Fransa’nın en büyük işçi federasyonu CGT’ye göre, yaklaşık 500.000 kişinin sokağa döküldüğü eylemlerde, Fransızlar son iki ay içinde dördüncü kez işverenlere oldukça geniş haklar tanıyan “El Khomri” yasasını protesto etti.
Paris’in yanı sıra Nantes’da düzenlenen yürüyüşte 25, Marsilya’da ise 57 kişi gözaltına alındı. İçişleri Bakanı Bernard Cazeneuve, ülke genelindeki eylemlerde 124 kişinin gözaltına alındığını açıkladı. Bakan Cazeneuve, olaylara müdahale sırasında üçü ağır 24 polisin de yaralandığını kaydetti. Ayrıca Cazeneuve’in tüm sendikalardan bu olayları kınamasını istemesi ise dikkat çekici bir diğer nokta olarak karşımıza çıkmaktadır.
Oligarşi Defol!
İlk olarak, Fransızların geniş kesimlerde büyük öfkesine neden olan ve Fas asıllı Fransa Çalışma Bakanı’nın -Myriam El Khomri- adıyla bilinen ve 52 maddeden oluşan İş Yasası’nın içeriğini incelemekte fayda var. Sosyalist partinin üst üste alınan seçim mağlubiyetlerinin, 2017 Cumhurbaşkanlığı seçimleri öncesinde hızla düşen oy oranlarının ve tarihi bir seviyeye ulaşan işsizlik oranlarına bir çözüm olarak gördüğü bu tasarıya göre;
- Günlük azami 10 saat olabilen çalışma süresi 12 saate çıkarılacak.
- İş sözleşmesinde değişiklik yapmak isteyen çalışanlar işten atılabilecek.
- Yarı zamanlı çalışanların haftalık 24 saat olan asgari çalışma limiti düşürülecek.
- Fazla mesailerde 5 kata kadar daha az ödeme yapılacak.
- Çıraklık eğitimi alan 18 yaşından küçük çocuklar da günlük 10 saate kadar çalışabilecek.
- Haftalık çalışma süresi 35 saatten 48 saate çıkarılacak, fabrika ve işletmelerde yapılacak olan özel anlaşmalarla çalışma süresi 60 saatte kadar çıkabilecek.
Öte yandan, Fransa’da merkez sağın güncel lideri olan ancak 2017 seçimlerinde kendi partisinin adayı olup olamayacağı henüz muallakta olan Fransa Eski Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy ise, “Gece Ayakta” eylemlerini Le Monde’a verdiği bir röportajda şu şekilde değerlendirmekte: “Protestocuların yerine kendinizi koyun. François Hollande, onlara 2012 yılında bir söz vermişti. Ancak şu an tam aksini gerçekleştirmekte. Protestocular aslında üzgün seçmenlerdir ve Sosyalist Parti artık derinden bölünmüştür.”
Gençlik Ne Düşünüyor?
Peki tüm bu gösterilerde gençliğin öfkesi neden bu kadar büyük ve kapsamlı? Fransa’daki bu gösteriler bize neyi gösteriyor? Bu konuda Paris I Panthéon Üniversitesi’nde Hukuk öğrenimine devam eden Fatima Kheidri’ye ulaştığımda, benimle sohbetinde şu ifadeleri kullandı: “Her şeyden önce, şunu söylemek gerekir ki; İş Yasası, Fransa’da her zaman değiştirilmesi zor olan ve diğer AB üyesi ülkelerle karşılaştırdığımızda esneklik açısından çok geride bir kanun olmuştur. Bu yeni tasarı ise, genel olarak baktığımızda, kanuna esneklik vermeyi amaçlamakta ama öte yandan işçilerin durumlarını önemli ölçüde zayıflatmayı öngörüyor. Bununla birlikte, hükümetin açıklamalarına baktığımızda, yükselen işsizlik oranlarını indirme amacı taşıdığını görüyoruz. Genel olarak baktığımızda da, tasarının Fransa solunda ve gençleri arasında bardağı taşıran son damla olduğunu da söyleyebiliriz. 2012 yılında François Hollande’a oy verenlerin büyük bir bölümü pişmanlıklarını dile getirmekte ve sözlerini tutmadığı için eleştirmekteler. Ayrıca Hollande’ın özellikle Manuel Valls aracılığıyla sadece sağ kesimin hoşuna gidecek reformlar yaptığını belirtiyorlar. Bu gösterileri ise, pek çok gelişmenin bir toplamı olarak görebilmek mümkün. En başta hükümetten hiçbir şekilde memnun olmayan bir kesim, terk edilmiş ve kendi başına bırakılmış bir gençlik ve yıllardır aynı şekilde devam eden işçi haklarına durumlarını daha da zorlaştıracak bir şekilde müdahale edilmesi.”
Fransa’da siyasetçilere olan güvenin yapılan araştırmalarda her geçen gün azaldığı gözlemleniyor. Tüm olumsuzlukların bir çözümü olarak görülen ve bir umut ışığı yaratan 2012 yılının Sosyalist Parti’den de halk tamamıyla umudu kesmiş durumda. François Hollande’ın onaylanma anketlerinde sahip olduğu oranlar, 1958’de 5. Cumhuriyet’in kuruluşundan bu yana bir Cumhurbaşkanı’nın sahip olduğu en düşük değer olarak dikkat çekiyor.
“Nuit Debout” – “Gece Ayakta” Eylemleri
Fransa’da geçtiğimiz gün gerçekleşen “ Gece Ayakta ” eylemlerinin bilançosu ise oldukça kabarık. Gece ayakta eylemlerinde Fransa genelinde toplam 124 gözaltı gerçekleşti. Polis ve göstericilerde ciddi yaralanmalar oldu. Paris’te Denfert Rochereau Meydanı’nda başlayan yürüyüş, Nation Meydanı’nda son buldu. Yürüyüş güzergâhında Austerlitz istasyonunda göstericilerle ile polis arasında çatışma yaşandı. Paris’teki Nation Meydanı’na ulaşıldığında ise, polis ile göstericiler arasında şiddetli çatışma yaşandı. Göstericiler şişe, cam ve kaldırım taşlarını sökerek polise attı. Fransız polisi de göstericilere yoğun bir şekilde gaz kullandı. Ayrıca protestocular, Paris’teki altı tiyatro binasını işgal etti. İşgal edilen tiyatrolar arasında, bir ekol olan dünyanın en eski ulusal tiyatrosu Comedie-Française de bulunuyor.
Sonuç:
1 Mayıs Pazar günü işçi bayramı yürüyüşlerinde protestoların daha da sert bir üslupla yeniden dile getirilmesine ise kesin gözüyle bakılmakta. Bu eylemlerin amacına ulaşıp yasayı masadan kaldırıp kaldıramayacağını ise ilerleyen günlerde göreceğiz. Şüphesiz, bu durumun gerçekleşmesi Sosyalistler için bir yenilgi daha anlamına gelecektir. Fransız medyasının ise bu gösteriler ile New York’taki “Occupy Wall Street” ve İspanya’daki “İndignados” eylemleri arasında benzerlik kurması ve gece ayakta gösterilerinde Gezi eylemlerinde yakından tanık olduğumuz şekilde halk forumlarının kurulması memnuniyetsizliği bu protestolarla gözler önüne serilen Fransız gençlerinin desteğiyle gösterilerin ilerleyen günlerde geniş çaplı bir hükümet protestosuna dönüşme olasılığına da gözler önüne seriyor. Protestoculardan birinin şu haykırışı ise dikkat çekici: “Gece Ayakta! Siz tüm cephelerimizi birleştiriyorsunuz. Siz, kazanabileceğimizi ve kazanacağımızı gösteriyorsunuz!” Hiçbir ekonomi, işçilerin sırtında olamaz!
Temmuz Yiğit BEZMEZ
