2024 AZERBAYCAN CUMHURBAŞKANLIĞI SEÇİMİ

upa-admin 07 Şubat 2024 1.156 Okunma 0
2024 AZERBAYCAN CUMHURBAŞKANLIĞI SEÇİMİ

Giriş

Türkiye’nin son yıllarda en yakın ilişkiler geliştirdiği devlet olan Azerbaycan Cumhuriyeti’nde, halk, bugün (7 Şubat 2024), ülke tarihindeki 9. Cumhurbaşkanlığı seçimi için sandık başına gidecektir. Dost ve kardeş bir ülke olan Azerbaycan, ülkemizde “tek millet, iki devlet” sloganıyla büyük bir desteğe ve güçlü bir lobiye sahiptir. 9. Cumhurbaşkanımız merhum Süleyman Demirel ile dönemin Azerbaycan Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev döneminde temelleri atılan Türk-Azeri dayanışması, ilerleyen yıllarda 12. Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan ile Haydar Aliyev’in oğlu İlham Aliyev arasında kurulan karşılıklı güven ve dostluğa dayalı yakın iş birliği sayesinde daha da derinleşmiştir. Nitekim Azerbaycan’ın Ermenistan işgali altındaki topraklarını kurtarmasına vesile olan 2020 Eylül-Kasım tarihli 44 Gün Savaşı veya İkinci Dağlık Karabağ Savaşı ve sonrasında yaşanan 2023 yılı sonlarındaki Karabağ tahliyesi -ki hiçbir can kaybına neden olmayan barışçıl bir süreçtir-, Türkiye’de de kamuoyunda büyük ölçüde destek bulmuştur. Bu yazıda, 2024 Azerbaycan Cumhurbaşkanlığı seçimi analiz edilecektir. Ancak bunun öncesinde, Azerbaycan’ın tarihi, mevcut durumu ve önceki Cumhurbaşkanlığı seçimleri hakkında da bilgi verilmesi planlanmıştır.

Azerbaycan: Yokluktan Zafere Bir Başarı Hikâyesi

Azerbaycan’ın modern tarihi, Birinci Dünya Savaşı sonlarında 1918 yılında Türklerin ilk laik ve demokratik devleti olan Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti’nin kurulmasıyla başlar. 28 Mayıs 1918-28 Nisan 1920 tarihleri arasında yaşayan ve Mehmed Emin Resulzade tarafından kurulan bu devlet, daha sonra Kızıl Ordu’nun işgali ve Azerbaycan’ın Sovyet kontrolüne girmesiyle yıkılmış ve Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti kurulmuştur. Azerbaycan SSC döneminde Anadolu Türklüğü ile Azerbaycan ve Kafkas Türklüğü arasındaki bağlar koparılmış ve Türkiye-Azerbaycan ilişkileri büyük bir gerileme göstermiştir.[1] 1990-1991 döneminde ise, Sovyetler Birliği’nin yıkılmasını müteakiben Azerbaycan Cumhuriyeti kurulmuştur. 30 Ağustos 1991 tarihinde bağımsızlığını ilan eden Azerbaycan Cumhuriyeti’ni 9 Kasım 1991’de tanıyan ilk devlet Türkiye Cumhuriyeti olmuştur.[2] Büyük ekonomik ve siyasi zorluklar içerisinde kurulan Azerbaycan, 1988-1994 sürecinde Karabağ Savaşı’nda Ermenistan karşısında varlık gösterememiş ve topraklarının önemli bir bölümünün işgal edilmesine engel olamamıştır.

Ancak bu zorluklar içerisinde geçen ilk yılların ardından, Azerbaycan, Haydar Aliyev döneminden itibaren istikrarlı bir siyasi yönetim kurmayı başarmış ve artan enerji (petrol ve doğalgaz) gelirlerini fırsata çevirerek, ordusunu modernleştirmeye ve geliştirmeye başlamıştır. İçeride demokratik özgürlükler anlamında pek aşama yapamayan Azerbaycan, buna karşın halkı arasındaki güçlü milliyetçilik bağları ve Türkiye, Rusya, İsrail, ABD ve İngiltere gibi ülkelerle kurulan stratejik bağlar sayesinde güçlenmeye başlamış ve 2020’lere gelindiğinde dengeleri kendisinin lehine değiştirmeyi başaracak seviyeye erişmiştir. Azerbaycan’ın bu başarısında, İlham Aliyev döneminde Batı-Rusya ikileminde oluşturulan denge politikasının da pozitif rolünden söz edilebilir.

Haydar Aliyev[3]

Azerbaycan’ın günümüze kadar görev yapan Cumhurbaşkanları ise şu değerli kişilerdir:

  1. Ayaz Mutallibov (1991-1992),
  2. Ebulfez Elçibey (1992-1993),
  3. Haydar Aliyev (1993-2003),
  4. İlham Aliyev (2003-).

Azerbaycan’ın Mevcut Göstergeleri

Azerbaycan, günümüzde 10,4 milyon nüfusu olan gelişmiş bir Kafkasya devletidir. Azerbaycan nüfusunun yaklaşık yüzde 92’si Türk/Azeri kökenlidir ve ülkede büyük bir etnik azınlık yoktur.[4] Benzer şekilde, nüfusun yüzde 97’si Müslümandır (neredeyse tamamen Şii) ve ülkede yüzde 2,6’lık Hıristiyan ve az sayıda Yahudi nüfus bulunmaktadır.[5] Azerbaycan, 86.600 kilometrekarelik yüzölçümüyle dünyada 114. sırada yer alan görece küçük bir devlettir.[6] Bu bağlamda, milliyetçilik ve militarizmin güçlü olduğu Azerbaycan’ın ilerleyen yıllarda yayılmacı politikalara yönelmesi bence ihtimal dahilindedir. Benzer şekilde, güçlenen Azerbaycan’ın ekonomisini geliştirmek için çok sayıda yeni vatandaşa da ihtiyacı bulunmaktadır.

Azerbaycan haritası[7]

Azerbaycan anayasasına göre, Azerbaycan devleti demokratik, laik ve üniter bir Cumhuriyet’tir. Azerbaycan yönetiminde kuvvetler ayrılığı prensibi benimsenmiş olup, yasama yetkisi Milli Meclis’e, yürütme yetkisi Cumhurbaşkanı’na, yargı yetkisi ise bağımsız mahkemelere aittir.[8] Ülkede, 66 rayon (vilayet) ve bir özerk Cumhuriyetten (Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti) oluşan özel bir idari yapılanma mevcuttur. Bakanlar Kurulu, Cumhurbaşkanı tarafından atanmakta ve Milli Meclis (MM) tarafından onaylanmaktadır. Tek kamaralı bir parlamento olan Azerbaycan Milli Meclisi’nde 125 üye bulunmakta olup, milletvekilleri 5 yıl süreyle seçilmektedirler. Ülkedeki kartelci veya hâkim parti sisteminin ana unsuru, milliyetçi-devletçi çizgideki Yeni Azerbaycan Partisi veya kısaca YAP’tır[9]. Ülkenin başkenti ise 2,2 milyonluk Bakü şehridir.

Bunların yanı sıra, Azerbaycan, 77-78 milyar dolarlık toplam gayrisafi milli hasıla (GDP) oranıyla[10] dünyanın en büyük 82. ekonomisidir. Yıllık 7.500 dolarlık kişi başına düşen gayrisafi milli hasıla düzeyiyle ise, Bakü, dünyada 90. sıradadır.[11] Azerbaycan ekonomisinde yüzde 51,7’lik payla sanayi/endüstri ilk sırada yer alırken, yüzde 42,1 ile hizmetler ikinci, yüzde 6,2 pay ile tarım üçüncü sırada yer almaktadır.[12] Döviz rezervleri toplam 53,2 milyar dolar düzeyinde olan Azerbaycan’ın en önemli dış ticaret ortakları; Rusya, İtalya, Türkiye ve Çin Halk Cumhuriyeti’dir.[13] Azerbaycan’ın en önemli dış ticaret metaları ise; ham petrol ve türevleri, doğalgaz, gıda ürünleri, plastik ve mamulleridir.[14] Azerbaycan, Birleşmiş Milletler’in hazırladığı UNDP İnsani Gelişmişlik Endeksi’nde 91. sıradadır.[15] Global Firepower sitesinin 2024 yılı askeri güç sıralamasına göre ise, Azerbaycan Ordusu, dünyada 59. sırada yer almaktadır.[16]

Azerbaycan, Birleşmiş Milletler’in yanında, AGİT (Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı), Türk Devletleri Teşkilatı, Avrupa Konseyi, İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT), Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT), GUAM Demokrasi ve Ekonomik Kalkınma Örgütü, Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) ve Bağlantısızlar Hareketi gibi önemli uluslararası platformlara üye ve uluslararası ilişkiler açısından aktif bir devlettir.[17] Azerbaycan’ın en yakın müttefiki Türkiye olup, Rusya ile de stratejik ilişkiler söz konusudur. Ayrıca son yıllarda İsrail’le geliştirilen yakın stratejik ilişkiler ve rejim farklılıkları nedeniyle İran’la ilişkilerin rekabet düzeyine geçmesi gibi çeşitli konular Bakü’nün gündemindedir.

Azerbaycan, 2023 yılı Freedom House verilerine göre, -ne yazık ki- 9/100 puanla otoriter (özgür olmayan/not free) rejim kategorisinde olan bir devlettir.[18] Lakin yıllardır işgal altındaki topraklarını kurtarma mücadelesi veren Azerbaycan’da, geçtiğimiz yıllarda öncelik askeri/güvenlik meselelerini çözmek (Karabağ’ı kurtarmak) ve Azerbaycan üzerinde etkili olan Rusya Federasyonu’nda da güçlü adam/otoriter yönetim modeli hâkim olduğu (Vladimir Putin etkisi) için, bu durum anlaşılabilir bir hâl almaktadır. Günümüzde ise, İkinci Karabağ Savaşı’nı kazanarak Karabağ kahramanı olan İlham Aliyev’in demokratik meşruiyetin ötesine taşan büyük popülaritesi ve yine Rusya etkisinden söz etmek gerekmektedir. Bu etkiyi küçümsememek gerekir; nitekim son yıllarda Moskova ile yakın ilişkiler tesis eden yılların demokrasisi Türkiye’de bile demokratik rejimde ciddi gerilemeler yaşanmaktadır. Bu bağlamda, bilindiği üzere coğrafya kaderdir ve Doğu toplumlarında baskın olan siyasi kültür; devletçi, tek adam veya bürokratik (askeri veya sivil ağırlıklı) otoriter yönetim modelidir.

Amerikalı Karşılaştırmalı Politika uzmanları Valerie J. Bunce ve Sharon L. Wolchik, 2012 tarihli Cambridge University Press basımı eserleri Defeating Authoritarian Leaders in Postcommunist Countries’de, Azerbayban’ı Ermenistan ve Beyaz Rusya (Belarus) ile birlikte değerlendirmiş ve demokrasiye geçiş bağlamında başarısızlığın nedenlerini araştırmışlardır.[19] Yazarlara göre, komünizmin çökmesinin ardından görece liberal bir dönem yaşayan Azerbaycan, Karabağ Sorunu’nun toplumda yarattığı öfkenin de etkisiyle zaman içerisinde daha otoriter bir yönetime sürüklenmiş ve Haydar Aliyev döneminde otoriter yönetim kurumsallaşmaya başlamıştır. Baba Aliyev, oluşturduğu petrol ve doğalgaz gelirlerine dayalı patronaj sistemi ve rantiye devlet modeliyle başarılı olmuş ve Azerbaycan Ordusu’nun modernleşmesi de işte bu dönemde başlamıştır. Oğul İlham Aliyev ise, babası gibi ekonomik gelirleri ve devlet mekanizmasını kullanarak gücünü konsolide etmiş ve aile bağları ve bölgesel ilişkileri (hemşehrilik ağları) de kullanarak güçlü bir liderlik zemini oluşturmuştur. Aliyev, ayrıca ekonomide de iyi bir performans göstererek ülkesini geliştirince, ilk yıllarda oldukça zayıf olan liderliği zamanla güçlenmeye ve kök salmaya başlamıştır.[20] Aliyev’in asıl başarısı ise, hiç şüphesiz, 2020 yılındaki İkinci Karabağ Savaşı ile olmuş ve Dağlık Karabağ’da işgal altındaki topraklarını kurtaran oğul Aliyev, ülkede büyük bir kahraman haline gelmiştir.

Azerbaycan’ın Önceki Seçimleri

Azerbaycan’da bugüne kadar 8 Cumhurbaşkanlığı seçimi yapılmıştır. 1991 yılındaki ilk seçimleri, tek aday olarak seçime giren ve Komünist Parti adına yarışan Ayaz Mutallibov yüzde 98,5 oyla kazanmış ve ülkenin ilk Cumhurbaşkanı olmuştur. 1992 yılındaki ilk özgür ve demokratik seçimlerde ise, Azerbaycan Halk Cephesi Partisi adayı Ebulfez Elçibey, Demokratik Entelijansiya Birliği adayı Nizami Süleymanov karşısında yüzde 61 civarında oyla zafer kazanarak Azerbaycan’ın ikinci Cumhurbaşkanı olmuştur. 1993 yılındaki üçüncü Cumhurbaşkanlığı seçiminde, Yeni Azerbaycan Partisi (YAP) adayı Haydar Aliyev, Vahit Azerbaycan Partisi adayı Karrar Abilov karşısında yüzde 98,9’luk ezici üstünlükle seçilerek ülkenin üçüncü Cumhurbaşkanı olmuştur. 1998 yılındaki dördüncü seçimde, Aliyev, Azerbaycan Millî İstiklâl Partisi adayı İtibar Mammadov karşısında yüzde 77,6’lık oyla yeniden seçilmeyi başarmıştır. 2003 yılındaki beşinci Cumhurbaşkanlığı seçiminde, Aliyev’in yerine geçen oğlu İlham Aliyev, Müsavat Partisi adayı İsa Kamber karşısında yüzde 75,38’lik oyla rahat bir zafer kazanmıştır. 2008 yılındaki altıncı seçimde, oğul Aliyev, Azerbaycan Ümit Partisi adayı İkbal Ağazade karşısında yüzde 88,73 oyla bir kez daha seçilmiştir. 2013 yılındaki yedinci seçimde, Aliyev, Demokratik Kuvvetlerin Millî Şurası adayı Cemil Hasanlı’yı da yüzde 85,54 oyla rahatlıkla geçerek bir kez daha Azerbaycan Cumhurbaşkanı seçilmiştir. 2018 yılındaki sekizinci ve bir önceki seçimde ise, bağımsız aday Zahid Oruç karşısında yüzde 86 oyu aşan Aliyev, yine rahat bir üstünlük kurmuştur. Nitekim 2024 yılında düzenlenecek dokuzuncu seçimde de, mevcut Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in ezici bir galibiyet elde etmesi beklenmektedir. Tabii ki, ülkedeki hâkim (kartel) parti sistemi gereği, seçimlerin yüzde yüz eşit ve özgür koşullarda yapılmadığını da bu noktada hatırlatmak gerekir.

2024 Cumhurbaşkanlığı Seçimi Analizi

2024 Azerbaycan Cumhurbaşkanlığı seçiminde 6 aday yarışmaktadır. Bunlar arasında elbette tek ciddi ve önemli aday mevcut Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’dir (1961-). Seçim öncesinde yapılan bazı anketlere göre, Aliyev, bu seçimi yüzde 97’lik rekor bir oyla kazanacaktır.[21] Ancak Aliyev’in zaferi kesin olsa da, seçimde yarışacak diğer adaylara da bakmakta fayda vardır.

Anketlerde yüzde 1’in üzerine çıkmayı başarabilen tek aday olan Zahid Oruç, 1972 doğumlu bir siyasetçidir. Azerbaycan Milli Meclisi 2., 3., 4., 5. ve 6. dönem milletvekili olan Oruç, ayrıca 2019’dan beri Sosyal Araştırmalar Merkezi Yönetim Kurulu Başkanı’dır.[22] Oruç, seçimde bağımsız aday olarak yarışmaktadır.

Zahid Oruç[23]

Diğer adaylardan Büyük Kuruluş Partisi adayı Fazıl Mustafa, Milli Cephe Partisi adayı Razi Nurullayev, Bütün Azerbaycan Halk Cephesi Partisi adayı Kudret Hasanguliyev, Büyük Azerbaycan Partisi adayı Elşad Musayev ve bağımsız aday Fuad Aliyev gibi isimlerin ise seçimde hiçbir şansları bulunmamaktadır. Zira Azerbaycan’da hem sistem lideri ve iktidarı koruyan yapıdadır, hem de Aliyev’in liderliği ve karizması -hele ki Karabağ zaferi sonrasında- toplumca kabullenilmiş ve toplumdaki mevcut siyasal kültüre de uygundur. “Galip Halkın Galip Lideri” sloganıyla Devlet Başkanlığında beşinci dönemine saatler kalan Aliyev[24], bu nedenle artık Azerbaycan’la özdeşleşmiş bir isimdir. Ayrıca şunu da belirtmek gerekir ki, ülkede kısmen toplumsal bir tabanı olan Azerbaycan Halk Cephesi Partisi, Klasik Halk Cephesi Partisi ve Müsavat Partisi gibi önemli siyasi partiler, eşit olmayan yarışma koşulları nedeniyle seçimi boykot etmektedirler.[25] Zaten Batı ülkelerinin basın-yayın organları da, Aliyev’i bir “otokrat” olarak nitelendirmekte ve eleştirmektedirler.[26]

İlham Aliyev[27]

Önceden 5 yıl olan Cumhurbaşkanlığı süresini 2016 yılında yapılan anayasa referandumuyla 7 yıla çıkaran İlham Aliyev, normalde 2025 yılında yapılması gereken seçimi ani bir hamleyle 2024 yılı başına çekmiştir. Aliyev, bu şekilde Dağlık Karabağ’ın tam kontrolünü sağladıktan sonra, işler iyi durumdayken seçimi yapmak ve halk desteğini tazelemek istemiştir.[28] Friedrich Ebert Vakfı’nın Gürcistan’ın başkenti Tiflis’teki Güney Kafkasya Bürosu Müdürü Marcel Röthig, Aliyev’in seçimi erkene çekmesinin aslında ilerleyen yıllarda yaşanabilecek ekonomik ve siyasi zorluklardan kaynaklandığını ve rejimin o kadar da güçlü olmadığını düşünmektedir.[29] Röthig’e göre, “düşman Ermenistan” ve toprakları işgal edilen “mağdur Azerbaycan” imajı olmadan, Bakü’deki liderlik, halktan gelen yeni talepler karşısında zorlanmaya başlayacağının bilincinde olarak, seçimi erken bir tarihe almak istemiştir.[30] Bağımsız siyasal gözlemci Ferhat Mammadov ise, Aliyev’in Karabağ zaferi sayesinde popülaritesinin taban yaptığını ve gücünün zirvesinde olduğunu söyleyerek, rahat bir zafere işaret etmektedir.[31]

2024 Azerbaycan Cumhurbaşkanlığı seçimi hakkında temel bilgiler[32]

Seçimin kazananı belli olsa da, en ilginç husus, işgalden kurtarılan bölgelerde de (Şuşa, Hankendi, Hocalı, Hocavend, Ağdere, Ağdam, Cebrayıl, Fuzuli, Zengilan, Gubadlı, Laçın ve Kelbecer) yıllar sonra sandıkların kurulması olmuştur.[33] Buna ek olarak, 6.300’den fazla sandıkta yaklaşık 6,5 milyon seçmenin oy kullanacağı 2024 Azerbaycan Cumhurbaşkanlığı seçiminde, yurtdışında yaşayan Azerbaycan vatandaşları için de tam 37 farklı ülkede 49 sandık kurulmuş durumdadır.[34]

Sonuç

Sonuç olarak, otoriter bir siyasal kültür ve sistemin olduğu Azerbaycan’da, Rusya nüfuzu ve mevcut siyasi liderliğin otoriter eğilimleri ve başarısının da etkisiyle, hâkim parti sistemi ve mevcut otoriter yapının güçleneceği bir seçimi öngörmek doğru olacaktır. Ancak Karabağ Sorunu artık çözüldüğü için, Azerbaycan’da otoriter yönetimin işi gerçekten de ilerleyen yıllarda zorlaşabilir. Bunun sebebi, ekonomi geliştikçe insanların beklentilerinin artması ve otoriter yönetime dayanak gerekçe yapılan işgalin artık bitmiş olmasıdır. Bu ortamda ise, Bakü, yayılmacı eğilimlere yönelebilecek bir devlet olma riskiyle karşılaşabilir ki, mevcut liderlik, bu nedenle muhalefetin daha radikal milliyetçi ve Rusya karşıtı olmasından güç alarak kendi konumunu sağlamlaştıracağı bir siyasi düzen kurmak isteyebilir. Azerbaycan’ın geleceğinde bir diğer kritik unsur ise İsrail-İran denkleminde üstleneceği roller olacaktır. Biz ise, Türkiye olarak, Azerbaycan halkının kararına her türlü şekilde saygı gösterecek ve ikili ve bölgesel ilişkileri barışçıl düzeyde geliştirmek için gayret edeceğiz.

Kapak fotoğrafı: https://www.aljazeera.com/news/2023/12/7/azerbaijans-aliyev-calls-snap-presidential-elections-for-february

Doç. Dr. Ozan ÖRMECİ

 

KAYNAKÇA

[1] Detaylar için, bakınız; Hakan Sezgin Erkan & Damla Sevimli & Sina Kısacık (2015), Türkiye’nin Komşuları Cilt 1: XV. Yüzyıldan XXI. Yüzyıla Türkiye – Azerbaycan İlişkileri ve Azerbaycan’ın Sosyal, Ekonomik, Kültürel Değişimi, İstanbul: Kanes Yayınları.

[2] Ozan Örmeci (2019), “Türkiye-Azerbaycan Müttefikliğinin Önündeki Fırsat ve Engeller”, Uluslararası Politika Akademisi, 05.02.2019, Erişim Tarihi: 07.02.2024, Erişim Adresi: https://politikaakademisi.org/2019/02/05/turkiye-azerbaycan-muttefikliginin-onundeki-firsat-ve-engeller/.

[3] Vikipedi, “Haydar Aliyev”, Erişim Tarihi: 07.02.2024, Erişim Adresi: https://tr.wikipedia.org/wiki/Haydar_Aliyev.

[4] World Factbook (2024), “Azerbaijan”, Erişim Tarihi: 07.02.2024, Erişim Adresi: https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/azerbaijan/#people-and-society.

[5] A.g.e.

[6] Worldometers, “Largest Countries in the World (by area)”, Erişim Tarihi: 07.02.2024, Erişim Adresi: https://www.worldometers.info/geography/largest-countries-in-the-world/.

[7] Nazım Mustafa (2019), “NAHÇIVAN İLE AZERBAYCAN’I BİRBİRİNDEN AYIRMAK ÜZERE TERTİPLENEN ZENGEZUR’UN ERMENİSTAN’A KATILMA SÜRECİ – 11.12.2019 BLOG NO : 2019 / 69”, AVİM, Erişim Tarihi: 07.02.2024, Erişim Adresi: https://avim.org.tr/Blog/NAHCIVAN-ILE-AZERBAYCAN-I-BIRBIRINDEN-AYIRMAK-UZERE-TERTIPLENEN-ZENGEZUR-UN-ERMENISTAN-A-KATILMA-SURECI-11-12-2019.

[8] Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı, “Azerbaycan’ın Siyasi Görünümü”, Erişim Tarihi: 07.02.2024, Erişim Adresi: https://www.mfa.gov.tr/azerbaycan-siyasi-gorunumu.tr.mfa.

[9] Web sitesi için, bakınız; http://www.yap.org.az/az/.

[10] IMF (2023), “Download World Economic Outlook database: October 2023”, Erişim Tarihi: 07.02.2024, Erişim Adresi: https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2023/October/weo-report?c=512,914,612,171,614,311,213,911,314,193,122,912,313,419,513,316,913,124,339,638,514,218,963,616,223,516,918,748,618,624,522,622,156,626,628,228,924,233,632,636,634,238,662,960,423,935,128,611,321,243,248,469,253,642,643,939,734,644,819,172,132,646,648,915,134,652,174,328,258,656,654,336,263,268,532,944,176,534,536,429,433,178,436,136,343,158,439,916,664,826,542,967,443,917,544,941,446,666,668,672,946,137,546,674,676,548,556,678,181,867,682,684,273,868,921,948,943,686,688,518,728,836,558,138,196,278,692,694,962,142,449,564,565,283,853,288,293,566,964,182,359,453,968,922,714,862,135,716,456,722,942,718,724,576,936,961,813,726,199,733,184,524,361,362,364,732,366,144,146,463,528,923,738,578,537,742,866,369,744,186,925,869,746,926,466,112,111,298,927,846,299,582,487,474,754,698,&s=NGDPD,&sy=2021&ey=2028&ssm=0&scsm=1&scc=0&ssd=1&ssc=0&sic=0&sort=country&ds=.&br=1.

[11] IMF (2023), “Download World Economic Outlook database: October 2023”, Erişim Tarihi: 07.02.2024, Erişim Adresi: https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2023/October/weo-report?c=512,914,612,171,614,311,213,911,314,193,122,912,313,419,513,316,913,124,339,638,514,218,963,616,223,516,918,748,618,624,522,622,156,626,628,228,924,233,632,636,634,238,662,960,423,935,128,611,321,243,248,469,253,642,643,939,734,644,819,172,132,646,648,915,134,652,174,328,258,656,654,336,263,268,532,944,176,534,536,429,433,178,436,136,343,158,439,916,664,826,542,967,443,917,544,941,446,666,668,672,946,137,546,674,676,548,556,678,181,867,682,684,273,868,921,948,943,686,688,518,728,836,558,138,196,278,692,694,962,142,449,564,565,283,853,288,293,566,964,182,359,453,968,922,714,862,135,716,456,722,942,718,724,576,936,961,813,726,199,733,184,524,361,362,364,732,366,144,146,463,528,923,738,578,537,742,866,369,744,186,925,869,746,926,466,112,111,298,927,846,299,582,487,474,754,698,&s=NGDPDPC,&sy=2021&ey=2028&ssm=0&scsm=1&scc=0&ssd=1&ssc=0&sic=0&sort=country&ds=.&br=1.

[12] Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı, “Azerbaycan’ın Ekonomisi”, Erişim Tarihi: 07.02.2024, Erişim Adresi: https://www.mfa.gov.tr/azerbaycan-ekonomisi.tr.mfa.

[13] A.g.e.

[14] A.g.e.

[15] UNDP (2021), “Human Development Insights”, Erişim Tarihi: 07.02.2024, Erişim Adresi: https://hdr.undp.org/data-center/country-insights#/ranks.

[16] Global Firepower (2024), “2024 Military Strength Ranking”, Erişim Tarihi: 07.02.2024, Erişim Adresi: https://www.globalfirepower.com/countries-listing.php.

[17] Azerbaijan.az, “Azerbaijan in International Arena: General Information”, Erişim Tarihi: 07.02.2024, Erişim Adresi: https://azerbaijan.az/en/information/806.

[18] Freedom House (2023), “Azerbaijan”, Erişim Tarihi: 07.02.2024, Erişim Adresi: https://freedomhouse.org/country/azerbaijan/freedom-world/2023.

[19] Valerie J. Bunce & Sharon L. Wolchik (2012), “7 – Failed Cases: Azerbaijan, Armenia, and Belarus”, içinde Defeating Authoritarian Leaders in Postcommunist Countries, Cambridge University Press, ss. 177-212.

[20] Ozan Örmeci (2021), “Valerie Bunce ve Sharon Wolchik’in ‘Defeating Authoritarian Leaders in Postcommunist Countries’ Eserlerinde Azerbaycan”, Uluslararası Politika Akademisi, 17.09.2021, Erişim Tarihi: 07.02.2024, Erişim Adresi: https://politikaakademisi.org/2021/09/17/valerie-bunce-ve-sharon-wolchikten-defeating-authoritarian-leaders-in-postcommunist-countries/.

[21] Oxu.az (2024), “ABŞ təşkilatı Azərbaycanda prezident seçkisi ərəfəsində rəy sorğusu keçirib – FOTO”, 02.02.2024, Erişim Tarihi: 07.02.2024, Erişim Adresi: https://oxu.az/politics/833764.

[22] Vikipedi, “Zahid Oruç”, Erişim Tarihi: 07.02.2024, Erişim Adresi: https://tr.wikipedia.org/wiki/Zahid_Oru%C3%A7.

[23] A.g.e.

[24] BBC News Türkçe (2024), “Azerbaycan sandık başında: İlham Aliyev ‘Galip Halkın Galip Lideri’ sloganıyla beşinci dönemine hazırlanıyor”, 07.02.2024, Erişim Tarihi: 07.02.2024, Erişim Adresi: https://www.bbc.com/turkce/articles/c6pvwnyleq1o.

[25] DW Türkçe (2024), “Aliyev erken seçimlerle iktidarını perçinleme niyetinde”, 06.02.2024, Erişim Tarihi: 07.02.2024, Erişim Adresi: https://www.dw.com/tr/aliyev-erken-se%C3%A7imlerle-iktidar%C4%B1n%C4%B1-per%C3%A7inleme-niyetinde/a-68183052.

[26] Euronews (2024), “Azerbaycan’da 7 Şubat’ta yapılacak seçimlerle ilgili neler biliniyor?”, 06.02.2024, Erişim Tarihi: 07.02.2024, Erişim Adresi: https://tr.euronews.com/2024/02/06/azerbaycanda-7-subatta-yapilacak-secimlerle-ilgili-neler-biliniyor.

[27] DW Türkçe (2024), “Aliyev erken seçimlerle iktidarını perçinleme niyetinde”, 06.02.2024, Erişim Tarihi: 07.02.2024, Erişim Adresi: https://www.dw.com/tr/aliyev-erken-se%C3%A7imlerle-iktidar%C4%B1n%C4%B1-per%C3%A7inleme-niyetinde/a-68183052.

[28] AP (2024), “Azerbaijan holds snap presidential vote as Aliyev rides support from retaking of Karabakh”, 07.02.2024, Erişim Tarihi: 07.02.2024, Erişim Adresi: https://apnews.com/article/azerbaijan-election-ilham-aliyev-39a3b0811de492afdcc96e2f17b6f797.

[29] DW Türkçe (2024), “Aliyev erken seçimlerle iktidarını perçinleme niyetinde”, 06.02.2024, Erişim Tarihi: 07.02.2024, Erişim Adresi: https://www.dw.com/tr/aliyev-erken-se%C3%A7imlerle-iktidar%C4%B1n%C4%B1-per%C3%A7inleme-niyetinde/a-68183052.

[30] A.g.e.

[31] AlJazeera (2024), “Azerbaijan’s Aliyev calls snap presidential elections for February”, 07.02.2024, Erişim Tarihi: 07.02.2024, Erişim Adresi: https://www.aljazeera.com/news/2023/12/7/azerbaijans-aliyev-calls-snap-presidential-elections-for-february.

[32] Ruslan Rehimov (2024), “Azerbaycan yarın sandık başına gidecek”, AA, 06.02.2024, Erişim Tarihi: 07.02.2024, Erişim Adresi: https://www.aa.com.tr/tr/dunya/azerbaycan-yarin-sandik-basina-gidecek/3128818.

[33] Ruslan Rehimov (2024), “Azerbaycan, cumhurbaşkanı seçimine hazırlanıyor”, AA, 05.02.2024, Erişim Tarihi: 07.02.2024, Erişim Adresi: https://www.aa.com.tr/tr/dunya/azerbaycan-cumhurbaskani-secimine-hazirlaniyor/3128043.

[34] A.g.e.

TAGS » , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,
POSTED IN » KAFKASYA

Related »

PROF. DR. OZAN ÖRMECİ’DEN YENİ ULUSLARARASI KİTAP BÖLÜMÜ: “THE WEAKENING OF THE UNITED NATIONS AND THE COLLAPSE OF THE INTERNATIONAL ORDER”

PROF. DR. OZAN ÖRMECİ’DEN YENİ ULUSLARARASI KİTAP BÖLÜMÜ: “THE WEAKENING OF THE UNITED NATIONS AND THE COLLAPSE OF THE INTERNATIONAL ORDER”

ATACMS FÜZEYLERİYLE GELEN KRİZ: RUSYA’NIN NÜKLEER DOKTRİNİNDEKİ DEĞİŞİM

ATACMS FÜZEYLERİYLE GELEN KRİZ: RUSYA’NIN NÜKLEER DOKTRİNİNDEKİ DEĞİŞİM

2024 ROMANYA DEVLET BAŞKANLIĞI VE PARLAMENTO SEÇİMLERİ

2024 ROMANYA DEVLET BAŞKANLIĞI VE PARLAMENTO SEÇİMLERİ

G20’NİN LİDERLER ZİRVESİ: RİO DE JANEİRO

G20’NİN LİDERLER ZİRVESİ: RİO DE JANEİRO

Leave A Response »

Time limit is exhausted. Please reload the CAPTCHA.