Mayıs ayındaki genel seçimlerde hüsrana uğrayan Birleşik Krallık’ın köklü merkez sol partisi Labour Party (İşçi Partisi), Genel Başkan Ed Miliband’ın seçimin hemen ardından istifa etmesi nedeniyle bir süredir Harriet Harman’ın geçici liderliğinde siyasal faaliyetlerine devam ediyordu. Ancak parti, 14 Ağustos-10 Eylül tarihleri arasında üyelerinin oylarıyla yeni liderini seçecek. Seçim sonuçlarının 12 Eylül 2015 tarihinde açıklanması bekleniyor.
Lider adaylarına bakmadan önce, partinin Ed Miliband döneminde değişen seçim sistemi hakkında bilgi vermekte fayda var. Önceden partinin Parlamento grubu ve Avrupa Parlamentosu üyeleri, parti üyeleri ve partiye yakın işçi sendikaları ve sivil toplum kuruluşlarının temsilcilerinin oylarıyla ve her üç gruba da 1/3 hak tanıyan bir tür seçmen heyeti sistemiyle liderini seçen Labour, Miliband döneminde yapılan reformlar sayesinde “bir üye, bir oy” prensibine dayalı yeni bir seçim prosedürü belirledi.[1] Yine bu sisteme göre, aday olabilmek için partinin Parlamento grubunun yüzde 15’inin desteğini almak (son genel seçimlerin ardından 35 milletvekili yapıyor) gerekiyor.
Andy Burnham
Bu bilginin ardından adaylara göz atmakta fayda var. Parlamento grubundan 68 kişinin desteğiyle aday olan Andy Burnham[2], favori aday olarak dikkat çekiyor. 1970 doğumlu olan Burnham, Leigh seçim bölgesinden 2001 yılından beri milletvekili seçiliyor ve 2011 yılından beri de İşçi Partisi’nin gölge Sağlık Bakanı olarak görev yapıyor. Liverpool doğumlu olan ve Katolik bir ailede yetişen Burnham, İşçi Partisi’ne henüz 14 yaşında 1984 yılındaki maden işçileri grevinden etkilenerek katılmış bir kişi. İdeolojisini “aspirational socialism” (arzulu sosyalizm) olarak tanımlayan Burnham, milliyetçiliğin her türüne karşı bir isim olarak dikkat çekiyor ve İskoç Ulusal Partisi’nin etnik milliyetçi çizgisine karşı çıkıyor.[3] Feminist olan ve eşcinsel evliliklerine de destek veren Burnham, British Rail’in devletleştirilmesini ve Ulusal Sağlık Servisi’nin geliştirilmesini savunuyor. Burnham’ın partinin sol kanadına daha yakın olduğu ve sosyal demokrasiyi savunduğu söylenebilir. Ancak Burnham’ın parti içinde ve dışında desteği oldukça yüksek gözükmesine karşın[4], dünyada tanınan ve ses getiren bir politikacı olduğunu söylemek şimdilik zor.
Jeremy Corbyn
Anketlerde Burnham’ın ardından genelde ikinci sırada gözüken aday, 1949 doğumlu eski tüfek siyasetçi Jeremy Corbyn.[5] 1983 yılından beri Islington North bölgesinden milletvekili olan Corbyn, savaş-silahlanma karşıtı ve Filistin yanlısı bir siyasetçi olarak dikkat çekiyor. Sosyalist bir aileden gelen (hatta anne ve babasının İspanya İç Savaşı’nda tanıştıkları söylenmektedir) ve İşçi Partisi’nin sol kanadından olan Corbyn, fakirliği önlemek için üniversite harçlarının kaldırılmasını, demiryolu hizmetlerinin kamulaştırılmasını, zenginlerden daha fazla vergi alınmasını ve işsiz ve dar gelirliler için “yaşama ücreti” adlı bir fon oluşturulmasını savunuyor. Geçmişte Güney Afrika’daki apartheid rejimine karşı aktif kampanyalar da yürütmüş deneyimli bir isim olan Corbyn, ilerleyen yaşına karşın dünyada en çok tanınan Labour lider adayı olarak dikkat çekiyor. Son olarak, partinin üç dönem üstüste seçim kazanmış efsanevi Genel Başkanı Tony Blair’i sert sözlerle eleştiren ve Irak Savaşı nedeniyle kendisinin yargılanabileceğini iddia eden Corbyn[6], sert çizgisi nedeniyle bazı çevrelerden tepki çekebilir. Ayrıca Corbyn’in bireysel ihtirasları ve parti liderlerine olan sadakatsizliği de parti çevrelerinde eleştiri konusu oluyor.[7] Buna ek olarak, Corbyn’in 36 Labour vekilinin oyuyla ve kılpayı aday olabildiğini de hesaba katmak gerek.
Yvette Cooper
Anketlerde şimdilik genelde üçüncü sırada çıkan aday ise, 1969 doğumlu kadın siyasetçi Yvette Cooper.[8] Normanton, Pontefract ve Castleford bölgesinden 2010 yılından beri milletvekili olan Cooper, daha önce de 1997 yılında bu bölgeden milletvekili seçilmişti. Gordon Brown hükümeti döneminde, 2008-2010 yılları arasında Hazine Bakanı olarak görev yapan Cooper, 59 milletvekilinin imzasıyla Genel Başkanlığa aday olan ve partinin meclis grubunda Burnham’dan sonra en çok destek alan siyasetçi olarak dikkat çekiyor. İskoç bir siyasetçi olan Cooper, sendikacı ve solcu bir aileden geliyor. 1991 yılında Kennedy bursuyla Harvard Üniversitesi’nde bir dönem eğitim gören ve London School of Economics’ten yüksek lisans derecesini almış olan Cooper, 1992 yılında ABD Başkanı Bill Clinton’ın Arkansas’taki seçim kampanyasında da aktif olarak çalışmış bir isim. Bugüne kadar İşçi Partisi’nin gölge kabinelerinde de değişik görevler alan Cooper, iyi eğitimi ve bilgisi nedeniyle sıklıkla övülüyor ve partinin önemli isimlerinden biri olan Alan Johnson’dan da destek alıyor.[9] Johnson’ın Cooper’a desteği, partinin Blairci liberal “yeni sol” kanadının kendisine destek vereceği şeklinde de yorumlanıyor. Cooper’ın seçilirse, ABD’deki Demokrat lobilerden de destek alması mümkün gözüküyor.
Liz Kendall
Liderliğe aday olabilen son Labour milletvekili ise, 1971 doğumlu genç kadın siyasetçi Liz Kendall.[10] Leicester West seçim bölgesinden 2010 yılından beri milletvekili olan Kendall, son dönemde Labour’ın gölge kabinesinde de yer alarak adından söz ettirmiş ve Ed Miliband’ın istifası sonrasında da liderliğe aday olmuş bir kişi. Kimilerince Blairci bir aday olarak görülen Kendall[11], seçilirse, muhafazakarların korkacağı bir lider olacağını iddia ediyor.[12] Ancak anketlerde Kendall’ın liderlik şansının çok düşük olduğu ortaya çıkıyor.
Sonuç olarak, Labour liderliğinin Burnham, Corbyn, Cooper üçlüsünden birine gideceğini tahmin etmek zor değil. Ancak adayların hiçbirinin Tony Blair gibi bir popülariteye ve desteğe sahip olmaması, İşçi Partisi’nin işinin bundan sonra da hiç kolay olmayacağını gösteriyor. Eylül ayında neticelenecek İşçi Partisi liderlik yarışını yakından takip edeceğiz…
Yrd. Doç. Dr. Ozan ÖRMECİ
[1] http://www.independent.co.uk/news/uk/politics/tony-blair-backs-ed-milibands-internal-labour-reforms-9161291.html.
[2] Web sitesi için; http://www.andyburnham.net/.
[3] http://www.heraldscotland.com/news/13521497.Solidarity_not_separation_declares_Burnham_as_he_calls_Nationalism_an__ugly_brand_of_politics_/.
[4] Son anketlerde Burnham, rakiplerinin epey önünde gözüküyor; http://www.prnewswire.co.uk/news-releases/new-research-now-poll-suggests-the-uk-would-vote-for-andy-burnham-in-the-labour-leadership-elections-520289081.html.
[5] Web sitesi için; http://www.jeremycorbyn.org.uk/.
[6] http://www.independent.co.uk/news/uk/politics/jeremy-corbyn-tony-blair-could-face-war-crimes-trial-over-illegal-iraq-invasion-10439020.html.
[7] http://www.theguardian.com/politics/2015/aug/04/labour-must-end-the-madness-over-jeremy-corbyn-says-alan-johnson.
[8] Web sitesi için; http://www.yvettecooper.com/.
[9] http://www.theguardian.com/politics/2015/aug/04/labour-must-end-the-madness-over-jeremy-corbyn-says-alan-johnson.
[10] Web sitesi için; http://www.lizkendall.org/.
[11] http://www.independent.co.uk/news/uk/politics/labour-party-leadership-blairite-liz-kendall-emerges-as-fresh-rival-to-ed-miliband-10000840.html.
[12] https://www.the-newshub.com/uk-politics/liz-kendall-claims-she-will-be-the-labour-leader-the-tories-fear.
