Birleşmiş Milletler’in (BM) Güvenlik Konseyi’nden sonraki en etkili organı olan ve tüm devletlerin eşit oy hakkına sahip olması nedeniyle BM’nin geleceğinde daha da etkili olabileceği öngörülen BM Genel Kurulu, 1992’den bu yana 30. defa üst üste ABD’nin Küba’ya uygulamış olduğu insanlık dışı ambargonun kaldırılması kararını aldı. Karar, ABD’nin Küba’ya 60 küsur yıldır uyguladığı ambargonun kaldırılması yönünde tam 185 üye devletin lehte oyuyla alınırken, yalnızca ABD ve İsrail bu kararın aleyhinde oy kullandı.[1] Brezilya ve Ukrayna ise oylamada çekimser kaldılar.[2] Hatırlanacağı üzere, 2021 yılında da, aynı karar, 184 lehte, 2 aleyhte ve 3 çekimser oyla alınmıştı.[3] Aslına bakılırsa, son yıllardaki tüm oylamalarda ABD ve İsrail’in uluslararası kamuoyu tarafından haksız bulundukları ortaya çıkıyor. Bu yazıda, ABD’yi uluslararası kamuoyu önünde oldukça zor duruma düşüren ve yalnız bırakan konulardan biri olan Küba ambargosunu analiz edeceğim.
Öncelikle şunu belirtmekte fayda var; ABD Başkanı Joe Biden döneminde önceki Başkan Donald Trump döneminde ağırlaştırılan ambargolar kısmen hafifletilse de (Biden döneminde döviz değişimi, iki ülke arasındaki uçak seferleri, turizm ve göç konusundaki sert ABD yaptırımları kısmen gevşetilmiştir)[4], ambargolar halen olanca katılığıyla devam ediyor. Öyle ki, Amerikalı siyasal danışman John Kelley, bu kararın ardından ABD’nin yaptırımlara devam edeceğini belirterek, Küba rejiminin siyasal muhaliflere yönelik baskılarını gündeme getirdi ve ülkesinin uyguladığı ambargonun insani yardım malzemelerini kapsamadığını iddia etti.[5] Küba Dışişleri Bakanı Bruno Rodriguez Parrilla ise, oylama öncesinde yaptığı BM’deki konuşmasında, ABD’nin politikasının “Kübalı ailelere kasten mümkün olan en büyük zararı vermek için uygulanan aşırı, acımasız ve insanlık dışı bir boyuta yükseldiğini” vurguladı.[6] Nitekim Meksika’nın BM’deki daimi temsilcisi olan Juan Ramon de la Fuente de, yaptırımların yalnızca Küba ekonomisini değil, Küba halkının sağlık ve esenliğini olumsuz etkilediğine ve kaldırılması gerektiğine işaret ediyor.[7]
ABD’nin Küba’ya uygulamış olduğu ambargo, modern zamanlarda uygulanan en uzun süreli ekonomik yaptırım örneği olarak dikkat çekiyor. İlk kez 1958 yılında henüz Küba diktatörü Fulgencio Batista iktidardayken başlatılan ambargo, 1959 yılındaki Küba Devrimi’nin ardından 1962 yılında Başkan John F. Kennedy döneminde ise tüm ticari ilişkileri engelleyen çok kapsamlı bir hâl almıştı.[8] ABD’nin Soğuk Savaş döneminde uyguladığı ve başlangıcı George Kennan’ın “X” rumuzuyla yazdığı “The Sources of Soviet Conduct” makalesi[9] kabul edilen çevreleme politikası düşünüldüğünde, iki kutuplu dünya düzeninde anlam kazanan bu politikanın günümüzde sürdürülmesi birçoklarınca biraz zaman dışı ve abartılı olarak görülüyor. Ancak Washington, Havana’daki komünist rejimi devirmeden bu politikasından vazgeçmek istemiyor.
Bu durum, yalnızca ABD dış politikası değil, Amerikan iç politikası açısından da önemli bir husus. Öyle ki, ABD’de genel olarak Hispanik seçmenlerin büyük çoğunluğu Demokratlara meyletse de (2022 ara seçimlerinde bu oran yüzde 64 düzeyindeydi)[10], anketlere göre nüfusları özellikle Florida eyaletinde yoğunlaşan Kübalı Amerikalılar için daha milliyetçi ve komünizm karşıtı Cumhuriyetçi Parti daha iyi bir seçenek olarak algılanmaya devam ediyor.[11] Partinin ileri gelenlerinden Donald Trump, Marco Rubio ve Ron DeSantis gibi isimlerin de bu konuda gayet katı olduklarını söylemek mümkün. Cumhuriyetçilerle birçok konuda anlaşamayan Demokratlarda Küba’ya karşı daha ılımlı bir yaklaşım olsa da, Başkan John F. Kennedy’nin siyasal mirası ve Kübalı Amerikalı oylarını Cumhuriyetçilere kaptırmamak düşüncesiyle, Demokratlardan da bu konuda henüz iddialı bir adım gelmiş değil. Ancak ABD’nin Demokrat Başkan Barack Obama döneminde 2016 yılında bu konuda BM oylamasında çekimser kalarak önemli bir mesaj verdiğini[12] Obama’nın ve Küba’ya resmi bir ziyaret yaptığını da[13] bu noktada hatırlatalım. Bu bağlamda, yaptırımlar nedeniyle, Küba’daki rejimin insan hakları ihlalleri ve Küba halkının sefaleti eşzamanlı olarak devam ediyor.
Sonuç olarak, Küba füze krizinin de ispatladığı üzere, Soğuk Savaş döneminde ABD ve Batı dünyası için gerçekten bir ulusal güvenlik tehdidi olan Küba’daki komünist rejimin bugünkü siyasal konjonktürde dünyadaki sorunların kaynağı olduğunu iddia etmek oldukça absürt bir yaklaşım olur. Bu nedenle, ABD’nin iç siyaset kaygılarına gömülmeden bu konuda anlamlı bir adım atarak ambargoyu kaldırması, bence dünyadaki Amerikan imajına da pozitif etki yapacaktır. Başkan Biden da, “Neo-Naziler” olarak tanımladığı Trump taraftarı gruplara yakın olmaktansa, kendi siyasal mirasını 8 sene Başkan Yardımcısı olduğu Barack Obama çizgisinde sürdürmeyi deneyebilir.
Doç. Dr. Ozan ÖRMECİ
KAYNAKÇA
- AlJazeera (2016), “Obama visits Cuba, hails ‘historic opportunity’”, 21.03.2016, Erişim Tarihi: 21.11.2022, Erişim Adresi: https://www.aljazeera.com/news/2016/3/21/obama-visits-cuba-hails-historic-opportunity.
- BBC (2022), “US agrees to ease Trump-era sanctions on Cuba”, 17.05.2022, Erişim Tarihi: 21.11.2022, Erişim Adresi: https://www.bbc.com/news/world-europe-61473884.
- Bianet (2022), “Ambargo altındaki Küba | Demokrasi ve insan hakları dersine ihtiyacımız yok”, 04.11.2022, Erişim Tarihi: 21.11.2022, Erişim Adresi: https://m.bianet.org/bianet/tarih/269524-ambargo-altindaki-kuba-demokrasi-ve-insan-haklari-dersine-ihtiyacimiz-yok.
- Fineout, Gary (2021), “New poll shows Cuban-American voters align with GOP”, Politico, 16.03.2021, Erişim Tarihi: 21.11.2022, Erişim Adresi: https://www.politico.com/states/florida/story/2021/03/16/new-poll-shows-cuban-american-voters-align-with-gop-1368365.
- Kawsachun News (2022), “BREAKING: The United Nations General Assembly calls for an end to the long-standing and genocidal U.S. blockade on Cuba for the 30th consecutive time, in a 185 to 2 vote.”, Twitter, 03.11.2022, Erişim Tarihi: 21.11.2022, Erişim Adresi: https://twitter.com/KawsachunNews/status/1588201675021508608.
- Kennan, George (1947), “The Sources of Soviet Conduct”, Foreign Affairs, Temmuz 1947, Erişim Tarihi: 21.11.2022, Erişim Adresi: https://www.foreignaffairs.com/articles/russian-federation/1947-07-01/sources-soviet-conduct.
- Sanchez, Gabriel R. (2022), “Latinos support Democrats over Republicans 2-1 in House and Senate elections”, Brookings, 11.11.2022, Erişim Tarihi: 21.11.2022, Erişim Adresi: https://www.brookings.edu/blog/fixgov/2022/11/11/latinos-support-democrats-over-republicans-2-1-in-house-and-senate-elections/.
- TeleSUR (2022), “Mexico Slams US Refusal to Lift Trade Embargo Against Cuba”, 02.11, 2022, Erişim Tarihi: 21.11.2022, Erişim Adresi: https://www.telesurenglish.net/news/Mexico-Slams-US-Refusal-to-Lift-Trade-Embargo-Against-Cuba-20221102-0017.html.
- The America Times (2022), “Explanation of US Vote by John Kelley, Political Counselor, After the Vote on a UN General Assembly Resolution on the Cuba Embargo”, 06.11.2022, Erişim Tarihi: 21.11.2022, Erişim Adresi: https://www.america-times.com/explanation-of-us-vote-by-john-kelley-political-counselor-after-the-vote-on-a-un-general-assembly-resolution-on-the-cuba-embargo/.
- UN News (2021), “UN General Assembly calls for US to end Cuba embargo for 29th consecutive year”, 23.06.2021, Erişim Tarihi: 21.11.2022, Erişim Adresi: https://news.un.org/en/story/2021/06/1094612.
- S. Department of State, “Cuba Sanctions”, Erişim Tarihi: 21.11.2022, Erişim Adresi: https://www.state.gov/cuba-sanctions/.
- Vallejo, Justin (2021), “ABD bir kez daha Küba’ya yönelik ekonomik ambargonun kaldırılması yönündeki BM kararını reddetti”, Independent Türkçe, 24.06.2021, Erişim Tarihi: 21.11.2022, Erişim Adresi: https://www.indyturk.com/node/378391/d%C3%BCnya/abd-bir-kez-daha-k%C3%BCbaya-y%C3%B6nelik-ekonomik-ambargonun-kald%C4%B1r%C4%B1lmas%C4%B1-y%C3%B6n%C3%BCndeki-bm.
[1] Bakınız; Kawsachun News (2022), “BREAKING: The United Nations General Assembly calls for an end to the long-standing and genocidal U.S. blockade on Cuba for the 30th consecutive time, in a 185 to 2 vote.”, Twitter, 03.11.2022, Erişim Tarihi: 21.11.2022, Erişim Adresi: https://twitter.com/KawsachunNews/status/1588201675021508608.
[2] Bianet (2022), “Ambargo altındaki Küba | Demokrasi ve insan hakları dersine ihtiyacımız yok”, 04.11.2022, Erişim Tarihi: 21.11.2022, Erişim Adresi: https://m.bianet.org/bianet/tarih/269524-ambargo-altindaki-kuba-demokrasi-ve-insan-haklari-dersine-ihtiyacimiz-yok.
[3] UN News (2021), “UN General Assembly calls for US to end Cuba embargo for 29th consecutive year”, 23.06.2021, Erişim Tarihi: 21.11.2022, Erişim Adresi: https://news.un.org/en/story/2021/06/1094612.
[4] BBC (2022), “US agrees to ease Trump-era sanctions on Cuba”, 17.05.2022, Erişim Tarihi: 21.11.2022, Erişim Adresi: https://www.bbc.com/news/world-europe-61473884.
[5] The America Times (2022), “Explanation of US Vote by John Kelley, Political Counselor, After the Vote on a UN General Assembly Resolution on the Cuba Embargo”, 06.11.2022, Erişim Tarihi: 21.11.2022, Erişim Adresi: https://www.america-times.com/explanation-of-us-vote-by-john-kelley-political-counselor-after-the-vote-on-a-un-general-assembly-resolution-on-the-cuba-embargo/.
[6] Bianet (2022), “Ambargo altındaki Küba | Demokrasi ve insan hakları dersine ihtiyacımız yok”, 04.11.2022, Erişim Tarihi: 21.11.2022, Erişim Adresi: https://m.bianet.org/bianet/tarih/269524-ambargo-altindaki-kuba-demokrasi-ve-insan-haklari-dersine-ihtiyacimiz-yok.
[7] TeleSUR (2022), “Mexico Slams US Refusal to Lift Trade Embargo Against Cuba”, 02.11, 2022, Erişim Tarihi: 21.11.2022, Erişim Adresi: https://www.telesurenglish.net/news/Mexico-Slams-US-Refusal-to-Lift-Trade-Embargo-Against-Cuba-20221102-0017.html.
[8] U.S. Department of State, “Cuba Sanctions”, Erişim Tarihi: 21.11.2022, Erişim Adresi: https://www.state.gov/cuba-sanctions/.
[9] George Kennan (1947), “The Sources of Soviet Conduct”, Foreign Affairs, Temmuz 1947, Erişim Tarihi: 21.11.2022, Erişim Adresi: https://www.foreignaffairs.com/articles/russian-federation/1947-07-01/sources-soviet-conduct.
[10] Gabriel R. Sanchez (2022), “Latinos support Democrats over Republicans 2-1 in House and Senate elections”, Brookings, 11.11.2022, Erişim Tarihi: 21.11.2022, Erişim Adresi: https://www.brookings.edu/blog/fixgov/2022/11/11/latinos-support-democrats-over-republicans-2-1-in-house-and-senate-elections/.
[11] Gary Fineout (2021), “New poll shows Cuban-American voters align with GOP”, Politico, 16.03.2021, Erişim Tarihi: 21.11.2022, Erişim Adresi: https://www.politico.com/states/florida/story/2021/03/16/new-poll-shows-cuban-american-voters-align-with-gop-1368365.
[12] Justin Vallejo (2021), “ABD bir kez daha Küba’ya yönelik ekonomik ambargonun kaldırılması yönündeki BM kararını reddetti”, Independent Türkçe, 24.06.2021, Erişim Tarihi: 21.11.2022, Erişim Adresi: https://www.indyturk.com/node/378391/d%C3%BCnya/abd-bir-kez-daha-k%C3%BCbaya-y%C3%B6nelik-ekonomik-ambargonun-kald%C4%B1r%C4%B1lmas%C4%B1-y%C3%B6n%C3%BCndeki-bm.
[13] AlJazeera (2016), “Obama visits Cuba, hails ‘historic opportunity’”, 21.03.2016, Erişim Tarihi: 21.11.2022, Erişim Adresi: https://www.aljazeera.com/news/2016/3/21/obama-visits-cuba-hails-historic-opportunity.
