Giriş
Ülkücü hareketin günümüzdeki lideri ve Milliyetçi Hareket Partisi-MHP Genel Başkanı Sn. Dr. Devlet Bahçeli, Türk siyasal tarihinin son çeyrek asrına damga vurmuş tecrübeli bir siyasi ve devlet adamıdır. Hakkında “devlet adamı” tabirini kullanmamın sebebi, 57. Türkiye Cumhuriyeti hükümetinde bizatihi Başbakan Yardımcılığı görevini yürütmesine bağlanabilir. Ancak bu tanım, esasen Devlet Bahçeli’nin geçmişte bu görevi yürütmüş olmasından ziyade, “Devlet Ebed müddet” (sonsuza dek yaşayacak olan güçlü devlet) anlayışı çerçevesinde geliştirdiği devlette süreklilik olmalıdır, devlet zayıflığı kaldırmaz şeklindeki söylemleri ile sergilediği devletçi duruşu ve isminden de hareketle devletimize duyduğu yüksek bağlılığından dolayıdır. Nitekim Bahçeli, Türkiye’de 15 Temmuz 2016’da gerçekleştirilen hain FETÖ darbe girişiminden sonraki süreçte kilit bir devlet adamı rolü üstlenmiş, Cumhur İttifakı’nın inşasına ve kuruluşuna bizzat kendileri mimarlık etmiştir. Siyasal ve toplumsal gelişmelere yönelik geliştirdiği kendine özgü tavrı, duruşu ve üslubu ile ulusal kamuoyunda daima kendine yer bulabilen Bahçeli, bu zorlu süreçte herhangi bir makamsal veya maddi karşılık beklemeksizin gösterdiği vatanseverliği ile dikkat çekmiştir. Bütün bu olgulardan hareketle, bu makalede, milliyetçi harekette “Türk Dünyası bilge lideri” olarak nitelendirilen Sn. Dr. Devlet Bahçeli Bey’in hayatı, kişiliği ve söylemleri ele alınacaktır.
Devlet Bahçeli’nin Hayatı
Devlet Bahçeli, 1 Ocak 1948’de Osmaniye’nin Bahçe ilçesinde dünyaya gelmiştir. Ailesi ve Bahçeli, Osmaniye’nin köklü Türkmen sülalelerinden biri olarak kabul gören Fettahoğulları’na mensuplardır. Babası Salih Bahçeli, yaşadığı dönem itibarıyla Osmaniye şehrinin tanınmış çiftçi ve tüccarlarındandır. 4 evladı bulunan merhum Salih Bey’in gördüğü bir rüyadan etkilenerek. oğullarına Turan, Devlet ve Servet adlarını verdiği ifade edilmektedir.[1] Devlet Bey, bir Osmaniyeli olması hasebiyle de Yörük-Türkmen kültürüne olan bağlılığını her daim dile getirmekte ve kendileri bu ulu kökten gelmektedir. İlköğrenimini memleketi Osmaniye ilinin merkezinde bulunan 7 Ocak İlköğretim İlkokulu’nda almış, Ortaokul tahsilini ise Adana ilindeki Çukurova Koleji’nde abisi ile birlikte yatılı olarak tamamlamıştır. Gençliğe adım atan Bahçeli, lise eğitimini görmek için akrabalarının da yaşadığı İstanbul’a gitmiştir. Öncelikle Emirgan Koleji’nde eğitime başlayan Bahçeli, lise ikinci sınıftayken eğitim gördüğü okulunu değiştirerek Etiler’deki Ata Koleji’ne geçiş yapmış, lise diplomasını da bu okul bünyesinden almıştır. Ata Koleji’nde öğrenim gördüğü yıllarda İstanbul’da komutan olarak görev yapan 13. Genelkurmay Başkanı ve sonrasında kısa bir dönem Millet Partisi Genel Başkanlığında bulunan Cemal Tural’ın eşi Suna Tural hanımefendi, Devlet Bahçeli’nin lisede edebiyat öğretmenliğini yapmıştır. Fatma Suna Tural, Devlet Bey’i henüz lise yıllarındayken ilk defa Milliyetçi-Türkçü fikriyat ile tanıştıran ve ona bu düşünceleri içeren bazı kitaplar vererek, okuma önerilerinde bulunan bir eğitim-öğretim neferidir.[2] Fatma Suna Tural hanımefendi İzmir-Karşıyaka doğumludur ve ayrıca 1969-1973 yılları arasında TBMM’de Millet Partisi Ankara milletvekili olarak siyasi bir görev de üstlenmiştir. Millet Partisi ise (1962-1981), siyasi tarihimizde Türk Milliyetçiliği fikrini benimsemiş ve CKMP’nin de Kurucu Genel Başkanı olan merhum Osman Bölükbaşı önderliğinde kurulmuş bir partiydi. Millet Partisi, merhum Türkeş’in lideri olduğu Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi’ne (CKMP) fikren çok yakın bir çizgideydi. Tahsil basamaklarını birbiri ardına başarıyla tırmanan genç Devlet Bahçeli, yüksek öğrenimine o dönemki adıyla Ankara İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi’ni kazanarak başlamış ve Dış Ticaret Bölümüne kaydolmuştur. (Bu eğitim kurumumuz/fakültemiz 2018’e kadar Gazi Üniversitesi’ne bağlı bir durumdayken günümüzde ise, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi’ne bağlanmış durumdadır.)
Akademik Yaşamı ve Erken Siyasi Kariyeri
Devlet Bahçeli’nin akademik yaşamı ve erken siyasi kariyeri bütünleşik bir biyografik başlık olarak incelenebilir. Bu durumun sebebi ise, Bahçeli’nin akademik yaşamın içinde bulunan henüz genç bir öğrenciyken Türk milliyetçiliğine ve memleket meselelerine duyduğu yoğun ilgiden kaynaklanır. Türkiye’nin başarılı maliyeci, bürokrat ve iktisatçılarını yetiştirmiş bu yükseköğrenim kurumundan[3] 1971’de mezun olan Bahçeli, henüz üniversitede öğrenim gördüğü yıllarda Ülkücü Hareket ile tanışır. Gençlik dönemlerinde Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi-CKMP Genel Başkanı Alparslan Türkeş’in düzenlediği seminerlere katılmaya başlayan Bahçeli, 1967 yılında üniversite öğrenimini sürdürürken Ülkü Ocakları kurucusu ve yöneticisi olarak görev üstlenir. 1970-1971 yıllarında ülkemizin saygın ve köklü öğrenci birliklerinden Milli Türk Talebe Birliği’nin (MTTB) Genel Sekreterlik görevini yürütür. Eğitim hayatını başarıyla sürdüren Bahçeli, diğer taraftan da siyasi faaliyetlere aktif katılım sağlar. Ayrıca kitaplara ve Türk tarihine duyduğu sevgi ile Türk dış politikası ve ekonomi bilimine olan ilgisi, üniversite yaşamına bağlılığını artırarak onu bu dönemde akademik görevler almaya sürükleyecektir. Ayrıca Devlet Bey’in gönlünde ve zihninde milli ve ilmi fikirlerini benimsediği üniversite hocalarının ve akademisyenlerin ayrı bir yeri vardır. Bu saygın isimler arasında ise ADÜ Sinema Anabilim Dalı Başkanı Sn. Turan Akkoyun hocamızın isimlerini ve fikirlerini her platformda yaşattığı Sökeli Mehmet Eröz[4], Erol Güngör, İbrahim Kafesoğlu, Zeki Velidi Togan gibi önde gelen milliyetçi akademisyenler yer almaktadır. Ankara-Balgat’taki MHP Genel Merkezi’nde bu değerli bilim insanlarından merhum Mehmet Eröz ve merhum Erol Güngör’ün adlarını taşıyan eğitim salonları da bulunmaktadır. Lisans öğrenimini gördüğü Ankara İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi ile bu eğitim-öğretim kurumuna bağlı yüksekokullarda İktisat bölümü asistanı olarak akademik bir görev alan Devlet Bahçeli, diğer taraftan aynı yükseköğrenim kurumunun İktisat Anabilim Dalı bünyesinde de yüksek lisans eğitimini sürdürür. Bahçeli’nin 1970’lerde Ülkücü Hareket içinde çok aktif ve siyasete meyilli bir genç olduğu görülür. Bu dönemde milliyetçi-ülkücü sivil toplum kuruluşlarında çalışmalarını sürdüren Bahçeli, Ülkücü Maliyeciler ve İktisatçılar Derneği’nin (ÜMİD-BİR) Kuruculuğunu üstlenmiş ve bu derneğin ayrıca başkanlık görevini yürütmüştür. Bu dernekte aldığı görevlerin yanı sıra Üniversite Akademi ve Yüksekokulları Asistanlığı Derneği’nin (ÜNAY) Kurucu üyeliğini yaparak Başkanlığını üstlenmiştir. İlerleyen dönemde Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü’nden İktisat Doktoru unvanını alan Bahçeli, aynı üniversitenin İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi’nde 1987 yılına kadar öğretim üyeliği görevinde bulunmuştur. Dr. Bahçeli, hocalık yaptığı akademik süreçte de Türkiye Ekonomisi, Dünya Ekonomisi, Türk Tarihi ve Türk Dış Politikası konuları ile ilgilenerek, bu alanlarda çalışmalar yürütür. Bahçeli, bir hoca olarak pek çok genci yetiştirerek devletine ve milletine yürekten bağlı nesiller kazandırmıştır.[5] Onlara daima ailelerinden bir ağabeyleri veya bir babaları gibi şefkatle ve yardımseverlikle yaklaşır. Dr. Bahçeli, bu yönüyle benimsediği Türk kültürel değerlerini akademik yaklaşımı ile kaynaştırmıştır. Bahçeli, 1980 askeri darbesi sonucu cezaevlerine gönderilen Ülkücü kuruluşlara ve MHP’ye mensup olan ülküdaşlarının davalarının her alanda ve koşulda savunulması adına bazı çalışmalarda da bulunur.[6]
Sonraki süreçte ise, 17 Nisan 1987 tarihinde Ülkücü hareketin Başbuğu Alpaslan Türkeş’in kendisini bizzat göreve çağırması üzerine, akademik görev-siyasi vazife ikileminde kalmaksızın millet aşkıyla çok sevdiği devletine hizmet etme şerefine nail olabilmek amacıyla siyaseti tercih edecektir. Bu tercihi, onu gelecekte Türk siyasetine ve Milliyetçi harekete damga vuran büyük bir lider haline getirecektir. 19 Nisan 1987 tarihinde gerçekleştirilen Milliyetçi Çalışma Partisi (MÇP) Büyük Kurultayı’nda parti yönetimine seçilmiş ve Genel Sekreterlik görevine uygun görülmüştür. (MÇP, 1980 askeri darbesi sonrasında kapatılan MHP’nin ardılı bir parti olarak kurulmuştur. Günümüzde ise MHP’nin kurumsal yönden öncülü bir siyasi parti konumundadır. Siyasi faaliyetlerde bulunduğu dönemlerde Milliyetçi Hareket Partisi’ni (MHP) temsil eden Milliyetçi Çalışma Partisi-MÇP şu anda kapalı bir durumdadır.) Bununla birlikte, Bahçeli, hem MÇP, hem de MHP içerisinde uzun seneler önemli görevler almıştır. Genel Sekreterlik, Genel Başkan Yardımcılığı, Merkez Yürütme Kurulu Üyeliği ve Genel Başkan Danışmanlığı yapmıştır. Bu siyasal görevleri yürüttüğü dönemlerde de Ülkücü hareketin Başbuğu olarak nitelendirilen merhum Alparslan Türkeş ile olumlu ve samimi bir iletişim içinde bulunmuştur. 1997 yılına gelindiğinde ise, MHP’nin Genel Başkanlığını yürüten Alparslan Türkeş, geçirdiği ani kalp krizi sonucunda hakka yürümüş, hem partide, hem de hareket içerisinde lider arayışları başlamıştır. Bu durum üzerine 1997 senesinde gerçekleştirilen MHP 5. Olağanüstü Kongresi’nde, 6 MHP’li siyasetçi partide Genel Başkanlık vazifesine seçilebilmek için kurultay delegelerinin oylarına talip olmuşlardır.
18 Mayıs’taki Genel Başkanlık seçiminde Tuğrul Türkeş 412, Devlet Bahçeli 359, Ramiz Ongun 231, Enis Öksüz 104, Muharrem Şemsek 80, İbrahim Çiftçi 13 oy almış ve liderlik için yeterli oy sayısına hiçbir Genel Başkan adayının ulaşamaması sebebiyle ikinci tur oylamasına gidilme kararı alınmıştır. Bu kongrede Tuğrul Türkeş’in bazı olumsuz tavırları ve partide birleşmiş bir yönetim oluşturulmasını reddetmesi nedeniyle diğer tüm adaylar Devlet Bahçeli lehine adaylıktan çekilme kararı almışlardır. Bunun üzerine, kongrede Türk demokrasisi adına üzüntü verici bazı tatsız olaylar ve kavgalar yaşanmış ve 2. tur seçimi ise 6 Temmuz tarihine ertelenmiştir. İkinci tur seçimlerinde Tuğrul Türkeş 483 oy, Devlet Bahçeli ise 697 oy almış ve Bahçeli MHP’nin 2. Genel Başkanı olarak hareketin liderliğine seçilmiştir. Bu tarihten günümüze dile kolay 27 yıldır Devlet Bey MHP Genel Başkanlığı görevini yürütmektedir.
Devlet Bahçeli, özetle hem bir akademisyen ve iktisatçı, hem de bir siyasetçi ve Türk devlet adamıdır. Ülkü Ocakları’nın kurucularındandır. 1999-2002 yılları arasında merhum Başbakan Sn. Bülent Ecevit tarafından kurulan ve siyasi tarihimizde ANASOL-M adıyla bilinen, bünyesinde Anavatan Partisi (ANAP), Demokratik Sol Parti (DSP) ve Milliyetçi Hareket Partisi’nin (MHP) yer aldığı koalisyon hükümetinde Başbakan Yardımcılığı görevinde bulunmuştur. Bu dönemde Başbakan Sn. Ecevit ve eşi Rahşan Ecevit’in önerileriyle gündeme getirilen Rahşan Affı’nı yasalaştıran hükümette yer almıştır. Sayın Bahçeli 21. 23. 24. 25. 26. 27. ve son olarak 28. dönemde Osmaniye’den milletvekili seçilmiştir. Ayrıca iyi derecede İngilizce bilmektedir ve uluslararası alanda yaşanan gelişmeleri takip etmektedir.
Devlet Bahçeli’nin Kişilik Yapısı
Devlet Bahçeli’nin çocukluk döneminden, gençlik zamanlarına ve akademisyenlik yıllarına uzanan geniş süreçte sessiz, sakin, kendi halinde ve hatta ketum bir kişilik yapısına sahip olduğu belirtilebilir. Bununla birlikte, genellikle milli birlik ve bütünlüğümüze, üniter yapıya, toplumsal huzurumuza halel getirebileceğini düşündüğü bazı siyasi konularda zaman zaman çok öfkelenebildiği görülmektedir. Örneğin, Ulu Önderimiz Atatürk’e hakaret edilmesi, kutsal kitabımız Kuran-ı Kerim’in yakılması gibi kötü olaylarda milliyetçi bir partinin lideri sıfatıyla haklı olarak çok sert, öfkeli tavırlar takınmaktadır. Bahçeli, herhangi bir olay veya gelişme üzerinde bilgi sahibi olmadan fikir sahibi olmayan bir devlet adamıdır. Bu özelliği onun merhum Cumhurbaşkanımız Süleyman Demirel’e benzetilmesine sebep olmaktadır. Gençliğinden, hocalık yıllarına ve günümüze kadar da sade ve gösterişten uzak bir yaşam sürmüştür. Devlet Bahçeli, her daim disiplinli, çalışmalarına özen gösteren ve ciddiyete sahip bir kişiliğe sahiptir. Ayrıca çok uzun bir süredir maaşlarını hayır kurumlarına bağışlamaktadır ve oldukça yardımseverdir. Bu yönüyle, Bahçeli’nin fakir-fukarayı önemseyen sosyal demokrat bir kişiliği olduğu dahi iddia edilebilir.
Devlet Bahçeli’nin Hobileri
Devlet Bahçeli, boş vakitlerinde araba kullanmasını ve şehir turu atmasını çok sevmektedir. Özellikle klasik araba tutkunudur. Şehir turlarını da bu klasik arabalarla sevdiği şarkılar eşliğinde gerçekleştirir. Kendisinin yaklaşık olarak 11-12 araçtan oluşan özel bir klasik araba koleksiyonu bulunmaktadır. Klasik araba koleksiyonuna zaman zaman hem yeni araçlar eklemekte ve hem de çevresinde değer verdiği sevdiği dostlarına bu arabalardan armağan etmektedir. Türk sanat müziği ile Türk Halk müziği dinleyen Devlet Bey, Adana yöresinin türkülerini, Müzeyyen Senar, Muazzez Ersoy, Orhan Hakalmaz ve özellikle hemşehrisi Ferdi Tayfur gibi Türk müziğinin saygın isimlerinin şarkılarını beğenmektedir.
Devlet Bey, fanatik bir Beşiktaş taraftarıdır. Türk mitolojisi bünyesinde özel bir yer tutan, gücü-kudreti sadakati temsil eden ve Beşiktaş Kulübü’nün yanı sıra tarihte Selçukluların da önemli bir sembolü olan kartalı çok sever. Devlet Bey’in makam odasında da dev bir kartal heykeli bulunmaktadır. Gerek kendi isminden, gerek MHP’nin seçim süreçlerinde kullandığı çeşitli sloganlardan ve gerekse Cumhur İttifakı’nın adından hareketle Devlet Bey’in gönlünde Cumhur isminin veya kelimesinin çok özel bir yere sahip olduğu anlaşılmaktadır. Ülkemizde önümüzdeki aylarda gerçekleştirilecek olan 2024 Yerel Seçimleri’ne yönelikte MHP bu yönde “Cumhur Bizim, Türkiye Hepimizin” adlı sloganı kullanacaktır. Yüzükleri ve tespihleri de Devlet Bey’in elinden düşürmediği kültürel öğeler arasında yer almaktadır. MHP ve Ocakların yurt genelindeki Anadolu teşkilatlarının mensupları tarafından kendisine hediye edilen tespihlerden ve kendisinin edindiği tespihlerden oluşan özel bir tespih koleksiyonuna da sahiptir.
Devlet Bahçeli’nin Söylemleri
Devlet Bahçeli’nin mitinglerinde, basın açıklamalarında, siyasi söylemlerinde ve özellikle MHP’nin Türkiye Büyük Millet Meclisi-TBMM Grup toplantılarında oldukça etkileyici, Türk kültürel kodlarını bünyesinde barındıran sıra dışı bir üslup kullandığı kamuoyunda yoğun şekilde dile getirilmektedir. Hatta bu konu ile ilgili bilimsel akademik ve dilbilimsel araştırma çalışmaları bile gerçekleştirilmiştir.[7] İncelemeler sonucunda, Devlet Bey’in metaforik öğeleri bilinçlice ve yerinde kullandığı gözlenmiştir. Özellikle benzetme, mecaz, nitelemelerden oluşan ve Türkçemizde de bulunan bu metaforik öğelerin, Sn. Bahçeli’nin konuşmalarına anlamlılıklar kattığı tespit edilerek, sıkça kullandığı söz söyleme sanatı araçlarıyla Devlet Bey’in geleneksel sözlü kültürümüzün bir aktarıcısı sıfatı taşıdığı belirlenmiştir.[8] Böylece soyut anlamlar yüklü kavramları, Devlet Bey’in konuşmalarında somutlaştırıyor olması ile birlikte milletimizin siyasi mesajlarını daha kolay, direk ve yalın şekilde algılayabildiği anlaşılmıştır. Bu üslubu ile Devlet Bey konuşmalarında yanlış anlaşılmaların büyük bir oranda önüne geçmektedir. Ayrıca Bahçeli’nin kullandığı metaforik dil ve üslubuyla çeşitli konulara ilişkin değer yargılarını ve duygularını açık şekilde ifade ettiği tespit edilmiştir. Bununla birlikte Türk milliyetçiliği görüşünü her durum ve ortamda savunan bir lider olarak sözleriyle milli kültürümüze sıkça atıf yaptığı görülmüştür.
Devlet Bahçeli’nin Kaleme Aldığı Eserler
Dr. Devlet Bahçeli’nin kaleme almış olduğu tam 20 adet kitap bulunmaktadır. Bu eserler şu şekildedir (Ayrıca Milliyetçi Hareket Partisi resmi internet sitesi üzerinden bu kitaplar okunabilecektir):[9]
1) 2011 Seçim Beyannamesi: 2023’e Doğru Yükselen Ülke Türkiye Sözleşmesi-Ses Ver Türkiye,
2) Türkiye Gündemi ve Genelgeler (Cilt 1),
3) Türkiye Gündemi ve Genelgeler (Cilt 2),
4) Gizli Gündemler “Demokrasi”, “Özgürlük”, Anayasa (Cilt 1),
5) Gizli Gündemler “Demokrasi”, “Özgürlük”, Anayasa (Cilt 2),
6) Gizli Gündemler “Demokrasi”, “Özgürlük”, Anayasa (Cilt 3),
7) Millet ve Devlet Bekası İçin: Güç Birliği,
8) Referanduma Doğru İstanbul’da Bayramlaşma,
9) Ülkü ve Şuur,
10) Bölücü Terörün Siyasallaşma Süreci (Yıkım Projesi),
11) Bin Yıllık Kardeşliği “Yaşa ve Yaşat” Mitingi,
12) “Var Ol Türkiye” MHP 9. Olağan Büyük Kurultayı,
13) Çözülen Ülke Türkiye ve Tavrımız,
14) Çözülen Ülke Türkiye ve Ülkümüz,
15) MHP 40. YIL – Bir Hilal Uğruna,
16) Ortak Akılda Buluşma,
17) Siyasi Hayat ve Normalleşme Süreci,
18) Yönetilmeyen Türkiye “Kutuplaşma, Kargaşa ve Kaos”,
19) Teslimiyet ve Açılım Siyaseti “Demokrasi, Ekonomi, Güvenlik”,
20) Terör Kıskacında Türkiye: Tarihi Uyarı.
Sonuç
Sonuç itibarıyla, Sn. Devlet Bahçeli’nin MHP’nin veya Ülkücü hareketin liderlik görevini yürüten bir siyasetçi olarak görülmesinden ziyade bir devlet adamı kimliğiyle değerlendirilmesi gerekmektedir. Türk siyasi tarihimizde demokrasi şehidi merhum Adnan Menderes, barajlar kralı Süleyman Demirel, Türk Milliyetçileri’nin Başbuğu Alparslan Türkeş, liberal ekonomi modelinin mimarı Turgut Özal gibi Bahçeli’de devletçi duruşuyla gelecekte mutlaka “devlet adamı” kimliğiyle hatırlanacaktır. İçerisinde bulunduğumuz süreçte ve ülke şartlarında bu milli-devletçi duruşu belki açık şekilde algılanamasa da ilerleyen yıllarda Devlet Bahçeli Bey’in bir devlet adamı kimliğiyle yaptıkları net olarak anlaşılacaktır. Önümüzdeki dönemlerde de zatıâlileri, Türk siyasetine damga vurmaya muhtemelen devam edecektir.
Cumhur Kartal YILDIZ
DİPNOTLAR
[1] EN SON HABER (2020) “Devlet Bahçeli Kimdir”, 13.05.2020, Erişim Tarihi: 04.02. 2024, Erişim Adresi: https://www.ensonhaber.com/biyografi/siyasi/devlet-bahceli-kimdir.
[2] EN SON HABER (2020) “Devlet Bahçeli Kimdir”, 13.05.2020, Erişim Tarihi: 04.02. 2024, Erişim Adresi: https://www.ensonhaber.com/biyografi/siyasi/devlet-bahceli-kimdir.
[3] Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi (2023) “Geçmişten Günümüze Fakültemiz” , Erişim Tarihi: 02.02.2024, Erişim Adresi: https://hacibayram.edu.tr/iibf/gecmisten-gunumuze-fakultemiz.
[4] Cumhur Kartal Yıldız (2023). “Türklüğün Birleştirici ve Bütünleştirici Akademik Değeri: Aydın Sökeli Prof. Dr. Mehmet Eröz Perspektifi”, Uluslararası Politika Akademisi-UPA, 22.07.2023, Erişim Tarihi: 02.02.2024, Erişim Adresi: https://politikaakademisi.org/2023/07/22/turklugun-birlestirici-ve-butunlestirici-akademik-degeri-aydin-sokeli-prof-dr-mehmet-eroz-perspektifi/.
[5] MHP-MHP resmi internet sitesi, “Milliyetçi Hareket Partisi Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin Hayatı”, Erişim Tarihi: 03.02.2024, Erişim Adresi: https://www.mhp.org.tr/htmldocs/genel_baskan/hayati/mhp/Devlet_Bahceli.html.
[6] MHP-MHP resmi internet sitesi, “Milliyetçi Hareket Partisi Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin Hayatı”, Erişim Tarihi: 03.02.2024, Erişim Adresi: https://www.mhp.org.tr/htmldocs/genel_baskan/hayati/mhp/Devlet_Bahceli.html.
[7] Süleyman Güngör (2021), “Siyasal Dilde Metafor Kullanımı: Devlet Bahçeli’nin Örnek Metinlerinin Söylem Analizi”, Milliyetçilik Araştırmaları Dergisi, Cilt 3, Sayı: 1, ss. 107-141.
[8] Süleyman Güngör (2021), “Siyasal Dilde Metafor Kullanımı: Devlet Bahçeli’nin Örnek Metinlerinin Söylem Analizi”, Milliyetçilik Araştırmaları Dergisi, Cilt 3 Sayı: 1, ss. 107-141.
[9] MHP-MHP resmi internet sitesi, “Milliyetçi Hareket Partisi Genel Başkanı Sayın Devlet Bahçeli’nin Yazmış Olduğu Kitaplar”, Erişim Tarihi: 04.02.2024, Erişim Adresi: https://www.mhp.org.tr/htmldocs/genel_baskan/kitaplari/mhp/Devlet_Bahceli_Kitaplari.html.
