GİRİŞ
Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Vladimir Putin, ülkesinde Mart ayında yapılan seçimlerdeki muhteşem zaferiyle 6 yıl daha görevde kalacağının belli olmasının ardından, ilk yurtdışı gezisi için 3 Nisan Salı günü Türkiye’ye geldi. Putin, 2 günlük ziyareti kapsamında Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’la birlikte Mersin’deki Rus yapımı Akkuyu Nükleer Santrali’nin temelini attı. Putin, 4 Nisan’daysa, İran lideri Hasan Ruhani’nin de yer aldığı Suriye konulu üçlü zirveye katıldı.
PUTİN’E BÜYÜK JEST
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, atlı birlikler eşliğinde Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’ne gelen Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Vladimir Putin’i Külliye girişinde karşıladı. Liderlerin tören alanındaki yerini almasından sonra, iki ülkenin milli marşları 21 pare top atışı eşliğinde çalındı. Konuk Devlet Başkanı Putin, Muhafız Alayı Tören Kıtası’nı Türkçe “Merhaba asker” diyerek selamladı. Törende, tarihte kurulan 16 Türk devletini temsil eden bayraklar ve askerler de yer aldı. İki ülke heyetlerinin takdimi sonrasında, Erdoğan ve Putin, merdivenlerde Türkiye ve Rusya bayrakları önünde poz verdi.[1]
EN ÖNEMLİ GÜNDEM MADDESİ AKKUYU NÜKLEER SANTRALİ
Rus lider Vladimir Putin, geçtiğimiz Salı günü, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Rus devlet şirketi Rosatom tarafından inşa edilecek olan Akkuyu Nükleer Güç Santrali’nin temel atma törenine Ankara’dan telekonferansla katıldı. 55 yıldır Türkiye’nin gündeminde yer alan ilk nükleer santralin temeline ilk beton döküldü; Erdoğan’ın daveti üzerine, Putin, santralin ilk ünitesini 2023 yılına yetiştirme ve açılış törenine katılma sözü verdi. Akkuyu, Moskova ve Ankara’nın hızla stratejik ortaklığa doğru evrilen ilişkilerinin nişanelerinden biri olarak kabul edilmektedir. Erdoğan, Rusya ile birlikte geliştirdikleri -Akkuyu dışındaki- Türk Akımı ve S-400 stratejik projelerinin de devam ettiği belirterek, “Bununla da kalmayacağız, işbirliğimizi daha da geliştireceğiz” dedi. İki lider, yaklaşık 1,5 saat baş başa görüştükten sonra düzenledikleri basın toplantısında şu mesajları verdiler:
Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Vladimir Putin ile heyetini ağırlamaktan duyduğu memnuniyeti dile getiren ve kendisini seçim zaferinden dolayı tebrik eden Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Putin’in yeniden Devlet Başkanı seçilmesinden sonra ilk yurtdışı seyahatini Türkiye’ye yapmasının ayrıca bir memnuniyet vesilesi olduğunu söyledi.
TÜRKİYE-RUSYA ÜST DÜZEY İŞBİRLİĞİ KONSEYİ
Ardından, Putin ile Erdoğan, Türkiye-Rusya Üst Düzey İşbirliği Konseyi’nin (ÜDİK) 7. toplantısına başkanlık ederek, Rusya’nın Türkiye’ye yapacağı S-400 füze savunma sistemi teslimatından ikili ticari ilişkilerin daha da geliştirilmesine kadar gündemde yer alan tüm önemli konulara değindiler. Rusya lideri, Çarşamba günü ise, Erdoğan ve İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ile Ankara’da Suriye konulu üçlü bir zirve gerçekleştirdi. Astana sürecinin üç garantör ülkesinin liderlerini bir araya getiren bu üçlü görüşmenin ilk örneği, Kasım 2017’de Soçi’de gerçekleştirilmişti.
RUS BASINI NE DİYOR?
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Ankara ziyareti Rus basınının gündeminde ilk sıradaydı. Vladimir Putin’in Ankara’ya gidişi, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’la Akkuyu Nükleer Santrali’nin temelini atması ve yaptıkları başbaşa görüşmeler, Rus medyasında detaylı bir şekilde işlendi.[2] BBC Monitoring’in haberine göre, Rusya Devlet Televizyonu Rusya 1 TV, ziyareti “tarihi” diye nitelerken, bunun iki ülkenin tarihteki en büyük yakınlaşması olduğunu belirtti. Rusya 1 TV’den Pavel Zarubin, Putin’in limuzinine -resmi ziyaretlerde zorunlu olmamasına rağmen- atlı bir birliğin eşlik etmesinin büyük bir karşılama seremonisi (jest) olduğunu ve Erdoğan’ın bu tören için ısrar ettiğini belirtti. Zarubin, iki ülke arasındaki işbirliğinin stratejik önemini vurgularken, Türkiye ve ABD arasındaki anlaşmazlıkların da altını çizdi ve S-400 alımının “ABD’ye verilmiş bir mesaj” olduğunu söyledi. Zarubin, nükleer santral hakkında ise, “Türkiye’nin 50 yıllık hayalini gerçekleştirdik” ifadelerini kullandı.[3]
Pervıy Kanal (Kanal Bir) sunucusu Kirill Keimyonov ise, Rusya ile Türkiye’nin yüzyıllardır “Batı istediği için” ‘düşman’ olduklarını söyledi ve ekledi: “Önce İngiltere, sonra Almanya ve ardından da NATO patronu ABD iki ülkenin düşman olmasını istedi. Ama şimdi, tarihte ilk defa Türkiye bizim dostumuz ve bölgede anahtar partnerimiz.” 1 milyon tirajlı Moskovsky Komsomolets gazetesinde yayınlanan Ekaterina Pichugina’nın “Büyüyen aşkımızın önündeki domates engeli” başlıklı makalesinde ise, Putin’in Türkiye’deki gündemi ayrıntılı bir şekilde değerlendirilirken, domates ticareti konusu da ele alındı. Ziyaret hakkında yazan Izvestia gazetesinden Yegor Sozayev-Guryev’in haberinin başlığı “İşbirliğinin Enerjisi” idi. RBC’den Svetlana Burmistrova ise, “Nükleer Başlangıç” başlıklı haberinde, Rusya’nın atom enerjisi kurumu Rosatom’un harcamalarının şimdiden bütçesini aştığına dikkat çekti. Kommersant‘tan Andrey Kolesnikov da, haberinde, “Türkiye’den zincirleme reaksiyon bekleniyor” başlığını kullandı.[4]
CUMHURBAŞKANI ERDOĞAN NE DEDİ?
Beştepe’deki törende konuşan Cumhurbaşkanı Erdoğan, konuşmasında şunları söyledi: “Akkuyu santralinin temelini bugün burada Putin’le birlikte atmanın bahtiyarlığını yaşıyorum. 2017’de yüzde 7,4 büyüdük. Cumhuriyetin 100. yılında dünyanın en büyük 10 ekonomisinden biri olmayı hedefliyoruz. Halen 16 ülkede 55 nükleer santral inşa halinde. Bugün temelini attığımız Akkuyu ile bu sayı 56 oluyor. Elektrik ihtiyacının yüzde 10’unu karşılayabilecek. Petrol, doğalgaz ve kömüre dayanan enerji sepetini daha sağlıklı hale getirmiş olacağız. Enerji güvenliğine katkı sağlarken, iklim değişikliğinde de önemli bir rol oynayacaktır. Türkiye’nin pek çok yatırımı gibi, yarım asırlık hayali Akkuyu projesini hayata geçirmek de bize nasip oldu. Sayın Putin başta olmak üzere tüm Rus makamlarla çok yakın bir mesaimiz oldu. Böylesine çetrefilli bir konuda kısa sürede mesafe almamızın sebebi işbirliği ruhudur. Rusya ile bölgesel meseleler hususunda işbirliğine de arttırarak sürdürmekte kararlıyız.”[5]
MERSİN AKKUYU NÜKLEER SANTRALİ
Mersin’deki Akkuyu NGS, 4 bin 800 megavatlık tam kapasitesiyle devreye girdiğinde, yaklaşık 35 milyar kilovatsaat elektrik üretimiyle İstanbul’un enerji ihtiyacını tek başına karşılayabilecek. Ülkede tek kalemde yapılan en büyük yatırım olacak Akkuyu NGS’nin üretimi, Türkiye’nin elektrik talebinin yüzde 10’unu karşılayacak.
PUTİN: “TÜRKİYE’NİN POTANSİYELİNİ ARTTIRACAK”
Akkuyu nükleer santrali için Moskova’dan gelen Putin, yaptığı konuşmada şu ifadeleri kullandı: “Bu yenilikçi proje son derece önemlidir. Türkiye, nükleer sektörünü kuruyor. Türkiye gelişmiş bir ülke, bu da Türkiye için yeni bir basamak. Güvenlik standartları da en yüksek olacak. Bu santralin devreye girmesi, Türkiye’nin potansiyelini de arttıracaktır. Uzmanların görüşüne göre, santral, Türkiye’nin enerji ihtiyacının yüzde 10’unu karşılayacaktır. 350’yi aşkın şirket tedarik listesine dâhil olmak istiyor. Bu projeyle her iki ülkede de iş imkânı yaratılacaktır. Yüksek kalifiyeli uzmanların yetiştirilmesinde de işbirliği yapmak istemekteyiz. Rus üniversitelerinde 220’yi aşkın Türk öğrenci nükleer teknoloji eğitim alıyor. Son derece iddialı bir hedefimiz var; 2023 senesinde ilk bloğun hizmete girmesini planlıyoruz. Değerli dostum Recep Tayyip Erdoğan’la bunun gerçekleşmesi için mutabık kaldık. Bu projenin başarılı bir şekilde gerçekleşmesi, Rus-Türk işbirliğinin göstergesi olacaktır.”
BERAT ALBAYRAK: “ÖNEMLİ BİR MİLADI YAŞIYORUZ”
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak da konuşmasında şunları söyledi: “Bugün tarihi bir ana şahit oluyoruz. Bugün burada 20 milyar dolarlık maliyetiyle Türkiye Cumhuriyeti tarihinin en büyük projesinin temelini atıyoruz. 7 gün 24 saat sıfır emisyonla elektrik üretimi gerçekleştireceğiz. Birçok alanda kazandıracağı nükleer teknoloji kapasitesini de düşününce, önemli bir miladı yaşadığımız açıktır. İnşaatın başlamasıyla 10 bin kişilik istihdam olacak, işletmeye başlayınca 3 bin 500 kişi çalışıyor olacak. Sanayimize milyarlarca dolarlık iş imkânı oluşacak.”[6]
ERDOĞAN: “SURİYE’NİN GELECEĞİ PROJE TERÖR ÖRGÜTLERİNE BIRAKILMAYACAK KADAR ÖNEMLİ”
Bundan sonra da Suriye’de istikrarın tesisi, huzur ve güvenliğin sağlanması noktasında beraber çalışmayı sürdüreceklerini kaydeden Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Bulunduğumuz nokta itibariyle Suriye’de Rus dostlarımız ile birçok temel konuda aynı endişeleri paylaşıyoruz. Suriye’nin geleceğinin DEAŞ ve YPG-PYD gibi proje terör örgütlerine bırakılmayacak kadar önemli olduğuna inanıyoruz. Bu çerçevede, ortak çıkarlarımıza odaklanarak işbirliğimizi devam ettireceğiz” açıklamasını yaptı.
Türk-Rus ilişkilerinin, son 15 yılda iyi komşuluk, ortak menfaatler ve karşılıklı saygı temelinde büyük gelişme gösterdiğinin ve bu işbirliğinden iki ülke vatandaşlarının yanı sıra tüm bölgenin istifade ettiğinin altını çizen Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Şüphesiz aynı dönemde bazı sınamalarla da karşı karşıya kaldık. Kimi çevrelerin Türk-Rus işbirliğini zehirleme gayretlerine de şahit olduk. Ama hamdolsun ilişkilerimiz bu zorlu sınavları başarıyla atlattı. Boşa çıkan her provokasyonla ikili işbirliğimiz tıpkı su verilmiş demir gibi çelikleşti, güçlendi. Bugünkü Üst Düzey İşbirliği Konsey Toplantısı vesilesiyle imzalanan 4 anlaşmanın, ilişkilerimizi daha perçinlediğine inanıyorum.” dedi.
RUSYA LİDERİ PUTİN: “S-400 SİSTEMLERİNİN TESLİMAT SÜRELERİ KISALTILACAK”
Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Putin de, Rusya ile Türkiye arasındaki ilişkilerin adım adım ilerlediğini ve ilgili Bakanlıkların ve kurumların arasında yoğun bir diyalog sürecinin yaşandığını ifade ederek, sadece geçen yıl Cumhurbaşkanı Erdoğan ile 8 kez görüştüklerine dikkat çekti. Türkiye’nin, Rusya’nın ticari ortakları arasında 7. sırada olduğuna işaret eden ve ileride de Türkiye ile karşılıklı yatırımların arttırılması niyetinde olduklarını söyleyen Rusya Federasyonu Devlet Başkanı, yeni yatırım platformları oluşturmak istediklerini belirtti.
Putin, iki ülke arasında nükleer enerji alanındaki işbirliğinin bugün başka bir seviyeye taşındığını belirterek, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile nükleer güç santralinin birinci blokunun temelini bugün attıklarını ve Türkiye’de ilk nükleer güç santralinin kurulmaya başlandığını söyledi. Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunun 100. yıl dönümünde ilk reaktörün devreye girmesini hedeflediklerini ifade eden Putin, “Türk Akımı ile ilgili deniz kısmında iki ayrı hat kuruluyor ve kısa bir süre içinde kara kısmını da döşemeye başlayacağız.” diye konuştu. Rusya Devlet Başkanı Putin, bu durumun enerji güvenliğini arttıracağına dikkati çekti.
Putin, Türkiye ile demir-çelik sanayi, oto sanayi, finans, tarım, inovasyon, bilim ve teknik gibi birçok alanda işbirliğini arttırma niyeti taşıdıklarını belirterek, “Elbette savunma sanayii konularını da ele aldık. Mesela Türkiye’ye S-400 sistemlerinin teslimatı ile ilgili anlaşmanın hayata geçirilmesi konusunu görüştük ve bu son derece verimli savunma tesislerinin Türkiye’ye teslimat süresini azaltmaya karar verdik ve diğer projeler de görüşüldü.” ifadesini kullandı.
Vladimir Putin, S-400 sistemlerinin teslimat takvimine ilişkin olarak ise şunları kaydetti: “S-400 sistemlerinin teslimat sürelerinin azaltılması konusunda Türk ortaklarımızın bir ricası oldu, biz de bu ricayı olumlu değerlendirdik. Üretimine ivme kazandıracağız ve fiyatlarla ilgili de mutabakat sağlamış bulunuyoruz. Ortak imalata ve teknolojilerin ihracatına gelince, bu güven meselesi değil, siyasi temas konusu değil. Bu tamamen ticari bir meseledir. Bu mesele şirketler tarafından çözüme bağlanıyor. Bu konuda herhangi bir siyasi, askeri tutumlarımız yok, herhangi bir sınırlama da yoktur fiilen.”
Türkiye’ye gerçekleştirdiği ziyaretin içeriğinin son derece yoğun olduğunu vurgulayan Putin, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile yaptığı görüşmede, Türkiye ile Rusya arasındaki ikili işbirliğinin yanı sıra güncel ve bölgesel konuların ele alındığını kaydetti. Görüşmenin ardından düzenlenen Türkiye-Rusya Üst Düzey İşbirliği Konseyi Toplantısında iki ülkenin Bakan ve şirket yöneticileriyle siyaset, ekonomi, kültürel ve beşeri konulardaki işbirliği alanlarının ele alındığını söyleyen Putin, böylelikle ileriye dönük temel hedeflerin atıldığını söyledi. Putin, görüşmelerin ardından kurumlar arasında birtakım anlaşmaların imzalandığını belirterek, ilgili kuruşlara, yeni anlaşmaların hazırlanması noktasında talimat verdiklerini de dile getirdi.
Türkiye ve Rusya arasındaki ilişkilerin adım adım ilerlediğini söyleyen Putin, “Siyasi diyaloğumuz da son derece yoğun. Sadece geçen sene Sayın Cumhurbaşkanı Erdoğan ile toplam 8 görüşme yapmış bulunuyoruz.” ifadesini kullandı. Putin, iki ülkenin Dış İşleri ve Savunma Bakanlıklarının yoğun temas içinde olduğunu belirtti, Türkiye ve Rusya’nın ortak stratejik planlama grupları ve parlamentolararası gruplarının da yoğun görüşmeler yaptığını vurguladı.
TÜRKİYE-RUSYA-İRAN ÜÇLÜ ZİRVESİ
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Vladimir Putin ve İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’nin katıldığı “Türkiye-Rusya-İran Üçlü Zirvesi” ise 4 Nisan Çarşamba günü gerçekleşti. Zirve sonrasında ortak basın açıklaması yapıldı. Üç lider, Suriye için toprak bütünlüğü vurgusu yaptı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, açıklamasında, “Benim asıl üzerinde durmam gereken, şöyle bir teklifim var. Ben bu teklifi daha önce de yaptım. Güvenli bölgede, gerek bizim tarafta, gerekse Kuzey Suriye tarafında, güvenli bölgede konut inşası temin edelim diyorum. Bu konut inşasını yapmak suretiyle bu insanları çadırlardan, konteynır kentlerden kurtaralım.” dedi.
Türkiye ve Rusya’nın terörle mücadele işbirliğine ilişkin olarak, Putin ise, Rusya’nın Suriye meselesinin çözümüyle ilgilenen ülkelerle işbirliği yaptığını belirterek, “Öncelikle hedefimiz Suriye’nin toprak bütünlüğünü ve egemenliğini sağlamak ve oradaki terör yuvalarını ortadan kaldırmaktır. Bu doğrultuda Türkiye ile işbirliği yapıyoruz ve ileride de işbirliği yapacağız.” diye konuştu.
İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ise şöyle konuştu: “Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Sayın Recep Tayyip Erdoğan Beyefendi, Türkiye hükümeti ve Türkiye’nin değerli halkına teşekkür etmek istiyorum. Bugün çok sıcak bir misafirperverlik örneği gösterdiler. İran ve Rusya’dan gelen arkadaşlarımızı en iyi şekilde ağırladılar. Bizim bölgemiz son senelerde büyük ve çok önemli bir sorunla karşılaştı ve bu sorun da terörizmdi. Bu teröristler de bazı ülkeler tarafından eğitilmiş, bu ülkeler tarafından para sağlanmış ve modern silahlar onlara temin edilmiştir. Bu teröristler, Suriye halkına ait olan petrolü satabiliyor ve Suriye’ye ait olan değerli müzeleri yok edip, onların eşyalarını tarihi eserlerini pazarlarda satabilen teröristlerdi. Terörizm ile mücadele devam etmelidir. Ve terör örgütlerinin kalıntıları da Suriye’den çıkarılmalıdır. Bizim yapmamız gereken iş Suriye’nin geleceğinin şekillenmesi için yardımcı olmaktır. Hiçbir ülke Suriye’nin geleceği için karar verme yetkisine sahip değildir. Burada sadece Suriye halkı seçime katılarak, anayasa reformunu isteyerek ve özgür bir seçime katılarak kendi geleceklerine karar verebilirler. Bölgemizin en büyük bayram günü kesinlikle Suriye’deki savaşın son bulduğu gün olacaktır. Teröristlerin bu ülkeyi terk ettiği gün olacaktır. Ve Suriye halkı da bu ortamda özgür bir seçime katılarak kendi geleceği için karar verecektir.”[7]
Rusya Devlet Başkanı Putin, Suriye’nin geleceği konusunda tüm ilgili tarafların uyum içinde çalışması ile nihai sonuca ulaşılabileceğini ve Suriye’nin geleceğine Suriye halkının karar vermesi gerektiğini vurguladı. “Bizim kesin kararlılığımız, Suriye’nin toprak bütünlüğü ve bağımsızlığını sağlamaktan yanadır. Bu ilkesel tutum bugün çok önemli. Bazıları mezhepsel çatışmaları destekliyor. Suriye’yi parçalamaya çalışanlar var. Biz üçlü işbirliğimizi tüm yönleriyle arttırmaya karar verdik. Astana formatı zaten verimli olduğunu defalarca kanıtlamıştır.” Kapsamlı görüşmeler için Cumhurbaşkanı Erdoğan’a teşekkür eden Putin, “Rus-Türk ilişkilerinin ilerletilmesi ve arttırılması her iki ülkenin de çıkarınadır. Sadece bölgemizde değil, bölgemiz dışındaki ülkelerin de barışa ve istikrara kavuşması açısından çok önemlidir.” dedi.
İngiltere’de çifte ajan Sergey Skripal’ın zehirlenmesinin ardından birçok ülkenin Rus diplomatları sınır dışı etmesi ve Rusya’nın tepkisiyle ilgili gelişmelere ilişkin bir soruyu yanıtlayan Putin, bu konuyu Cumhurbaşkanı Erdoğan ile yaptıkları görüşmede kısa bir şekilde ele aldıklarını belirtti. Cumhurbaşkanı Erdoğan’a Rusya’nın bu konudaki tutumunu anlattığını söyleyen Putin, “Uluslararası uzmanların değerlendirmelerine göre, dünyanın 20 ülkesinde bu tür kimyasal unsurların imalatı yapılabiliyor. Scotland Yard, yani İngiltere’nin organize suçla mücadele kurumu, ‘Bu soruşturmayı tamamlamak için birkaç ay lazım.’ dedi.” ifadesini kullandı. Rusya’ya karşı bir kampanya yürütüldüğünü belirten Putin, “Yarın kimyasal silahların yasaklanması örgütünün bir toplantı yapılması için girişimde bulunacağız. Ümit ediyoruz ki bu örgütlü tartışmalar sonucunda bu olaya nokta konulacak. Tabii ki biz kapsamlı bir soruşturma istiyoruz. Biz de bu soruşturmanın bir parçası olmak, soruşturmaya katılmak istiyoruz.” diye konuştu. Rusya Soruşturma Komitesi’nin de konuya ilişkin bir dava açtığını vurgulayan Putin, “Mutlaka biz de Rusya içerisinde gerekli soruşturmayı yapacağız.” ifadesini kullandı.[8]
Rusya Devlet Başkanı Putin, “Türkiye ve İran’ın desteğiyle Suriye’nin parçalanması engellenmiştir. Yıllardır süren iç savaşın sonlandırılması mümkün olabilecek durumdadır. İran ve Türkiye’ye Suriye’yi DEAŞ’a teslim etmedikleri için teşekkür ederim. Suriye’de iç savaşı bitirmek için gerçek bir fırsat var. Suriye’de siyasi çözüm için yeni bir aşamaya geldik. Siyasi çözüm Cenevre süreciyle tamamlanacak. BM kararına uygun olarak etnik uzlaşı sağlanmalı. Siyasi anlaşma Cenevre sürecinde sağlanacak. Barışın sağlanması için bütün taraflar taviz vermeli.” ifadelerini kullandı.
3 ülkenin bu konuda yakın çalışmasından duyduğu memnuniyeti ifade eden Ruhani de, siyasi uzlaşma zamanının geldiğini vurguladı. Ancak “Suriye’deki son terör hücreleri de yok edilmeli” diyerek, uzlaşma sürecinin uzayabileceğini de ifade etmiş oldu. Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’ndeki zirve kapsamında liderler ikili görüşmeler de gerçekleştirdi. Basına kapalı yapılan ilk görüşme Erdoğan ve Ruhani arasında, ikincisi ise Putin ve Ruhani arasında oldu. İran Cumhurbaşkanı Ruhani, Putin’le ikili görüşmesinin ardından yaptığı açıklamada, iki ülkenin bölgesel meselelerde çok yakın görüşlere sahip olduğunu belirtti. Ruhani, Rus mevkidaşıyla dört yıl içinde 12 kez bir araya geldiklerini hatırlatarak, “Bu da iki ülkenin ikili ilişkilerinde ve bölgesel meselelerde çok yakın ve ortak görüşlere sahip olduğunun işaretidir” dedi. İran’ın Suriye gibi bölgesel meselelerde Rusya ile iyi işbirliklerine sahip olduğunu belirten Ruhani, Rusya’nın Soçi kentinde düzenlenen liderler zirvesinin Astana süreci açısından önemli bir adım olduğunu ifade etti.
GÜNDEM SURİYE
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Suriye ile ilgili yeni teklifleri masaya getirdi. Suriye’de insani yardım konusunda üç ülkenin ortak çalışması ve ‘güvenli bölgede konut inşaa edilmesini önerdi. Erdoğan, “Tel Abyad tarafından yani Doğu Guta’dan gelen yaralılara yönelik bir adım atılması hususunda bizler süratle, orada bir Sahra Hastanesi kurmak suretiyle yaralılara ilk müdahalelerin yapılmasını temin edelim istiyoruz” dedi. Putin de, Erdoğan’ın insani yardımla ilgili önerilerini desteklediklerini dile getirdi.
Zirveye Türkiye heyetinden Genelkurmay Başkanı Orgeneral Hulusi Akar, Dış İşleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak, Milli Savunma Nurettin Canikli, Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın ve MİT Müsteşarı Hakan Fidan da katıldı. Sonuç olarak, Rus lider Putin’in Türkiye ziyaretinin başarılı geçtiği söylenebilir.
Şeniz DENİZELLİ
[1] http://www.marmaragazetesi.com/erdogan-putini-boyle-karsiladi-270151h.htm, (Erişim Tarihi: 04.04.2018).
[2] http://www.abc.net.au/news/2018-04-03/putin-and-erdogan-to-launch-turkey-first-nuclear-reactor/9614652, (Erişim Tarihi: 04.04.2018).
[3] http://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-43638763, (Erişim Tarihi: 04.04.2018).
[4] http://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-43638763, (Erişim Tarihi: 04.04.2018).
[5] https://www.sabah.com.tr/galeri/turkiye/rusya-lideri-vladimir-putinin-ankara-ziyaretinden-yansiyan-kareleri/38, (Erişim Tarihi: 04.04.2018).
[6] https://www.ntv.com.tr/galeri/turkiye/cumhurbaskani-erdogan-ve-putin-bestepede-akkuyu-nukleer-santralinin-temelini-at,hcZEBr9LRE-NfZR7h-FMrQ/bG_nScb5t0CsgymTfZw6QQ, (Erişim Tarihi: 05.04.2018).
[7] http://www.hurriyet.com.tr/gundem/son-dakika-erdogan-putin-ruhani-zirvesi-sonrasi-onemli-aciklama-40794504, (Erişim Tarihi: 05.04.2018).
[8] http://www.hurriyet.com.tr/gundem/son-dakika-erdogan-putin-ruhani-zirvesi-sonrasi-onemli-aciklama-40794504, (Erişim Tarihi: 05.04.2018).
