Fransa’da emeklilik reformuna karşı başlatılan eylemlerin yarattığı kriz bitmiyor. İlk olarak 4 Aralık’ta Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un emeklilik reformuna protesto için düzenlenen gösteriler, geçen süreye rağmen yüksek katılımla devam ediyor. Grevin, ülkede son 34 yılda yaşanan en uzun grev olduğu belirtilmekte. Paris başta olmak üzere Fransa’nın büyük şehirlerinde etkili olan grev ve protestolar, Cumhurbaşkanı Macron için sonun başlangıcı olarak değerlendiriliyor.
Krizin ayak sesleri her yerde
Grevler sebebiyle özellikle Paris’teki esnafın uğradığı maddi zararın yüksek olduğu biliniyor. Greve gidenler arasında, Paris ve çevresinde toplu taşımayı düzenleyen RATP, Fransız Ulusal Demir Yolları Şirketi (SNCF) çalışanları, doktorlar, acil servis görevlileri de dahil sağlık çalışanları, öğrenciler, öğretmenler, polisler, memurlar, avukatlar, tarım işçileri, postane çalışanları, Fransız devletine ait elektrik üretim ve dağıtım şirketi EDF ve otomotiv üreticisi Renault personeli ile rafineri çalışanları bulunuyor. Paris Operası ise, grevlerden dolayı çok sayıda gösteriyi iptal etti ve yaklaşık 2,5 milyon avro zarar etti. Grevin ilerleyen günlerde hem sosyal, hem de ekonomik hayata daha da büyük darbe vuracağı belirtiliyor. Polislerin gözetimi eşliğinde devam eden eylemlerde sosyal medyada paylaşılan görüntülerde polisin göstericilere sert müdahalesi tartışma konusu olmuştu.
Eylemlere Sarı Yelekliler de destek sunuyor
Emeklilik reformuna karşı çıkan protestocuların eylemine Sarı Yelekliler de destek veriyor. 17 Kasım’da (2018) yaklaşık 300.000 kişinin katılımıyla hareketlenen olaylar, kısa sürede sadece Fransa’da değil, başta bazı Avrupa ülkeleri olmak üzere tüm dünyada etkisini hissettirmeye başlamıştı. Göstericiler, Fransa’da her arabada taşınması zorunlu olan sarı yeleklerden giydiği için kendilerine “Sarı Yelekliler” (Gilets Jaunes) olarak adlandırmışlardı. Sarı Yelekliler de Macron karşıtlarına destek için eylemlerde yerlerini aldılar.
Halkın % 75’i reform istemiyor
Anketlere göre, halkın % 75 gibi önemli bir oranı emeklilik reformuna karşı. Geçen ay Fransa Başbakanı Edouard Philippe, düzenlediği basın toplantısında, emeklilik sisteminin tek bir düzene getirileceğini, çeşitli sektörlere tanınan ayrıcalıkların ve 42 emeklilik türünün peyderpey kaldırılacağını belirtmişti. Macron ise emeklilik reformundan vazgeçmeyeceğini belirtirken, sendikalar da reformun geri çekilmesinde ısrarcı. Genel İş Konfederasyonu (CGT) Genel Sekreteri Philippe Martinez, 9 Ocak günü tekrar gösteri yapılması çağrısında bulunmuştu.
Şimdiye kadar, Fransa, var olan emeklilik sistemi ile Batı dünyasında emeklilerine en bonkör davranan ülkelerden biri olarak biliniyor. Emeklilik reformuna tepkiler büyürken, hükümetten reforma dair açıklamalar da devam ediyor. Mümkün olursa 2022 yılında devreye girecek olan yeni sistemde, emekli maaşının en az 1.000 avro olacağını dile getiren Edouard Philippe, “Emeklilik yaşı 62 olarak kalacak ancak işçiler tam maaş almak için 64 yaşına kadar çalışacak. 1975’ten önce doğanlar yeni sistemden etkilenmeyecek.” ifadesini kullandı.
Emeklilik reformuna karşı çıkanların eylemleri nedeniyle Paris’te metro hatlarının büyük bölümü grevler nedeniyle hizmet vermiyor. İçişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamaya göre, Ocak ayının ilk haftası itibariyle öğretmenlerin yüzde 19’una yakını greve gitti. Sendikalar ise bu oranın yüzde 40-50 civarında olduğunu ifade etmekte. Sendika yetkililerine göre, Cumhurbaşkanı Macron’un önerdiği puan bazlı sistemle emeklilik hakkı ellerinden alınacak. Sosyal hayatı felç eden ve mali olarak da büyük kayıplara yol açan grev ve protestoların amacına ulaşıp ulaşmayacağını ilerleyen günler gösterecek. Ülkede vuku bulan kriz ise, Macron’a verilen desteğin giderek azaldığını göstermesi açısından önemli. Buna rağmen, Fransa siyaseti uzmanları, iş çevreleri ve uluslararası kamuoyundan büyük destek alan Macron’un güçlü bir alternatifi olmaması sebebiyle sonraki seçime de favori olarak gireceğini iddia ediyorlar. Cumhurbaşkanı Macron’a yönelik protestolar, ayrıca Fransa’nın işleyen bir demokrasi olduğunun ispatlanması açısından da önemli oldu.
Begüm BURAK
