Avrupa Birliği’nin lider ülkelerinden olan, ancak son dönemde Almanya’nın arkasında daha çok bir ikincil güç konumuna gelen Fransa’da, anamuhalefet partisi UMP’nin (Hareketi Birliği Partisi)[1] yeni liderinin belirleneceği Genel Kongre, 29 Kasım 2014 tarihinde yapılacak.[2] Bu yazıda UMP Kongresi öncesinde Fransa’da konuşulanları size özetlemeye çalışacağım.
Fransa’da UMP Kongresi’ne bu kadar önem verilmesinin bazı sebepleri mevcut. Öncelikle, 2012 yılında önceki Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy’ye acı bir zafer tattıran sol görüşlü mevcut Cumhurbaşkanı François Hollande, ülkedeki ekonomik sorunlar nedeniyle halk desteğini büyük ölçüde kaybetmiş durumda. Öyle ki, anketler Hollande’ın halk desteğinin yüzde 15’ler seviyesine gerilediğini ve bunun Fransa tarihinde bir rekor olduğunu belirtiyorlar.[3] Hollande’ın başını en çok ağrıtan konular; mali politikalar, genel ekonomik durum ve aile yaşamında meydana gelen skandallar. Hollande’ın kendi atadığı bir diğer Sosyalist Parti (PS) üyesi olan Başbakan Manuel Valls ise, Hollande’ın düşen popülaritesi nedeniyle Fransız seçmeninde yeni bir umut haline geliyor. Le Monde gazetesinde alıntılanan bir kamuoyu araştırmasına göre; Fransız halkının % 71’i Başbakan Valls’a daha çok güven duyduğunu belirtiyor ve halkın ancak % 22’si Cumhurbaşkanı Hollande’a daha fazla inanıyor.[4] Bu durumun Cumhurbaşkanı Hollande’ı rahatsız ettiğini tahmin etmek hiç de zor değil. Bu nedenle şimdiye kadar yarı-başkanlık sistemi içerisinde kohabitasyonu gayet dengeli ve “dostane” bir şekilde götüren[5] ikilinin, yakın bir zamanda kendi aralarında da sorun yaşaması mümkün gözüküyor.
Hollande ve Valls
UMP Kongresi’ni bu derece önemli hale getiren ikinci önemli sebep ise; UMP’nin ve PS’nin kötü performansları nedeniyle ülkedeki en büyük siyasal umudun, kimi noktalarda aşırı milliyetçi ve hatta ırkçı söylemler kullanan Marine Le Pen ve partisi FN (Ulusal Cephe) haline gelmesi.[6] Marine Le Pen’nin önderliğindeki aşırı sağ parti, en son 2014 Avrupa Parlamentosu seçimlerinde Fransa’da 1. sıraya yerleşerek parlamentoya 24 milletvekili göndermiş ve böylelikle 2017 Cumhurbaşkanlığı seçimleri öncesinde Marine Le Pen rakiplerine göz dağı vermeyi başarmıştır. Elbette Fransız Devrimi’nin ve “eşitlik, özgürlük, kardeşlik” ideallerinin ülkesi olan Fransa’da, aşırı sağ bir liderin Cumhurbaşkanlığı koltuğuna oturma ihtimali, aşırı sol, merkez sol ve merkez sağdaki seçmende rahatsızlık yaratıyor ve UMP Kongresi’ni ülkedeki en önemli siyasi gündem maddesi haline getiriyor. Şu bir gerçek ki; UMP sağda iyi bir alternatif olamazsa, Le Pen’in 2017 seçimlerini kazanması sürpriz olmayacak.
Marine Le Pen kahkahalar atmaya devam ediyor.
29 Kasım’da yapılacak ve ihtiyaç olursa ikinci turu 6 Aralık’ta düzenlenecek Kongre öncesinde adaylar da netleşti. Seçimlere favori olarak giren aday, -kuşkusuz- eski Fransa Cumhurbaşkanı ve Fransız sağının son dönemde yetiştirdiği en popüler isim olan Nicolas Sarkozy. 1955 doğumlu deneyimli bir politikacı Sarkozy[7], ülke genelinde olan “kötü çocuk” imajına rağmen[8], Fransız seçmeni ve özellikle UMP tabanındaki popülaritesini medyatik eşi Carla Bruni’nin de etkisiyle hala devam ettiriyor.[9] Ancak Sarkozy’nin başı, hukuki süreçlerden ve soruşturmalardan bir türlü kurtulmuyor. Her ne kadar, kurt bir politikacı olan Sarkozy bunları kamuoyuna kendisine yönelik siyasi komplolar olarak lanse etse de, en son olarak gözaltına alınması[10], Sarkozy üzerindeki soru işaretlerini arttırmış ve Kongre’de temiz bir sayfa açmak isteyecek UMP üyelerini rahatsız etmiş olabilir. Kampanyası süresince Sarkozy adeta hem kurt, hem de kuzuyu oynuyor ve bir yandan sempatikliğiyle seçmeni etkilemeye çalışırken, diğer yandan rakiplerini sert bir şekilde eleştiriyor.[11] Kollektif bir felaket yaşanan ortamda bireysel başarının mümkün olmadığını belirterek, partilileri kendi liderliği altında birleşmeye çağıran Sarkozy, “değerlerimizde otorite vardır, eylemlerimizde de olmalı” şeklinde konuşuyor.[12] Son dönemdeki konuşmalarında hemcinsler arasında evliliğe destek veren Sarkozy, böylelikle solun kendi hanesinde bir özgürlük enstrümanı olarak tuttuğu bu konuyu da ellerinden almaya çalışıyor.[13] UMP Genel Başkan Yardımcısı Guiallaume Peltier, geçtiğimiz gün yaptığı açıklamada “Sarkozy’nin Kongre’de yüzde 60-70 çoğunlukla seçilmesi büyük bir zafer olur” diyerek, ibrenin Sarkozy’den yana olduğunu belli etti.[14] Son anketler de Sarkozy’nin parti içerisinde yüzde 65 desteğe sahip olduğunu ve rakipleri Alain Juppé (yüzde 23) ile François Fillon’un (yüzde 7) çok geride olduklarını gösteriyor.[15]
Bir hitabet ustası: Nicolas Sarkozy
Sarkozy’nin Kongre’deki en ciddi rakibi ise 1945 doğumlu deneyimli siyasetçi Alain Juppé. Eski Başbakanlardan olan Juppé’nin, geçmişte adının karıştığı bazı yolsuzluk dosyalarına rağmen ülkede saygın bir imajı var. Hatta Kongre öncesinde Juppé’nin eski Cumhurbaşkanı Jacques Chirac’ın da desteğini aldığı anlaşılıyor.[16] Ancak Juppé’nin vakur duruşu, siyasetin bir şov haline geldiği günümüzde gençlere ulaşmakta ve seçmeni mobilize etmekte çeşitli zorluklar çıkarabilir. Bu durum da kuşkusuz, büyük bir siyasi şovmen olan Marine Le Pen’e yarayacak ve Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde merkez sağın elini zayıflatacaktır. Bu nedenle UMP üyeleri ve “lüks vergisi” sonrasında sola iyice mesafeli yaklaşmaya başlayan Fransız büyük sermayesinin Kongre’de tercihlerini Sarkozy’den yana koymaları daha mantıklı bir ihtimal haline geliyor. Anketler de Juppé’nin şerefli bir ikincilikle yetineceğini gösteriyor.[17]
Alain Juppé bir sürpriz yapabilir mi? Çok zor…
Kongre öncesinde Fransız basınında adı pek geçmese de, 1954 doğumlu ve geçmişte Başbakanlık da yapmış olan liberal ve Anglofil siyasetçi François Fillon da Kongre’de UMP liderliği için yarışacak isimler arasında.[18] Ancak Fillon’un son anketlerden de anlaşıldığı üzere bu yarışı kazanması imkanlar dahilinde gözükmüyor.[19] Hatırlanacağı üzere Fillon, 2012 Kasım’ında yapılan Kongre’de de Jean-François Copé’ye geçilmişti.[20]
François Fillon
Genel bir değerlendirme yapmak gerekirse; UMP Kongresi’nin mevcut iktidarın zayıflığı ve aşırı sağın sola alternatif haline gelmeye başlaması nedeniyle büyük önem kazandığı ve bu yarışta Marine Le Pen’in karşısına çıkabilecek en güçlü isim olan Sarkozy’nin Kongre’yi kazanmasının büyük ihtimal olduğu söylenebilir. Müthiş bir hitabet gücü olan Sarkozy’nin seçilememesi ise, en çok Le Pen ve Fransız aşırı sağına yarayacaktır. Zira kötü ekonomik ve mali performans nedeniyle Fransız Sosyalist Partisi’nin 2017 Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde işi oldukça zor olacaktır. 2017 seçimleri için şimdiden bir projeksiyon yapmak gerekirse; seçimin Valls, Sarkozy ve Le Pen arasında olacağı ve seçimi ikinci turda muhtemelen Sarkozy’nin kazanacağı iddia edilebilir. Ancak Hollande’ın yerine aday olması muhtemel Valls’in de, kişisel karizmasıyla oy oranlarını şimdiki seviyelerden çok daha yukarılara çekmesi güçlü bir ihtimaldir.
Yrd. Doç. Dr. Ozan ÖRMECİ
[1] Web sitesi için; http://www.u-m-p.org/.
[2] “UMP: Sarkozy élu à 70% serait une “victoire””, Le Figaro, Erişim Tarihi: 03.11.2014, Erişim Adresi: http://www.lefigaro.fr/flash-actu/2014/11/02/97001-20141102FILWWW00169-ump-sarkozy-elu-a-70-serait-une-victoire.php.
[3] “EXCLUSIF – Sondage : à mi-mandat, la rupture entre Hollande et les Français”, Le Figaro, Erişim Tarihi: 03.11.2014, Erişim Adresi: http://www.lefigaro.fr/flash-actu/2014/10/19/97001-20141019FILWWW00181-exclusif-sondage-a-mi-mandat-la-rupture-entre-hollande-et-les-francais.php.
[4] “Emploi, fiscalité… des échecs de Hollande, pour une écrasante majorité de Français”, Le Monde, Erişim Tarihi: 03.11.2014, Erişim Adresi: http://www.lemonde.fr/politique/article/2014/11/03/emploi-fiscalite-des-echec-de-hollande-pour-une-ecrasante-majorite-de-francais_4516824_823448.html.
[5] “Hollande/Valls : la cohabitation amicale”, Le Monde, Erişim Tarihi: 03.11.2014, Erişim Adresi: http://www.lemonde.fr/politique/article/2014/10/29/hollande-valls-la-cohabitation-amicale_4514093_823448.html.
[6] Bu konuda bir yazı için; Gizem Araz (2014), “Marine Le Pen’in Önlenemez Yükselişi”, Uluslararası Politika Akademisi, Erişim Tarihi: 03.11.2014, Erişim Adresi: http://politikaakademisi.org/marine-le-penin-onlenemez-yukselisi/.
[7] Sarkozy’nin profili için; http://www.bbc.co.uk/news/world-europe-11576712.
[8] Tracy McNicoll (2014), “The Resurrection of Nicolas Sarkozy”, Foreign Policy, Erişim Tarihi: 03.11.2014, Erişim Adresi: http://www.foreignpolicy.com/articles/2014/10/15/resurrection_nicolas_sarkozy_ump_leadership_scandals.
[9] Sarkozy’nin düşen popülaritesinin bile yüzde 45 gibi çok yüksek bir oranda olduğu görülüyor. Bakınız; “Popularité : fort recul pour Sarkozy”, Le Figaro, Erişim Tarihi: 03.11.2014, Erişim Adresi: http://www.lefigaro.fr/flash-actu/2014/03/16/97001-20140316FILWWW00014-affaires-sarkozy-perd-en-popularite.php.
[10] Gizem Araz (2014), “Sarkozy Gözaltında”, Uluslararası Politika Akademisi, Erişim Tarihi: 03.11.2014, Erişim Adresi: http://politikaakademisi.org/sarkozy-gozaltinda/.
[11] “Le loup et l’agneau”, Le Monde, Erişim Tarihi: 03.11.2014, Erişim Adresi: http://fressoz.blog.lemonde.fr/2014/09/21/le-loup-et-lagneau/.
[12] “Sarkozy appelle à l’unité de l’UMP”, Le Figaro, Erişim Tarihi: 03.11.2014, Erişim Adresi: http://www.lefigaro.fr/flash-actu/2014/10/28/97001-20141028FILWWW00400-sarkozy-appelle-a-l-unite-de-l-ump.php.
[13] “Mariage gay: Sarkozy veut “rassembler” à l’UMP”, Le Figaro, Erişim Tarihi: 03.11.2014, Erişim Adresi: http://www.lefigaro.fr/flash-actu/2014/10/29/97001-20141029FILWWW00248-mariage-gay-sarkozy-veut-rassembler-a-l-ump.php.
[14] “UMP: Sarkozy élu à 70% serait une “victoire””, Le Figaro, Erişim Tarihi: 03.11.2014, Erişim Adresi: http://www.lefigaro.fr/flash-actu/2014/11/02/97001-20141102FILWWW00169-ump-sarkozy-elu-a-70-serait-une-victoire.php.
[15] “Je reviens”, The Economist, Erişim Tarihi: 03.11.2014, Erişim Adresi: http://www.economist.com/news/europe/21620265-former-president-prepares-another-run-presidency-je-reviens.
[16] “Jacques Chirac apporte son soutien à Alain Juppé”, Le Monde, Erişim Tarihi: 03.11.2014, Erişim Adresi: http://www.lemonde.fr/politique/article/2014/10/01/jacques-chirac-apporte-son-soutien-a-alain-juppe_4498793_823448.html.
[17] “Je reviens”, The Economist, Erişim Tarihi: 03.11.2014, Erişim Adresi: http://www.economist.com/news/europe/21620265-former-president-prepares-another-run-presidency-je-reviens.
[18] “Sarkozy, Juppé, Fillon : la bataille de 2017 est lancée à l’UMP”, Le Monde, Erişim Tarihi: 03.11.2014, Erişim Adresi: http://ump.blog.lemonde.fr/2014/09/21/sarkozy-juppe-fillon-la-bataille-de-2017-est-lancee-a-lump/.
[19] “Je reviens”, The Economist, Erişim Tarihi: 03.11.2014, Erişim Adresi: http://www.economist.com/news/europe/21620265-former-president-prepares-another-run-presidency-je-reviens.
[20] “UMP’de Copé Dönemi”, Uluslararası Politika Akademisi, Erişim Tarihi: 03.11.2014, Erişim Adresi: http://politikaakademisi.org/umpde-cope-donemi/.
