trendin önümüzdeki yıllarda Birleşik Krallık’ı daha aktif bir dış politikaya yönlendirmesi muhtemel. Ancak Birleşik Krallık’ın böyle iddialı bir dış politika için kapasitesinin ne derece yeterli olduğu da henüz bir muamma.
Seçim sonuçları, Amerika Birleşik Devletleri’nin Birleşik Krallık üzerinde AB’den ve Avrupalı müttefiklerden daha önemli ve etkili olduğunu da ortaya koyuyor. Her ne kadar mevcut ABD Başkanı Donald Trump’a Britanya’da ciddi tepkiler olsa da, sonuçlar açıkça gösteriyor ki, Birleşik Krallık’ın ABD ile “özel ilişkiler”i son derece etkili ve Donald Trump’ın da etkisiyle adada milliyetçilik ve AB karşıtlığı eğilimleri giderek güçleniyor.
Bunların yanı sıra, seçim sonuçları, Birleşik Krallık’ın AB’den ayrılmasını garanti haline getirirken, BBC’den Laura Kuenssberg’in de işaret ettiği üzere, Britanya’nın dünya üzerindeki konumunu da yeniden belirleyeceğe benziyor.[5] Yeni dönemde, daha AB karşıtı, ABD ile daha uyumlu ve daha müdahaleci bir Birleşik Krallık görmemiz olası. Ancak şurası da bir gerçek ki, Brexit sürecinde Birleşik Krallık ekonomisi zor günlerden geçecek.
Sonuç
Sonuç olarak, 2019 Birleşik Krallık genel seçimi, bu ülkede son birkaç yıldır süren ve halkta artık bıkkınlık uyandıran Brexit tartışmasını sonlandırması açısından tarihi bir dönüm noktası olurken, Britanya’nın yakın geleceğinde AB’den ayrılma sürecinde ekonomik açıdan bazı sorunlar yaşanmasını da garantilemiş oldu. Herşeye karşın, belirsizliğin de yatırımcılar açısından olumsuz bir faktör olduğu düşünüldüğünde, Britanya halklarının bu kararına saygı duymak gerekiyor.
Doç. Dr. Ozan ÖRMECİ
[1] BBC (2019), “Election results 2019: Tories on course to win majority – exit poll”, 13.12.2019, Erişim Tarihi: 13.12.2019, Erişim Adresi: https://www.bbc.com/news/election-2019-50765773.
[2] BBC (2019), “LIVE Reaction as Conservatives predicted majority of 86”, 13.12.2019, Erişim Tarihi: 13.12.2019, Erişim Adresi: https://www.bbc.com/news/live/election-2019-50755004.
[3] BBC (2019), “Election results 2019: Tories on course to win majority – exit poll”, 13.12.2019, Erişim Tarihi: 13.12.2019, Erişim Adresi: https://www.bbc.com/news/election-2019-50765773.
[4] The Independent (2019), “General election result – live: Boris Johnson set for huge majority as North turns blue but Labour makes gain in London”, 13.12.2019, Erişim Tarihi: 13.12.2019, Erişim Adresi: https://www.independent.co.uk/news/uk/politics/general-election-result-news-live-exit-poll-corbyn-johnson-weather-odds-latest-a9243256.html.
[5] BBC (2019), “Election results 2019: Tories on course to win majority – exit poll”, 13.12.2019, Erişim Tarihi: 13.12.2019, Erişim Adresi: https://www.bbc.com/news/election-2019-50765773.
