SYRIZA’NIN ZAFERİ VE ALEKSİS ÇİPRAS’IN KABİNESİ

upa-admin 05 Şubat 2015 4.280 Okunma 1

Yunanistan’da 25 Ocak’ta düzenlenen genel seçimlerden beklendiği üzere Alexis Tsipras (Aleksis Çipras) liderliğindeki SYRIZA (Radikal Sol Koalisyon) zaferle çıktı.[1] Ancak SYRIZA, tek başına hükümet kurması için gerekli olan 151 sandalyeyi iki koltukla ıskalayınca, kendisi gibi kemer sıkma tedbirlerine karşı bir parti olarak bilinen Panos Kammenos liderliğindeki milliyetçi-sağ ANEL (Bağımsız Yunanlar Partisi) ile bir koalisyon hükümeti kurdu. Bu yazıda, seçilmesiyle birlikte dünyada büyük bir heyecan yaratan genç lider Çipras’ın kabinesindeki isimleri tanıtmaya çalışacağım.

Aleksis Çipras manşetlerden inmiyor

İşe elbette Başbakan Çipras’la başlamak gerek. 1974 yılında Yunan askeri cuntasının Kıbrıs Barış Harekatı’nın da sayesinde yıkılmasından 3 gün sonra (28 Temmuz) doğan ve henüz 40 yaşında bir politikacı olan Çipras[2], aile kökenleri Doğu Trakya’da Babaeski’ye dayanan renkli bir isimdir.[3] Genç yaşlarından itibaren aşırı sol-komünist hareketlerle içli dışlı olan Çipras, 2000 yılında Atina Ulusal Teknik Üniversitesi İnşaat Mühendisliği bölümünden mezun olmuştur.[4] Şehir planlaması üzerine yüksek lisans derecesi olan Çipras, Atina’nın mimarisi ve kentleşmesi üzerine çeşitli proje ve planlamaları da olan birisidir.[5] Son derece genç, karizmatik ve dinamik bir isim olan Çipras, 2008 yılında SYRIZA’nın başına geçmiş ve enerjisiyle kısa sürede partiye büyük ivme kazandırmıştır. Seçim öncesinde AB’ye yönelik kuşkucu söylemleri ve Yunanistan’ın 320 milyar avroyu aşan borçlarını ödememesi yönündeki açıklamalarıyla Avrupa başkentlerinde endişe yaratan Çipras, iktidarının ilk günlerinde ise daha ılımlı bir görüntü çizmiş ve borçları ödememek yerine yeniden yapılandırmayı gündeme getirmeye başlamıştır. Kravatsız ve diplomatik teamüllere aykırı görüntüsüyle özellikle Avrupalı gençlerde sempati yaratan Çipras[6], borçları ödememek konusundaki geri adımının aksine, özelleştirmeler ve dinciliğe karşı duruş konusunda hiçbir taviz vermemiştir. İlk iş olarak, dini yemin etmeyeceğini söyleyerek Kilise’nin otoritesine karşı çıkan Çipras[7], daha sonra da Pire Limanı’nın özelleştirmesini iptal etmiş ve Yunan milli gururunu okşayan bu hamlesiyle ülkesinde kendisine duyulan sempati katsayını daha da arttırmıştır.[8] Geçtiğimiz gün Kıbrıs’a yaptığı ziyarette genel olarak milliyetçi söylemlerde bulunan Çipras, buna karşın Kıbrıslı Türklerle doğrudan temas kuran ilk Yunan Başbakanı olarak yine de farklılığını ortaya koymayı bilmiştir.[9] İlk Bakanlar Kurulu toplantısında “Bize verilen güç bize değil halka ait. Diyalog ve konsensus ile çalışacağız. Kimseyi hayal kırıklığına uğratamayız” diyen Çipras, kibire karşı sıfır tolerans göstereceklerini belirterek, hükümetin 4 önceliğini şöyle açıklamıştır;

1-) Yunanistan’a itibarını geri kazandırmak,

2-) Ekonomiye tam destek,

3-) Borçların yeniden müzakeresi,

4-) Yolsuzlukla mücadele.[10]

Panos Kammenos

Çipras, koalisyon ortağı ANEL’in gönlünü alabilmek için en önemli Bakanlıklardan olan Savunma Bakanlığını ANEL lideri Panos Kammenos’a vermiştir.[11] Kemer sıkma politikalarına karşı olması dışında SYRIZA ve Çipras’la hiçbir ortak özelliği bulunmayan Kammenos, aşırı milliyetçi bir siyasetçi olduğunu, göreve başladığı ilk gün geçmişte Türkiye ve Yunanistan arasında diplomatik krize neden olan Kardak Kayalıkları’na ziyaret gerçekleştirerek ispat etmiştir.[12] Çipras’ın Kıbrıs konusundaki milliyetçi söylemlerinde koalisyon ortağının da etkisinin olabileceği yadsınamaz bir gerçektir. Kammenos’un siyaseten Rusya’ya yakınlığı yönünde de çeşitli iddialar bulunmaktadır.[13]

Nikos Kotzias

Çipras, Dış İşleri Bakanlığı görevine de bağımsız bir politikacı olan Nikos Kotzias’ı atamıştır. Çipras’a benzer şekilde, son dönemde Rusya yanlısı bazı söylemleriyle dikkat çeken Kotzias[14], uzun yıllar Yunanistan adına büyükelçilik görevlerinde bulunmuş deneyimli bir diplomattır.[15] The Economist dergisine göre Rus dini-milliyetçi elitiyle yakın ilişkileri bulunan Kotzias’ın[16], Yunanistan dış politikasına nasıl yön vereceği şimdilik büyük bir muammadır. Çipras’ın Avrupa başkentlerinde sergilediği ılımlı görüntüsü ve borçların ödenmemesi konusundaki geri dönüş çabaları, şimdilik dış politikada da radikal bir hamlenin gelmeyeceği izlenimini yaratmaktadır.

Yanis Varoufakis

Çipras kabinesinde en çok dikkat çeken bir diğer isim ise, Essex Üniversitesi mezunu ve uzun yıllar Avustralya ve ABD’de Ekonomi alanında akademisyenlik yapmış olan Yanis Varoufakis’tir.[17] Bu alanda önemli eserlere imza atmış olan Varoufakis, renkli kişiliğiyle de kabinenin en çok dikkat çeken isimlerinden birisidir. Geçtiğimiz gün İngiltere’de mevkidaşı George Osborne ile biraraya gelen Varoufakis, Financial Times’a verdiği demeçte Yunanistan’ın borcunu sildirmektense, borcu 2 tür tahville takas ettirmek istediklerini belirtmiştir.[18] Ancak büyük umutlarla bu makama getirilen Varoufakis’in, Yunanistan’daki ekonomik krizden sorumlu tutulan PASOK’lu eski Başbakan ve seçimde az farkla baraj altında kalan Kinima lideri Yorgo Papandreu’nun da daha önce danışmanlığını yaptığını belirtmek gerekiyor.[19]

Çipras’ın kabinesinde yer alan diğer bazı önemli isimler ise şöyledir;[20]

Başbakan Yardımcısı SYRIZA’lı deneyimli komünist siyasetçi Giannis Dragasakis,
Başbakan Yardımcısı ve Hükümet Sözcüsü 2014 yerel seçimlerinde Atina Belediye Başkanlığına aday olmuş genç siyasetçi Gabriel Sakellaridis,
İç İşleri ve İdari Yeniden Yapılanma Bakanı Nikos Voutsis,
Ekonomi Bakanı Girit Üniversitesi Ekonomi Profesörü Giorgos Stathakis,
Çevre ve Enerji Bakanı Panagiotis Lafazanis,
Çalışma ve Sosyal Dayanışma Bakanı Panos Skourletis,
Kültür, Eğitim ve Dini İşler Bakanı Marksist Felsefe Profesörü Aristides Baltas,
Sağlık ve Sosyal Güvenlik Bakanı Panagiotis Kouroumplis,
Adalet Bakanı Ceza Hukuku Profesörü ve kriminolog (bağımsız siyasetçi) Nikos Paraskevopoulos.

Yunanistan’da büyük sol iddialarla başa geçen SYRIZA’yı, aslında rahat yaşam koşullarına alışmış olan Yunan halkının son dönemde ülkede uygulanan ekonomi politikalarına tepki olarak bilinçli bir şekilde iktidara getirdiği ve bunun da dışarıdan destek aldığı anlaşılıyor. Zira Yunanistan’daki sol hareketin, AB’den bağımsız ve radikal sol çizgisinde daha da güçlenmesi, zamanla sistemsel kırılmalara (avro bölgesinden, hatta AB’den çıkış) neden olabilecek tehlikeli bir hal almaya doğru gidebilirdi. Bu nedenle SYRIZA’nın radikal sol söylemleri altında, Yunanistan’ı avro bölgesi ve AB içerisinde tutmaya çalışacak ılımlı bir parti olmaya doğru evrileceğini düşünmek yerinde olacaktır. Ancak parti içerisinde Rusya’ya yakın isimlerin varlığı yönündeki güçlü iddialar, AB-Rusya ve genel olarak Batı-Rusya restleşmesinin devam etmesi durumunda yeni Yunan hükümeti adına ciddi sorunlar yaratabilir. Yine koalisyon hükümetinde milliyetçi ANEL’den birkaç Bakanın bulunması, ilerleyen aylarda bazı konularda tartışmalar yaşanmasına neden olabilecektir. Ancak turizme dayalı bir ülke olan Yunanistan’ın, manşetlerden inmeyen Çipras ve renkli kabinesinden her şekilde karlı çıkacağını belirtmemiz gerekiyor. Son olarak, SYRIZA’nın bu heyecan verici çizgisinin ekonomik başarısızlığa uğramaması durumunda, İspanya’da Podemos örneği ile somutlaşan benzer örneklerin, diğer bazı Avrupa ülkelerinde de görülmesi mümkün gözüküyor.

Yrd. Doç. Dr. Ozan ÖRMECİ

[1] Seçim öncesinde bir analiz için; Örmeci, Ozan (2015), “2015 Yunanistan Genel Seçimleri”, Uluslararası Politika Akademisi, Erişim Tarihi: 05.02.2015, Erişim Adresi: http://politikaakademisi.org/2015-yunanistan-genel-secimleri/.

[2] Detaylar için bakınız; “Alexis Tsipras”, Wikipedia, Erişim Tarihi: 05.02.2015, Erişim Adresi: http://en.wikipedia.org/wiki/Alexis_Tsipras.

[3] “Dünyanın konuştuğu Yunan lider Çipras, Babaeskili çıktı”, Hürriyet, Erişim Tarihi: 05.02.2015, Erişim Adresi: http://www.hurriyet.com.tr/dunya/28076217.asp.

[4] Detaylar için bakınız; “Alexis Tsipras”, Wikipedia, Erişim Tarihi: 05.02.2015, Erişim Adresi: http://en.wikipedia.org/wiki/Alexis_Tsipras.

[5] Bakınız; http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=89175.

[6] Bakınız; http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/europe/greece/11388437/Alexis-Tsipras-tells-Matteo-Renzi-I-will-wear-your-tie-when-we-solve-Greeces-debt-crisis.html.

[7] Bakınız; http://www.diken.com.tr/ciprastan-ilk-gol-kiliseye-dini-yemin-etmeyecek/.

[8] Bakınız; http://www.ntv.com.tr/ekonomi/aleksis-cipras-ilk-darbeyi-cine-vuracak,kv2CwI6lxUyWWH3_kI0pzg.

[9] Bakınız; http://www.gazeddakibris.com/kibrisli-turklerle-temas-kuran-ilk-yunanistan-basbakani-tsipras-magusaya-davet-edildi/.

[10] Bakınız; http://www.kibrispostasi.com/index.php/cat/37/news/153832/PageName/DUNYA.

[11] Kendisi hakkında bazı bilgiler için; http://en.wikipedia.org/wiki/Panos_Kammenos.

[12] Bakınız; http://www.milliyet.com.tr/yunan-bakandan-kardak-a-celenk/dunya/detay/2006187/default.htm.

[13] Bakınız; https://cgrozev.wordpress.com/2015/01/30/a-crimean-fairy-tale/.

[14] Bakınız; http://www.abhaber.com/yunanistan-disisleri-bakani-nikos-kotziasrusyaya-yonelik-yaptirimlara-karsiyiz/.

[15] Kendisi hakkında bazı bilgiler için; http://en.wikipedia.org/wiki/Nikos_Kotzias. Blog sitesi için; http://yanisvaroufakis.eu/.