Son birkaç on yılda yaşanan baş döndürücü teknolojik gelişmeler, 1990’ların başında Soğuk Savaş döneminin sona ererek küreselleşmenin hâkim olduğu yeni bir ekonomik ve siyasi düzenin başlaması ve Amerikalı ünlü siyaset bilimci Joseph S. Nye’ın geliştirdiği “yumuşak güç” (soft power) kavramı doğrultusunda devletlerin askeri güçlerinin yanında farklı yöntemlerle diğer ülke halkları ve topluluklar üzerinde etkili olma yöntemleri geliştirmeye çalıştıkları yakın dönemde, Devlet Başkanlarının ve yöneticilerinin tanınırlıkları, olumlu veya olumsuz şöhretleri ve karizmaları, siyaset ve diplomaside önemli bir konu olmaya başlamıştır.
Bu bağlamda, halklar, bilinçli veya bilinçsiz şekilde, farklı devletler, toplumlar veya sosyal gruplar üzerinde sempati uyandıran ve etki sağlayan liderlere yönelerek, ekonomik ve diplomatik rekabette ön sıralarda yer almaya gayret etmektedirler. Bu etkiye açık olan toplumlar/topluluklar/bireyler ise, sevdikleri/sempati duydukları siyasi liderler nedeniyle o ülkeye göç etmek ve turizm faaliyetleri için o ülkeyi tercih etmekten tutun, çocuklarına o ülkenin dilini öğretmek ve ticari işlemlerinde de o ülkenin markalarını tercih etmek gibi farklı arayışlara yönelebilmektedirler. Tam da bu nedenle, ülkelerin yumuşak gücü ve liderlerin popülaritesi ve etki alanının yaygın olması, çok stratejik bir mesele haline gelmektedir.
Aslında bu konu geçmişte de elitler düzeyinde etkili olabilmiştir. Somut bazı örnekler vermek gerekirse; Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk yıllarında eğitim-kültür hayatından başlayarak birçok alanda Fransa’nın yoğun etkisinin olması, aslında biraz da Cumhuriyet’in kurucusu ulu önder Mustafa Kemal Atatürk’ün Fransızca bilmesi ve bu ülke kültürüne ve Fransız Devrimi’ne aşinalık duymasından kaynaklanmıştır.[1] Elbette Osmanlı döneminde yetişen Frankofon aydınların da bu süreçte etkisi olmasına karşın, o dönem karar alma mekanizmasında yer alan Atatürk’ün baskın kişiliği ve kült lider mertebesi düşünüldüğünde, ulu önderin tercihlerinin ne derece etkili olduğu anlaşılabilecektir. Keza 1980’lerde Türk siyasal hayatına yön veren merhum Cumhurbaşkanı ve Başbakan Turgut Özal’ın ABD (Amerika Birleşik Devletleri) hayranlığı ve dönemin ABD Başkanı George H. W. Bush’la dostluğu, Washington’ın o yıllarda Türkiye üzerinde çok etkili olabilmesine ve Türkiye’nin de bu sıcak dostluk sayesinde istediklerini kolay elde edebilmesine zemin hazırlamıştır.[2] Bir diğer örnek ise, Sovyetler Birliği lideri Nikita Kruşçev’in aslen Rus olmasına karşın Ukrayna’ya duyduğu büyük sevgi nedeniyle Kırım’ı bu ülkeye bırakması hadisesidir.[3] Geçmişte yalnızca elitler (liderler ve kritik karar alıcılar) etkili olan bu faktör, günümüzde ise tüm topluluk ve bireyleri kapsayan girift bir hale gelmiştir.
Günümüzde, bu açıklamaya çalıştığım ve yumuşak gücün bir türevi kabul edilebilecek hayranlık veya sempati unsuru, Kanada Başbakanı Justin Trudeau örneğinde olduğu gibi sempatiklik/yakışıklılık ve kadınlar üzerindeki etki şeklinde olabildiği gibi, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin örneğindeki gibi, saygı uyandıran ve hatta korku yaratan kişilik yapısı şeklinde farklı bir düzeyde de tezahür edebilmektedir.
Morning Consult
Günümüzde, siyasi liderlerin dünya çapındaki etkilerini ve destek/sempati düzeylerini ölçen en ciddi araştırmayı ABD merkezli bir ticari istihbarat şirketi olan Morning Consult yapmaktadır.[4] “Global Leader Approval Rating Tracker” (Küresel Lider Onaylama Rating Takibi) adlı çalışma[5], birkaç yıldır düzenli olarak gerçekleştirilmekte ve sonuçları uluslararası kamuoyu ile paylaşılmaktadır. Morning Consult’un 2023 yılı için gerçekleştirdiği en popüler siyasi lider araştırmasının sonuçları geçtiğimiz yılın Eylül ayında ilan edilmiştir. Türkiye gibi bazı ülkelerin dahil edilmediği çalışma sonucunda -ki 2024 yılından itibaren Türkiye ve Arjantin de çalışmaya dahil edilecektir[6]– Hindistan Başbakanı Narendra Modi, yüzde 76’lık rekor bir onayla dünyanın en beğenilen siyasi lideri olmayı başarmıştır.
2023 yılı sonuçları[7]
Hindistan Başbakanı Modi’yi, yüzde 60’lık destekle Meksika Devlet Başkanı AMLO (Andrés Manuel López Obrador) takip ederken, üçüncü sırada yüzde 53 onaylanma oranı ile Avustralya Başbakanı Anthony Albanese, dördüncü sırada yüzde 52 destekle İsviçre İçişleri Bakanı Alain Berset ve beşinci sırada yüzde 50 destekle Brezilya Devlet Başkanı Lula da Silva yer almıştır. Avrupa ülkeleri arasında en popüler lider İtalya Başbakanı Giorgia Meloni (yüzde 46) olurken, Meloni’yi İspanya Başbakanı Pedro Sanchez (44) takip etmiştir. ABD Başkanı Joe Biden yüzde 40 onayla listede 8. sırada yer alırken, Birleşik Krallık Başbakanı Rishi Sunak yüzde 29 onayla 15., Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron da yüzde 26 destekle 16. olabilmişlerdir.
En popüler küresel lider Modi[8]
Bu tabloyu yorumlamak gerekirse; Türkiye’de neredeyse hiç tanınmayan/bilinmeyen ve Pakistan’a duyulan destek ve Hindu-Müslüman gerginliği nedeniyle pek de sevilmeyen Hindistan Başbakanı Narendra Modi’nin küresel çapta çok destek bulduğunu ortaya koyan istisnai başarısı elbette en önemli ve çarpıcı sonuç olmakla birlikte -ki kendisi önceki yıl da yüzde 78 destekle ve açık farkla birinci sıradaydı[9]-, Brezilya Devlet Başkanı Lula’nın, İtalya Başbakanı Meloni’nin ve İspanya Başbakanı Sanchez’in başarıları da dikkate değerdir. Biden’ın performansı kötü olmamakla birlikte, ABD gibi çok etkili bir ülkenin başarısı elbette daha yüksek olabilirdi. Ayrıca bu çalışmaya Rusya ve Çin gibi ülkelerin dahil edilmediğini de bu noktada hatırlatmakta fayda var. Ek olarak, YouGov’un ABD’de yaptığı çalışmalarda bu ülkedeki en popüler siyasetçinin halen eski Başkan Barack Obama olduğunu belirtmekte de fayda var. Obama dışında beğenilen siyasetçiler ise Arnold Schwarzenegger, Jimmy Carter, Bill Clinton, Bernie Sanders ve Joe Biden.[10] Yeniden Başkan seçilmesi beklenen Donald Trump ise listede daha alt sıralarda yer alıyor.
YouGov’a göre Amerikalıların en beğendiği siyasetçiler[11]
Bizim açımızdan ilginç bir husus ise, 2024’ten itibaren çalışmaya konu olacak Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın dünyada nasıl algılandığına dair çıkacak sonuç olacaktır. Zira şurası bir gerçektir ki, dünya Batı’dan ibaret değildir ve küresel güney adı verilen ülkelerin toplumlarında, Batı ile zıtlaşan liderlere (Putin, Erdoğan, Şi Cinping vs.) büyük destek verilebilmektedir. Bu nedenle, bu yıldan itibaren Türkiye’nin de dahil olduğu araştırmanın sonuçları merakla beklenmektedir. Erdoğan’ın özellikle İslam dünyasından aldığı destekle Morning Consult çalışmasında iyi bir skor yapması kimse için şaşırtıcı olmamalıdır.
Kapak fotoğrafı: https://www.jagranjosh.com/general-knowledge/list-of-top-global-leaders-2023-1680525787-1
Doç. Dr. Ozan ÖRMECİ
KAYNAKÇA
- Aslan, Erdem (2009), “Mustafa Kemal’de İnkılâp Düşüncesinin Oluşumu ve Gelişimi”, Erdem İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, Sayı: 53, Erişim Tarihi: 14.02.2024, Erişim Adresi: https://erdem.gov.tr/tam-metin/240/tur.
- DH (2023), “PM Modi emerges as most popular global leader again: Survey”, 09.09.2023, Erişim Tarihi: 14.02.2024, Erişim Adresi: https://www.deccanherald.com/india/pm-modi-emerges-as-most-popular-global-leader-again-survey-2804108.
- Kristof, Nicholas (2023), “He’s the World’s Most Popular Leader. Beware.”, The New York Times, 18.03.2023, Erişim Tarihi: 14.02.2024, Erişim Adresi: https://www.nytimes.com/2023/03/18/opinion/modi-india.html.
- Morning Consult, Erişim Tarihi: 14.02.2024, Erişim Adresi: https://morningconsult.com/.
- Oğur, Yıldıray (2018), “Merhaba George, nasılsın?”, 05.12.2018, Erişim Tarihi: 14.02.2024, Erişim Adresi: https://serbestiyet.com/yazarlar/merhaba-george-nasilsin-7023/.
- TRT World (2022), “How Ukrainian-origin leaders dominated the Soviet Union”, Erişim Tarihi: 14.02.2024, Erişim Adresi: https://www.trtworld.com/magazine/how-ukrainian-origin-leaders-dominated-the-soviet-union-53932.
- Yazıcıoğlu, Yıldız (2018), “‘Bush Dönemi Türk–Amerikan İlişkilerinin En Üst Düzeyde Olduğu Bir Dönemdi’”, VOA Türkçe, 01.12.2018, Erişim Tarihi: 14.02.2024, Erişim Adresi: https://www.voaturkce.com/a/bush-donemi-turk-amerikan-iliskilerinin-en-ust-duzeyde-oldugu-bir-donemdi/4682764.html.
- YouGov US (2023), “The Most Popular Politicians (Q4 2023)”, Erişim Tarihi: 14.02.2024, Erişim Adresi: https://today.yougov.com/ratings/politics/popularity/politicians/all.
[1] Bu konuda bir çalışma için, bakınız; Taner Aslan (2009), “Mustafa Kemal’de İnkılâp Düşüncesinin Oluşumu ve Gelişimi”, Erdem İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, Sayı: 53, Erişim Tarihi: 14.02.2024, Erişim Adresi: https://erdem.gov.tr/tam-metin/240/tur.
[2] Yıldız Yazıcıoğlu (2018), “‘Bush Dönemi Türk–Amerikan İlişkilerinin En Üst Düzeyde Olduğu Bir Dönemdi’”, VOA Türkçe, 01.12.2018, Erişim Tarihi: 14.02.2024, Erişim Adresi: https://www.voaturkce.com/a/bush-donemi-turk-amerikan-iliskilerinin-en-ust-duzeyde-oldugu-bir-donemdi/4682764.html; Yıldıray Oğur (2018), “Merhaba George, nasılsın?”, 05.12.2018, Erişim Tarihi: 14.02.2024, Erişim Adresi: https://serbestiyet.com/yazarlar/merhaba-george-nasilsin-7023/.
[3] TRT World (2022), “How Ukrainian-origin leaders dominated the Soviet Union”, Erişim Tarihi: 14.02.2024, Erişim Adresi: https://www.trtworld.com/magazine/how-ukrainian-origin-leaders-dominated-the-soviet-union-53932.
[4] Şirketin web sitesi için, bakınız; Morning Consult, Erişim Tarihi: 14.02.2024, Erişim Adresi: https://morningconsult.com/.
[5] Çalışmanın nedense Türkiye’den erişilemeyen sitesine https://pro.morningconsult.com/trackers/global-leader-approval adresinden ulaşılabilir.
[6] Bakınız; https://twitter.com/MorningConsult/status/1755280767796601008.
[7] Bakınız; https://twitter.com/MorningConsult/status/1701314690951872715. Detaylar için; DH (2023), “PM Modi emerges as most popular global leader again: Survey”, 09.09.2023, Erişim Tarihi: 14.02.2024, Erişim Adresi: https://www.deccanherald.com/india/pm-modi-emerges-as-most-popular-global-leader-again-survey-2804108.
[8] DH (2023), “PM Modi emerges as most popular global leader again: Survey”, 09.09.2023, Erişim Tarihi: 14.02.2024, Erişim Adresi: https://www.deccanherald.com/india/pm-modi-emerges-as-most-popular-global-leader-again-survey-2804108.
[9] Nicholas Kristof (2023), “He’s the World’s Most Popular Leader. Beware.”, The New York Times, 18.03.2023, Erişim Tarihi: 14.02.2024, Erişim Adresi: https://www.nytimes.com/2023/03/18/opinion/modi-india.html.
[10] YouGov US (2023), “The Most Popular Politicians (Q4 2023)”, Erişim Tarihi: 14.02.2024, Erişim Adresi: https://today.yougov.com/ratings/politics/popularity/politicians/all.
[11] YouGov US (2023), “The Most Popular Politicians (Q4 2023)”, Erişim Tarihi: 14.02.2024, Erişim Adresi: https://today.yougov.com/ratings/politics/popularity/politicians/all.
