28 Kasım Arnavut Bayrak Günü, aynı zamanda Arnavutluk’un bağımsızlığını kazandığı Cumhuriyet Bayramı olmasi hasebiyle tüm dünyada Arnavutlar tarafından coşkuyla kutlanmaktadır. Bu tarih, 28 Kasım 1912 yılında Arnavutluk’un bağımsızlığının ilan edilmesi[i] ve Avlona (Vlora) hükümetinin kurulması bakımından olduğu gibi, UÇK’nın komutanı Adem Jashari’nin de doğum günü olması açısından da önem arz etmektedir.
Son 4 yıldır düzenli olarak Arnavutluk Büyükelçiliği’nin davetlisi olarak bizzat katıldığım ve yine Arnavutluk Büyükelçiliği ev sahipliğinde Çankaya’da Shereton Oteli’nde tertiplenen 105. Arnavutluk Milli Günü yemek ikramlı resepsiyonuna katılanlar olarak; Arnavut Harp Okulu talebeleri, Sayın Büyükelçi Genti Gazheli[ii] eşi bayan Eda Gazheli ve kızı dışında Kosovo Büyükelçisi Avni Spahiu, Genelkurmay İkinci Başkanı Orgeneral Ümit Dündar, çeşitli milletlerden diplomatlar, askeri ataşeler ve ordu mensupları da vardı. Devlet erkanından Başbakan Yardımcısı Recep Akdağ’ın salona teşrifleriyle birlikte başlayan seremonide, öncelikle iki ülkenin sırasıyla önce Arnavutluk, sonra da Türkiye’nin milli marşları çalındı ve sanatçı tarafından seslendirildi.
Arnavutluk’un Ankara Büyükelçisi Genti Gazheli ile
Arnavutluk’un Ankara Büyükelçisi Genti Gazheli, konuşmasında 28 Kasım Bayrak ve Bağımsızlık Günü‘ne dair ilk olarak “Arnavutluk’un bağımsızlığının 105. yılını kutlamak üzere bugün burada toplanmış bulunmaktayız” diye konuştu. İngilizce başladığı ve Arnavutça devam ettiği konuşmaları Türkçe’ye de ardıl şekilde tercüme edildi. Bu açılış konuşmasında, Arnavutluk’un Ankara Büyükelçisi Genti Gazheli bir Arnavut vatandaşı olarak Türkiye’de görev yapmanın mesuliyetinde olduğunun altını çizdi. Arnavutluk Milli Günü’nü Türkiye gibi kardeş bir ülkede kutlamanın bir ayrıcalık olduğunu vurgulayan Gazheli, günün anlam ve önemine yönelik olarak ülkesinin bağımsızlığını büyük bir mücadele neticesinde kazandığınını kaydetti. Öte yandan, Türkiye ve Arnavutluk’u kastederek ve iki ülke ilişkilerinin daha da geliştirilmesi gerektiğine vurgu yaparak, bilhassa Türkiye’den bu konuda daha fazla destek beklediğini belirtti. Çeşitli vesilelerle yaptığı açıklamalarla bilhassa enerji hususundaki “TAP, Arnavutluk açısından oldukça fayda sağlanacak bir çok önemli bir projedir. Sadece istihdam açısından değil, aynı zamanda daha uygun fiyata gazın yararlanması bakımından da önem arz eder” gibi söylemlerini takip ettiğim Gazheli, konuşmasında ayrıca “Türkiye’de Büyükelçi olmak onurdur” sözlerinde de yer verdi. Konuşmalarına paralel olarak, Gazheli’nin, 2016 yılı Nisan ayı göreve başlamasından beri yaptığı açıklamalara dayanarak, ekonomik diplomasi yolunda bir hayli çaba sarf etmiş ve ticaret odalarının yanı sıra Arnavutluk’a yatırım yapmaya ilgi duyan her iş odasıyla temasa geçmiş olduğunu ve halihazırda bunu sürdürdüğünü de bu vesileyle belirtmekte fayda var.
“Dost ve kardeş Arnavutluk halkını samimi duygularla kutluyoruz” diyerek “Naten e mire” yani “İyi akşamlar” diyerek başladığı konuşmasında Başbakan Yardımcısı Recep Akdağ ise, Arnavutluk halkının milli gününü kutladı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Başbakan Binali Yıldırım’ın selamlarını getirdiğini iletti. Akdağ, Arnavutluk Cumhuriyeti milli gün münasebetiyle bir araya gelişlerine dikkat çekerken, Türkiye ile Arnavutluk arasında güçlü bir dostluk ilişkisi bulunduğunu, iki ülke arasındaki ilişkilerin mükemmel seviyede olduğunu ve karşılıklı dayanışma ve saygı temelinde ilerlediğini belirtti. Akdağ, Arnavutluk’ta Eylül ayında kurulan yeni hükümetin dayanışmayı güçlendirmek için ciddi bir gayret gösterdiğini de dile getirerek, “Türkiye Cumhuriyeti olarak biz de 2018 yılında ülkelerimiz arasındaki üst düzey ziyaretleri ve ilişkiyi aynı yoğunlukta sürdürmeyi hedefliyoruz” dedi. Akdağ, “Değerli katılımcılar” diyerek sürdürdüğü konuşmasında, “NATO çerçevesindeki işbirliğimizden büyük memnuniyet duyduğumuz Arnavutluk’un, Avrupa Birliği’ne üyeliğinin bölgesel istikrara katkıda bulunacağına inanıyoruz. Avrupa Birliği’ne tam üyelik hedefinizi destekliyor ve katılım müzakerelerine bir an önce başlamanızı ümit ediyoruz. Önümüzdeki dönem başta terörle mücadelede, özellikle FETÖ terörüyle mücadelede karşılıklı dayanışmanın artırılması üzerine ikili ilişkilerimizin gelişeceğine inanıyoruz.” şeklinde konuştu. Bu arada konuşmanın bu kısmına dair okuyucuya hatırlatmak açısından, Arnavutluk Dış İşleri Bakanı Ditmir Bushati’nin 15 Temmuz hain terörist darbe girişimi sonrasında Arnavutluk’un Türkiye’ye desteğini vurgulamak gayesiyle 25-27 Ekim 2016 tarihinde Türkiye’ye resmi bir ziyaret gerçekleştirdiğini de belirtmek gerekir. Mayıs ayında Arnavutluk Başsavcısı Adriatik Llalla ise, basın mensuplarına yaptığı açıklamada, 15 Temmuz’daki darbe girişimine karışan bazı isimlerin Arnavutluk’ta gizlendiklerinden şüphe edildiğini belirterek, “Bu kapsamda, Arnavutluk makamları da soruşturma başlatacak” şeklinde konuşmuş ve konuya ilişkin Tiran’da Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Mehmet Akarca ile görüşmüştü. Akarca, darbe girişimine karışan kişiler hakkında soruşturma başlatılması için Arnavutluk makamlarından işbirliği talep etmişti. Diğer yandan, bizzat katıldığım ve ev sahipliğini Türkiye’nin üstlendiği 22. Dünya Petrol Kongresi’ne[iii] katılan Arnavutluk Başbakanı Edi Rama, yine yaptığı enerji ağırlıklı konuşma ve açıklamalarında 15 Temmuz konusunda Türkiye’nin yanında olduğunu dile getirmişti. Öte yandan, bu sene Arnavutluk’un başkenti Tiran’daki Kongre Sarayı’nda, Tiran Büyükelçiliği Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı’nın (TİKA) Arnavutluk Ofisi, Tiran ve İşkodra Yunus Emre Enstitüsü ve Arnavutluk ALSAR Vakfı başta olmak üzere 21 farklı sivil toplum kuruluşunun işbirliğiyle yapılan anma etkinliğinde, Arnavutluk İçişleri Bakanı Dritan Demiraj da hazır bulunmaktaydı.
Recep Akdağ, konuşmasına “2016 yılı itibarıyla 326 milyon dolarlık bir ticaretimiz var. Bunu yeterli görmüyoruz. En yakın zamanda inşallah bir milyar dolara çıkarmayı hedefliyoruz.” şeklinde devam etti. Ayrıca “Bugün Arnavutluk ekonomisinde değeri 2,7 milyara ulaşan Türk işadamlarının yatırımları var. İş adamlarımızın Arnavutluk’ta yatırımlarını artırmalarını da teşvik ediyoruz. Tabii ki ilişkilerimizin kültürel boyutu gönül bağlarını da kuvvetlendiriyor. Bu minvalde iki ülke kardeşliğinin nişanesi olacak 5.000 kişilik Namazgah Camisi’ni bir an önce Arnavutluk halkına armağan etmeyi arzuluyoruz.” dedikten sonra, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın en iyi dileklerini sunarak konuşmasına son verdi. Yine ülkeler arası ticarete ilişkin hatırlatmak açısından söylemeliyiz ki, 1 Mayıs 2008 tarihi itibariyle yürürlüğe giren “Serbest Ticaret Anlaşması” ile Türkiye menşeli sanayi mallarına Arnavutluk’ta uygulanan gümrük vergisi oranları sıfırlanmıştı ve halihazırda Arnavutluk’ta 300 Türk şirketi faaliyetlerini sürdürmekte. Diğer yandan, Akdağ’ın konuşmasında işaret ettiği 2015 yılında temeli Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından temeli atılan, 2018’de bitmesi hedeflenen, Türkiye Diyanet Vakfı tarafından yaptırılan ve Arnavutluk Tiran’da 10 dönüm alanda inşa edilen ve halen yapımı devam eden Namazgah Camii’nin Balkanlar’ın en büyük camisi olma özelliği açısından önem arz ettiği belirtilebilir.
Konuşmaların ardından yemek sonrası gösteriler ve İki ülkenin bayraklarının yer aldığı pastanın kesilmesi de resepsiyonun renkli anlarındandı.
H. Çiğdem YORGANCIOĞLU
[i] Londra’da 20 Aralık 1912 yılında düzenlenen Büyükelçiler Konferansı’nda Arnavutluk’un bağımsızlığı kabul edilmiş, Londra Barış Anlaşması ile de, Arnavutluk, 30 Mayıs 1913 yılında resmi devlet olarak kabul edilmiştir.
[ii] Ankara Arnavutluk Ankara Büyükelçisi – Ambasadori i Republikës së Shqipërisë në Turqi, Zoti Genti Gazheli, http://www.ambasadat.gov.al/turkey/en/curriculum-vitae.
[iii] http://politikaakademisi.org/2017/07/11/upa-yazari-cigdem-yorgancioglu-22-dunya-petrol-kongresine-katildi/ ; http://politikaakademisi.org/2017/07/12/22-dunya-petrol-kongresinde-balkan-vizyonu/.
