Kuzey Amerika’nın ABD gölgesinde kalan önemli ülkesi Kanada’da, dün yapılan genel seçimler sonucunda, birinci sırayı, Kanada Liberal Partisi ve onun lideri ve -2015 yılından beri- Başbakan olan Justin Trudeau aldı. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ile birlikte merkez (liberal) siyaseti temsil ederek başarı kazanan ender siyasetçilerinden olan ve daha çok yakışıklılığı ve sempatikliği ile uluslararası basında adından söz ettiren Trudeau, buna karşın, bu seçimde kısmen oy kaybına uğradı. Zira 2015 genel seçimlerinde, yaklaşık yüzde 39,47 oyla, 338 sandalyeli Kanada Parlamentosu’nda 184 sandalye elde ederek sürpriz bir zafer kazanan ve Stephen Harper ve Kanada Muhafazakâr Partisi’nin 2006-2015 dönemindeki uzun iktidarına son vererek Başbakan olan Trudeau, kesinleşmeyen seçim sonuçlarına göre, bu defa yüzde 33 oy ve 156 sandalye ile yetinmek zorunda kalacak gibi gözüküyor. Bu durumda, Trudeau’nun bir azınlık hükümeti veya koalisyon hükümeti kurması gibi seçenekler karşımıza çıkıyor.
Kesinleşmeyen seçim sonuçları[1]
Diğer partileri değerlendirdiğimizde; seçime Andrew Scheer liderliğinde giren Kanada Muhafazakâr Partisi, 2015 seçimlerinde yüzde 31,89 olan oy oranını yüzde 34,4’e yükseltti ve 122 civarında milletvekili çıkarmayı başardı. Bir diğer önemli parti olan -Hint asıllı Jagmeet Singh liderliğindeki ve sosyal demokrat çizgideki- Yeni Demokrasi Partisi ise, yüzde 15,9 oyla oy kaybına devam etti ve 24 meclis koltuğu ile yetinmek zorunda kaldı. Frankofon Quebec bölgesi merkezli yerel bir parti olan -Yves-François Blanchet liderliğindeki- sol milliyetçi Quebec Bloğu (Bloc Québécois-BQ) ise, bu seçimde halk desteğini arttırarak, yüzde 7,8 oyla 32 sandalye kazanmayı başardı. Elizabeth May liderliğindeki Kanada Yeşiller Partisi de yüzde 6,4 oyla 3 milletvekili çıkarmayı başardı. Parlamentodaki son koltuk ise bağımsız bir aday tarafından kazanıldı.
Trudeau, çocuklarıyla birlikte sandık başında oy kullanırken
Seçim sonuçları, Başbakan Trudeau için bir başarıyı ifade etmesine karşın, kendisinin halk desteğini medyatikliği ölçüsünde koruyamadığını göstermesi açısından bir uyarı olarak da kabul edilebilir. 5 yıllığına bir kez daha seçilen Trudeau, aslında bugüne kadar ekonomik olarak kötü bir performans göstermedi. 2017 yılında Kanada’nın ekonomik büyüme oranını yüzde 4 seviyelerine çıkaran Trudeau, ortalama olarak da yüzde 2’lik bir ekonomik büyüme oranı yakalayarak başarılı bir performans sergiledi. Trudeau, ayrıca oldukça sert bir müzakereci olarak bilinen ve serbest ticaret anlaşmalarına mesafeli yaklaşan ABD Başkanı Donald Trump’ı da NAFTA anlaşmasının yenilenmesi konusunda ikna etmeyi başardı. Meksika’nın da katılımıyla USMCA anlaşması olarak genişletilen bu serbest ticaret anlaşması, buna karşın ABD ve Kanada meclislerinde onaylanmak zorunda.[2] Kadın hakları, azınlık hakları ve göçmen kabulü gibi konularda da mesajları dünya genelinde olumlu algılanan 47 yaşındaki genç siyasetçi, buna karşın geçtiğimiz haftalarda gençken yüzünü siyaha boyamış olarak çektirdiği bir fotoğraf nedeniyle eleştiriler almıştı. Bunu ırkçı bir motifle yapmadığını söyleyen Trudeau, buna rağmen tepkiler üzerine kamuoyundan özür dilemek zorunda kalmıştı.[3]
2016 Ocak-2019 Mayıs döneminde Kanada’nın ekonomik büyüme oranları[4]
Seçim sonrası duruma bakıldığında; sosyal demokrat Yeni Demokrasi Partisi’nin dışarıdan desteği veya olası bir liberal-sosyal demokrat koalisyon formülüyle Trudeau’nun Başbakanlığa devam etmesi en makul formül olarak karşımıza çıkıyor.[5] Ancak Quebec’te milliyetçi oyların yükselişe geçmesi, Kanada için alarm niteliğinde bir gelişme. Sonuç olarak, gelişmeye devam eden ve yeni vatandaşlara ihtiyacı olan bir ülke durumundaki Kanada’yı yurtdışında oldukça başarıyla temsil eden Trudeau’nun Başbakanlığa devam etmesi, bu ülke açısından en iyi seçenek olarak gözüküyor. Ayrıca Trudeau’nun bir siyasetçi olarak başarısı değerlendirilirken unutulmamalıdır ki, onun liderliği öncesinde Kanada’nın iki büyük partisi durumunda Kanada Muhafazakâr Partisi ve Yeni Demokrasi Partisi varken, Trudeau etkisiyle son iki seçimdir Kanada Liberal Partisi ülkenin açık ara en popüler partisi haline gelmiştir.
Doç. Dr. Ozan ÖRMECİ
[1] https://www.bloomberg.com/graphics/2019-canada-election-results/.
[2] https://www.vox.com/2018/10/3/17930092/usmca-mexico-nafta-trump-trade-deal-explained.
[3] https://www.bbc.co.uk/newsround/47218511.
[4] https://www.ceicdata.com/en/indicator/canada/real-gdp-growth.
[5] https://www.latimes.com/world-nation/story/2019-10-21/canada-election-justin-trudeau-andrew-scheer.
