Giriş
1,43 milyar civarında nüfusuyla dünyanın en kalabalık ülkesi ve 4 trilyon dolara yaklaşan ekonomik büyüklüğüyle dünyanın en büyük 5. ekonomisi olması bağlamında oldukça önemli bir devlet olan Hindistan’da, yaklaşık bir buçuk aydır (44 gündür) devam eden genel seçimler bugün itibariyle sonuçlandı. Sonuçlar, 2014 ve 2019 genel seçimlerini kazanan Başbakan Narendra Modi ve Hindu milliyetçisi/sağcı partisi BJP’nin (Hindistan Halk Partisi) ülkedeki siyasi üstünlüklerinin sürdüğünü ve iktidarlarının devam edeceğini ortaya koydu. Bu yazıda, dünyanın en büyük demokrasisi kabul edilen Hindistan’daki 2024 genel seçim sonuçları değerlendirilecektir.
Seçim Sonuçları
19 Nisan-1 Haziran 2024 tarihlerinde 7 farklı etapta yapılan 2024 Hindistan genel seçimleri, İngiliz tipi bir Westminster parlamenter sistemin uygulandığı ülkede halk meclisi statüsündeki Lok Sabha’nın 543 üyesinin belirlenmesini ve meclis aritmetiği doğrultusunda yeni hükümetin nasıl oluşturulacağını ortaya koydu. 969 milyon seçmenin oy kullanmaya hakkının olduğu Hindistan’da bu defa seçime katılım yüzde 66,4 oranında (642 milyon) kalırken (geçen genel seçimlere göre yüzde 1’lik kısmi bir düşüş var), Indian Express gazetesinin yayınladığı seçim sonuçlarına göre, Başbakan Modi’nin Hindu milliyetçisi çizgisindeki sağcı partisi BJP, Lok Sabha’daki koltukların 293’ünü kazanarak (hükümet kurmak için 272 yetiyor), yeni hükümeti kurmayı garantiledi. Ülkenin kurucu partisi ve son yıllardaki ana muhalefet partisi statüsündeki Hindistan Ulusal Kongresi veya Hindistan Kongre Partisi (INC) ise, kurdukları I.N.D.I.A. seçim ittifakı sayesinde, Başbakan adayları Mallikarjun Kharge ve Nehru ailesinden gelen Rahul Gandhi liderliğinde 232 milletvekilliğine hak kazandı ve önemli bir yükseliş trendi sergiledi. 18 milletvekilliği ise bağımsız adaylar tarafından kazanıldı. Seçim sonuçları, önceki analizler ve kamuoyu yoklamalarıyla uyumlu bir durum ortaya koyarken, bu anlamda Hindistan’da sandıkta büyük bir sürprizin yaşanmadığı da iddia edilebilir. Ancak BJP’deki kısmi düşüş ve INC’deki yükseliş trendi, sonraki genel seçimlerde muhtemelen aktif siyasetten çekilecek olan Modi’siz BJP karşısında INC’nin kazanabileceğine dair önemli bir gösterge olarak da yorumlanabilir.
Indian Express gazetesinin yayınladığı seçim sonuçları
Hindistan’ın Geleceği Adına Fırsat ve Riskler
Başbakan Modi ve partisi BJP’nin Hindistan’ın küresel bir güce dönüşmeye başladığı 2010’lu ve 2020’li yıllara damga vuracak önemli siyasi aktörler olduğu bir gerçekse de, birçok ülkedeki sağ/muhafazakâr partiye benzer şekilde, Hindu kimliğini siyasallaştıran bu siyasi kutuplaştırıcı retorik ve siyasanın bazı riskleri barındırdığı da belirtilebilir. Zira 200 milyon civarında Müslüman azınlıkla dünyanın en kalabalık 3. İslam ülkesi -Endonezya ve Pakistan’dan sonra- durumunda olan Hindistan’da Hindu-Müslüman gerginliğinin yaygınlaşması, ülkenin iç istikrarı, ekonomik gelişimi ile yatırım çekme kapasitesi ve demokratik siyasal düzenini bozan ciddi bir soruna dönüşme potansiyeline sahiptir. Başbakan Modi, tatlı-sert çizgisiyle şimdiye kadar bu konuda büyük bir felakete yol açmamışsa da, sertleşen Hindu milliyetçiliğinin halkın ekonomik durumunun çok da iyi seviyelerde olmadığı Hindistan’da tabanda nasıl etkiler yaratacağı bir muammadır. Bu anlamda, BJP ve Başbakan Modi, hiç şüphesiz adımlarını dikkatli atmalıdır. Zira etnik gerginliklere dayalı iç karışıklık, bir ülkenin kalkınması ve yatırım çekmesi adına en zararlı unsurlardan birisidir.
Bir diğer önemli konu ise, geleneksel olarak Bağlantısızlar Hareketi ve çok boyutlu dış politika çizgisinin çok güçlü olduğu Hindistan’ın Batı-Doğu, Kuzey-Güney ve ABD-Çin/Rusya ekseninde geliştireceği politikalar olacaktır. Batı blokundan İngiltere (Birleşik Krallık), ABD ve Fransa ile önemli bağları olan Hindistan, buna karşın BRICS üyesi yükselen bir güç olarak Batı karşıtlığının da avantajlarından yararlanmaya ve kalkınmacı ve üçüncü dünyacı dış siyaset retoriğiyle uluslararası siyasette etkili olmaya çalışmaktadır. Lakin bir yandan da, Hindistan, ABD ve Batı blokunun Çin’in ekonomik yükselişini dengelemek adına ekonomik gelişimini destekledikleri bir devlettir. Hindistan, kuşkusuz bu politikayı araçsallaştırmaya ve ulusal çıkarlarını maksimize etmeye çalışmaktadır. Örneğin, Hindistan, 2007’den beri ABD, Avustralya ve Japonya ile birlikte Dörtlü Güvenlik Diyaloğu-QUAD’ın bir parçası ve Çin karşıtı algılanabilecek bir yapılanmanın üyesidir. 2020-2021 döneminde iki ülkenin sınır çatışmasına giriştikleri de hatırlandığında, Hindistan-Çin ilişkilerinde rekabet algısı halen üst düzeydedir. Bu bağlamda, Başbakan Modi’nin önümüzdeki dönemde vereceği kararlar ve bilhassa ABD ve Çin’le ilişkileri nasıl kurumsallaştıracağı çok kritik ve yalnızca Hindistan değil, tüm dünya için önemli bir husus olacaktır. Hindistan’ın Bağlantısızlar çizgisindeki dış politikasının daha çok Kongre Partisi dönemi ve Gandhi/Nehru ailesiyle özdeşleşmesi de, Yeni Delhi’de 2014’ten beri iktidarda olan Hindu milliyetçisi sağcı siyasal önderliğin daha farklı adımlar atmasına yol açabilir.
Sonuç
Sonuç olarak, 2024 Hindistan genel seçimleri büyük bir sürprize sahne olmamış ve beklendiği üzere Başbakan Modi ve partisi BJP, üçüncü dönem iktidara ulaşmıştır. Bu, seçmen iradesinin önem kazandığı demokratik rejimlerde dini ve etnik kimliğe dayalı sağ popülizmin karizmatik liderler ortaya çıktığında çok başarılı bir siyasa olduğunu bir kez daha ortaya koyarken, demokratik rejimlerde mantık, akıl ve stratejinin yerini kolaylıkla duygular, kimlikler ve popülizmin alabildiğini göstermesi açısından demokrasilerin geleceği adına da ciddi kaygı ve soru işaretleri uyandırmaktadır. Ancak bu durum elbette Hindistan’a özgü bir şey değildir ki, ABD’de Donald Trump, Türkiye’de Recep Tayyip Erdoğan, hatta Venezuela’da yakın geçmişteki Hugo Chavez örneğinde olduğu gibi, popülizmin sağ ve sol türevlerinin sandık anlamında çok başarılı olduğu bir dönemden geçtiğimiz bir vakadır.
Kapak fotoğrafı: https://www.bloomberg.com/news/articles/2023-10-09/modi-faces-test-in-state-polls-before-general-election-next-year
Doç. Dr. Ozan ÖRMECİ
