JAPONYA’DA YOSHIHIDE SUGA DÖNEMİ

upa-admin 16 Eylül 2020 17.730 Okunma 0

Giriş

Dünyanın üçüncü büyük ekonomisi olarak küresel ekonomide ve uluslararası siyasette gücünü ve önemini koruyan Japonya’da, 2012 yılı Aralık ayından beri Başbakan olarak görev yapan Liberal Demokrat Parti (LDP) lideri Şinzo Abe’nin 28 Ağustos 2020 tarihindeki beklenmedik istifası üzerine, parti içerisinde bir Genel Başkanlık ve dolayısıyla ülke geneli için de bir Başbakanlık yarışı başlamıştır. 14 Eylül’de yapılan parti içi liderlik yarışını kazanan Yoshihide Suga (Suga Yoşihide), bu sürecin sonunda Japonya Parlamentosu Diet tarafından da onaylanarak, bugün itibariyle Japonya Başbakanı olarak görev yapmaya başlamıştır. Bu yazıda, Japonya’daki yeni Başbakan seçim sürecini ve Başbakan seçilen Yoshihide Suga’nın hayatı ve siyasi fikirlerini özetlemeye çalışacağım.

LDP liderini, Japonya Başbakanı’nı seçti

1948 yılından beri iki kısa istisna dönemi (1993-1996 ve 2009-2012) dışında daima iktidarda kalmayı başaran ve bu yönüyle çok partili siyasal dizgelerde istisnai başarı gösteren bir parti olarak dikkat çeken Japonya Liberal Demokrat Partisi (LDP), 2012 yılından beri Şinzo Abe liderliğinde iktidarını koruyordu. Ancak Başbakan Abe’nin Ağustos ayı sonlarında sağlık sorunları nedeniyle iktidardan çekilmesi üzerine, 14 Eylül 2020 tarihinde parti içerisinde bir liderlik seçimi düzenlendi. Seçime, 3 önemli aday katıldı. Bu kişiler; Yoshihide Suga, Fumio Kishida ve Shigeru Ishiba’ydı.

Yoshihide Suga, Fumio Kishida ve Shigeru Ishiba

Seçime favori olarak giren Yoshihide Suga (1948-), 1996 yılından beri LDP’nin Kanagawa ikinci bölge milletvekili olarak görev yapan ve daha önce Şinzo Abe’nin Başbakanlıkları döneminde İçişleri ve İletişim Bakanlığı (2006-2007) ve Kabine Bakanlığı ve Hükümet Sözcüsü (2012-2020) gibi önemli görevlerde bulunan bir kişi olarak sivriliyordu. Diğer adaylardan Fumio Kishida (1957-), 2012-2017 döneminde Japonya’nın Dışişleri Bakanı olarak görev yapan ve milliyetçi “Nippon Kaigi” örgütüyle bağlantılı bir kişi olarak dikkat çekiyordu. Shigeru Ishiba (1957-) ise, Savunma Bakanlığı (2007-2008) ve Tarım, Orman ve Balıkçılık Bakanlığı (2008-2009) üst düzey görevlerde bulunmuş bir diğer iddialı Genel Başkan ve Başbakan adayıydı.

14 Eylül’de düzenlenen seçimi, 534 delegeden (partili milletvekilleri ve diğer seçim bölgelerinden gelen temsilciler) 377’sinin oyunu (yaklaşık yüzde 70 oy) alarak kazanmayı başaran Suga, böylelikle rahat bir şekilde parti lideri seçilmiş oldu.[1] Suga’nın rahat zaferi, büyük ihtimalle, Kabine Bakanı olarak Başbakan Abe’nin sağ kolu olarak görev yapmasından ve milletvekilleri ve temsilcilerle kurduğu yakın ilişkilerden kaynaklandı. Üstelik, bu 8 yıllık süreçte, Suga, hükümet adına tam 3.213 basın toplantısı düzenleyerek halk tanınırlığı anlamında da desteğini arttırmayı başarmıştı. Hukuk diploması olan Suga, 1986’dan beri aktif siyasetin içinde olan bir kişi olarak zaten siyasi çevrelerde çok iyi tanınıyordu. Suga, bu gelişmenin ardından, Japonya Parlamentosu Diet’in alt kanadı Temsilciler Meclisi’nde (Şuugin) bugün düzenlenen oylamayı da kazanarak (462 oyun 314’ünü alarak), 2021 yılı Eylül ayındaki seçimlere kadar Başbakan olarak görev yapmaya hak kazandı.[2] Seçimi kazanmasının ardından, “Akita’da bir çiftçinin en büyük oğluydum. Herhangi bir kan bağı ya da bilgi birikimim olmadan siyaset dünyasına sıfırdan giriş yaptım ve LDP’nin lideri olmayı başardım. Kendimi Japonya ve vatandaşlarına hizmet için adayacağım.” açıklamasını yapan[3] Suga, böylelikle yeni Japon İmparatoru Naruhito ile başlayan “Reiwa” (Uyum) döneminin de ilk Başbakanı olmayı başardı.

Yoshihide Suga veya Suga Yoşihide’nin hayatından önemli zaman dilimleri[4]

Yeni Başbakanının İlginç Özellikleri ve Bazı Görüşleri

Tüm dünya ülkelerini ilgilendiren koronavirüs salgınının yanı sıra, yaşlanan nüfus, yıllardır stagflasyon yaşayan ekonomi, nesiller arası yaşanan kültürel uyumsuzluklar ve Çin Halk Cumhuriyeti’nin hızlı yükselişini dengelemek gibi birçok sorunla da uğraşmak zorunda olan Japonya’nın yeni Başbakanı Yoshihide Suga (Suga Yoşihide), daha çok iç siyasette sivrilen bir isim olarak tam bir “kapalı kutu” görüntüsü çiziyor. Ancak uluslararası basında yer alan haberlerden derleyerek, kendisinin siyasi görüşleri hakkında bazı yargılara ulaşmak mümkün.

Öncelikle, Japonya’nın yeni Başbakanı’nın oldukça mütevazı bir geçmişten geldiğini; bu yönüyle ABD Başkanı Donald Trump gibi zengin ya da Birleşik Krallık Başbakanı Boris Johnson gibi elit kurumlarda öğrenim görmüş bir kişi olmadığını belirtmek gerekiyor. 1973 yılında Hosei Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun olan Suga, dedesi (Nobusuke Kishi) Başbakan, babası (Shintaro Abe) Dışişleri Bakanı olan önceki Başbakan Şinzo Abe ile de bu bağlamda oldukça tezat bir görüntü çiziyor.[5] Oldukça kırsal bir bölge olan Akita prefektüründe yetişen ve fakir bir aileden gelen Suga, üniversite eğitimi için 1970’lerde başkent Tokyo’ya taşınmış ve eğitimi için bu dönemde bir karton fabrikasında işçi olarak çalışmıştır. Hatta Suga, Hosei Üniversitesi’ni de ucuz ve ücretini karşılayabilir olduğu için seçmiştir. Suga’nın küçüklüğü ve ilk gençliği ise, babasının çilek tarlalarında çalışarak geçmiştir.

Gençliğinden beri özelleştirmeleri savunan ve piyasa ekonomisine destek veren liberal bir siyasetçi olarak sivrilen Yoshihide Suga (Suga Yoşihide), Yokohama Belediye Meclisi’ne seçildiği 1987’den itibaren, Japonya demiryollarının ve posta hizmetlerinin özelleştirilmesi konusundaki katı liberal tutumuyla dikkat çekmiştir.[6] Daima Şinzo Abe’ye yakın bir isim olarak konumlanan Suga, Japonya’da, Abe’yi ikinci Başbakanlık dönemi ve ekonomik reformlar konusunda cesaretlendiren isim olarak da bilinmektedir.[7] Suga’nın yeni kazandığı lakabı ise “Uncle Reiwa” yani Reiwa Amca’dır. Bunun nedeni, Suga’nın Kabine Bakanı olarak yeni İmparator Naruhito’nun dönemi için “Reiwa” (Uyum) kelimesini kameralar önünde ilan eden kişi olmasıdır.[8]

Uncle Reiwa (Reiwa Amca)

Ekonomi alanında, Yoshihide Suga, önceki Başbakan Abe ile özdeşleşen ve ekonomik reformları öngören “Abenomics” çizgisinin devam ettireceğini açıkça belirtirken, Washington merkezli Stimson Merkezi Japonya Programı Yöneticisi Yuki Tatsumi de Yoshihide Suga döneminde Şinzo Abe dönemindeki girişimlerin sürdürüleceğini düşünüyor.[9] Ancak Tatsumi, Abe’nin sağ kolu olarak başarılı performans gösteren Suga’nın ülke lideri olarak henüz test edilmediğini ve bu nedenle Japonya’nın kamusal yüzü olarak göstereceği performansın önemli olduğunun altını çiziyor.[10] Hakikaten de, Suga’nın halkçı ve elitizmden uzak siyasi kimliğiyle Japonya’da halk ve elitler (daha çok iş çevreleri) tarafından ne ölçüde benimsenebileceği merak konusu. Yoshihide Suga, Başbakan seçilmesinin hemen arifesinde yaptığı açıklamalarda, önceliğini koronavirüsle mücadele ve ekonomiyle ilgilenme olarak açıklarken, erken seçim ihtimaline de kapıyı kapattı.[11] Suga, ayrıca dijitalleşme konusunda atılımlar deneyeceğinin sinyallerini de verdi.[12]

Bunların yanı sıra, Başbakan Suga, Şinzo Abe döneminden gelen tam 8 Bakan’la yeni kabinede yoluna devam ederek, Abe’nin misyonunu sürdürmek niyetinde olduğunu gösterdi. Hatta Suga, Abe’nin küçük kardeşi Nobuo Kishi’yi de Savunma Bakanlığı görevine getirdi. Ancak Japonya’da hükümetin yaş ortalamasının çok yüksek ve Bakanların yaşlı olması konusunda bazı eleştiriler de mevcut. Ayrıca Suga’nın parti içerisinde Şinzo Abe gibi güçlü bir konumda olmadığı ve LDP içerisindeki büyük grupların/hiziplerin (Hosoda Grubu, Takeshita Grubu, Aso Grubu ve Nikai Grubu) uzlaşmasıyla Genel Başkanlığa seçildiği bilinen bir gerçek. Bu nedenle, Başbakan Suga’nın, özellikle en etkili ve güçlü grup olan Hosoda Grubu ile ilişkilerini bundan sonra iyi düzeyde tutması gerekiyor. Hosoda Grubu ise, ABD ile yakın müttefikliğin sürdürülmesini, anayasanın değiştirilmesini ve Japonya’nın daha fazla silahlandırılmasını savunuyor.

Japonya’nın yeni Başbakanı Suga’nın dış politikası ve özellikle Çin Halk Cumhuriyeti ile kuracağı ilişkiler konusunda ise bazı belirsizlikler var. Global Times için yazan Çinli analist Xu Keyue, birçok uzmanın, Suga’nın Abe’nin siyasi mirasını Çin politikası konusunda da sürdüreceğini düşündüğünü yazıyor.[13] Bu anlamda, Suga’ya daha çok “caretaker” (geçici süreyle görev yapan bekçi) gözüyle bakıldığı anlaşılıyor.[14] Çinli uzmanlar, Suga dönemi için genelde olumlu beklentiler ifade ederlerken, neredeyse tüm analizlerde Japonya’nın en büyük ticari partnerinin Çin, ama en büyük siyasi müttefikinin de ABD olduğu vurgulanıyor.[15] Suga’nın 2019 yılında bir Çinli gazeteciye verdiği röportajda, Çin ile Japonya’nın Budizm başta olmak üzere çeşitli kültürel yakınlıklarının olduğunu ve bu ülkeye yakın hissettiğini söylemesi de, Çin tarafında, genelde, kendileriyle iyi ilişkiler kurmak isteyen bir liderin tavrı olarak vurgulanıyor.[16] Suga’nın, daha önce Çin Devlet Başkanı Şi Cinping’i Japonya’ya davet edeceğini, Asya-Pasifik’te Çin karşıtı bir mini-NATO oluşumuna izin vermeyeceğini ve Çin’le karşılıklı güvene dayalı yüksek düzeyli ilişkiler inşa edeceğini söylemesi de bu konuda güçlü sinyaller.[17] Ancak daha önce belirttiğim Hosoda Grubu etkisi, Başbakan Suga’nın Çin politikasında istediği açılımları yapmasına engel olabilir.

Sonuç

Sonuç olarak, Japonya’nın, Yoshihide Suga (Suga Yoşihide) Başbakanlığı döneminde Şinzo Abe dönemine benzer politikalar izleyeceği, ancak ABD’nin tavrının da bu konuda çok etkili bir faktör olacağı belirtilebilir. ABD’de Donald Trump yönetiminin devamı halinde, Japonya-Çin ilişkilerinde rekabet unsuru ve güvenlik temaları kolaylıkla daha ön plana çıkabilecekken, olası bir Joe Biden Başkanlığı döneminde -Obama dönemine benzer şekilde- serbest ticaret anlaşmaları daha ön planda olacak gibi gözükmektedir. Ancak her şekilde, Japonya ile Çin arasında koronavirüs (Covid-19) salgını, Kuzey Kore nükleer programı ve diğer bazı kritik konularda diyalog ve işbirliği sürecektir.

Son olarak, şunu da söylemek gerekir; Yoshihide Suga, kuşkusuz Şinzo Abe kadar karizmatik ve güçlü bir lider değildir; ancak yine de, başarılı performansıyla Suga’nın görev süresini uzatması ve sonraki genel seçime partisinin başında girerek Başbakanlığına devam etmesi ihtimal dahilindedir.

Doç. Dr. Ozan ÖRMECİ

[1] Bakınız; https://japan-forward.com/yoshihide-suga-wins-ldp-party-leadership-race-with-overwhelming-support/.

[2] Bakınız; https://www.sozcu.com.tr/2020/dunya/japonyada-8-yil-sonra-bir-ilk-yeni-basbakan-belli-oldu-6040061/.

[3] A.g.e.

[4] Bakınız; https://www.aa.com.tr/tr/dunya/japonya-basbakanligina-suga-yosihide-secildi/1974793.

[5] Bakınız; https://www.tokyoweekender.com/2020/09/new-prime-minister-yoshihide-suga/.

[6] A.g.e.

[7] A.g.e.

[8] https://www.ft.com/content/6ae24e68-9702-4825-aaac-24137fb8ba64.

[9] Bakınız; https://www.bbc.com/news/world-asia-54172461.

[10] A.g.e.

[11] https://asia.nikkei.com/Politics/Japan-after-Abe/Suga-vows-to-digitize-government-and-push-down-mobile-fees.