7 Mayıs 2015 tarihinde yapılacak olan 2015 Birleşik Krallık genel seçimleri öncesinde, adada partiler ve liderler arasındaki rekabet giderek kızışıyor.[1] Seçimin beklenildiği şekilde daha çok Muhafazakar Parti ile İngiliz İşçi Partisi arasında geçeceği görülürken, bir önceki seçimlerde büyük çıkış gerçekleştiren Nick Clegg’in lideri olduğu Liberal Demokrat Parti’nin oylarının hızla erimesi dikkat çekiyor ve Muhafazakar Parti’nin koalisyon hesaplarını da altüst ediyor.[2] Bu yazıda 2015 Birleşik Krallık genel seçimleri öncesinde konuşulanları sizler için özetleyeceğim.
Seçimler öncesinde en çok dikkat çeken konu, her ülkede olduğu gibi Birleşik Krallık’ta da kuşkusuz anketler… Yapılan son anketlere göz atmak gerekirse; Jeremy Paxman’ın moderatörlüğünde gerçekleşen televizyon tartışmalarının ardından, Cameron’ın başarılı performansı sayesinde atağa geçen Muhafazakar Parti’nin yüzde 34-36 bandında gezindiği, İşçi Partisi’nin ise yüzde 33-35 arasında gidip geldiği görülüyor.[3] Yine bu anketlere göre; Liberal Demokratlar yüzde 7-10 arasında bir oya ancak ulaşabilirken, UKIP’in yüzde 12-16 arasında yüksek bir oya ulaşarak üçüncü parti olabileceği görülüyor. İngiliz Yeşiller Partisi ise yüzde 4-5 bandında gözüküyor. Eğer seçimler anketlerin gösterdiği doğrultuda sonuçlanırsa, “hung parliament” durumunun ortaya çıkması ve ülkenin yeniden sandık başına gitmesi muhtemel gözüküyor. Diğer alternatifler ise şimdilik şöyle;
- Cameron’ın Başbakanlığında Muhafazakar-Liberal koalisyonu (Ancak bunun için Liberallerin oy arttırması gerekebilir.),
- Miliband’ın Başbakanlığında İşçi Partisi-Liberal Demokrat Parti koalisyonu (Ancak bunun için Clegg’in Miliband’la koalisyona yeşil ışık yakması lazım. Dahası, bu koalisyon için iki partinin sandalye sayısı yeterli olmazsa, İskoç Ulusal Partisi’nin desteği de gerekebilir.),
- Cameron’ın Başbakanlığında Muhafazakar Parti-UKIP koalisyonu (Ancak bu koalisyonun İngiltere’yi AB’den iyice uzaklaştırması, hatta AB üyeliğinden çıkarması ve eski emperyal yörüngesine sokması tehlikesi, ülkede ve dünyada kimi çevreleri rahatsız ediyor.).
Jeremy Paxman’ın 26 Mart tarihli programı
Seçimler öncesinde yapılan televizyon tartışmaları da, seçmenin nihai görüşünü oluşturması açısından büyük rol oynuyor. Nitekim Jeremy Paxman’ın yönettiği Channel 4’daki “The Battle for Number 10” adlı tartışma programına ayrı ayrı katılan Cameron ve Miliband, fikirlerini ve programlarını detaylı bir şekilde Britanyalı seçmene sunma imkanı yakaladılar. Yine 2 Nisan tarihinde UTV News’de yayınlanan “Leaders Debate” programı, ülkede oldukça ilgi uyandırdı.[4] Bu tartışmalarda Cameron ve Miliband’ın başabaş bir görüntü verdiği, ancak tartışmanın hemen sonrasında yapılan oylamalar dikkate alındığında, Cameron’ın az farkla da olsa Miliband’ın önünde yer aldığı görülüyor. Hakikaten de televizyon programları dikkatle izlendiğinde, ofisteki tecrübesinin de etkisiyle olsa gerek, Cameron’ın koltuğunu dolduran bir Başbakan gibi göründüğü, Miliband’ın ise biraz toy bir görüntü verdiği söylenebilir.
26 Mart tarihli programda sunucu Paxman, Cameron’ı önce Libya politikası, daha sonra da AB üyeliği konusunda köşeye sıkıştırmaya çalışırken, Başbakan Cameron’ın ABD ve Fransa ile beraber geliştirdikleri Libya politikasını savunmaya devam ettiği ve eğer İngiltere’nin de dahil olduğu bombalama yapılmamış olsaydı, Libya’da Muammer Kaddafi’nin kendi halkına büyük bir katliam gerçekleştireceğini söylediği görüldü. AB üyeliği konusundaysa; Avrupa Birliği projesinin son dönemde hiç iyi gitmediğini, dolayısıyla AB’de bir reforma ihtiyaç duyulduğunu ve AB üyeliğinden çıkışın kendisinin değil, Britanya halkının kararı olacağını belirten Cameron, bu konuyu da ustalıkla savuşturmayı başardı. Göçmenlik konusundaysa olumsuz mesajlar veren Cameron, ekonomi politikaları konusunda da hükümetinin başarılı olduğunu iddia etti. Neredeyse hiçbir konuda muhafazakar-dini mesajlar vermeyen Cameron, böylelikle liberal çizgiye yakın bir sağ lider olduğunu gösterdi.
Aynı programda Cameron’dan sonra Paxman’ın karşısına geçen Miliband ise, göçmenler konusunda ılımlı mesajlar verirken, Avrupa Birliği üyeliğini tartışmaya açmayacaklarını bir kez daha belirtti. Hükümetin ekonomi politikalarını eleştiren Miliband, enflasyonun ve işsizliğin düşük olmasına rağmen, reel ücretler ve vatandaşların alım gücünün Muhafazakar iktidar döneminde düştüğünü ve iş güvenliğinin azaldığını iddia etti. Eğitim ve sağlığı en önemli iki alan olarak değerlendiren ve bu iki alanda hükümetinin kısıtlamalara gitmeyeceğini söyleyen Miliband, böylelikle sosyal devleti savunarak sosyal demokrat ideolojisiyle tutarlı bir görüntü sergiledi. Gençliği ve sempatikliğine karşın, İngiltere’yi yönetmek için yeterince “sert” olup olmadığının sorulması üzerine; 2013 yılında Suriye’nin bombalanması konusunda Başbakan Cameron ve ABD Başkanı Barack Obama’ya yaptığı kararlı itirazın İngiliz halkınca da kabul gördüğünü ve bu örnekten de görülebileceği üzere, İngiltere’yi yönetmek için fazlasıyla uygun ve yeterince sert olduğunu söyledi.
David Cameron, Ed Miliband ve Nick Clegg tiplemelerinin yer aldığı seçimlerle ilgili bir parodi müzik klibi
Sonuçta, 2015 Birleşik Krallık genel seçimlerinin gerçeklemesine henüz 1 ay kadar oldukça uzun bir zaman olduğu ve bu süreçte pek çok şeyin değişebileceği dikkate alındığında, seçim neticeleri hakkında tahmin yapmak için erken olduğu söylenebilir. Üç dönem üstüste seçim kazanan İngiliz İşçi Partisi’nin efsanevi lideri Tony Blair ise, seçimler öncesinde Ed Miliband’a destek vererek, “torie”lerin (Muhafazakar Parti) seçimi kazanması ve iktidara gelmesi durumunda Birleşik Krallık ile Avrupa Birliği arasında bir kaos yaşanabileceğini iddia ediyor.[5] Adadaki gelişmeleri yakından takip edeceğiz…
Yrd. Doç. Dr. Ozan ÖRMECİ
[1] Örmeci, Ozan (2015), “2015 Birleşik Krallık Genel Seçimleri”, Uluslararası Politika Akademisi, Erişim Tarihi: 07.04.2015, Erişim Adresi: http://politikaakademisi.org/2015-birlesik-krallik-genel-secimleri/.
[2] “RIP Cleggmania – the proof Nick Clegg’s moment in the sun is well and truly over”, The Telegraph, Erişim Tarihi: 07.04.2015, Erişim Adresi: http://www.telegraph.co.uk/news/politics/nick-clegg/11514341/RIP-Cleggmania-the-proof-Nick-Cleggs-moment-in-the-sun-is-well-and-truly-over.html.
[3] Detaylar için; http://en.wikipedia.org/wiki/Opinion_polling_for_the_2015_United_Kingdom_general_election.
[4] Detaylar için; http://en.wikipedia.org/wiki/United_Kingdom_general_election_debates,_2015#The_ITV_Leaders.27_Debate_.282_April.29.
[5] “Tony Blair backs Ed Miliband and warns of EU chaos if Tories win election”, The Guardian, Erişim Tarihi: 07.04.2015, Erişim Adresi: http://www.theguardian.com/politics/2015/apr/07/tony-blair-backs-ed-miliband.
