Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu bu yıl 80. kez ABD ev sahipliğinde New York’ta toplanıyor. Birleşmiş Milletler (BM) bu hafta New York’ta Filistin topraklarına dair bir dizi toplantıya ev sahipliği yapılacaktır. 80. BM Genel Kurulu için New York’a giden Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan toplantıya katılıyor, Erdoğan’a seyahatinde eşi Emine Erdoğan’ın yanı sıra aralarında Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in de olduğu bazı bakan ve üst düzey danışmanlar eşlik etmektedir. ABD’nin vize vermediği Batı Şeria’daki Filistin Yönetimi Başkanı Mahmud Abbas’ın BM Genel Kurulu’na ise görüntülü kayıtla hitap etmesi bekleniyor.
BM Genel Kurulu’na 15’inci kez hitap edecek olan Cumhurbaşkanı Erdoğan, ABD’ye gitmeden önce kullandığı sosyal medya hesabından “Gazze’deki insani felaket ve mezalimi özellikle gündeme getireceğini” dile getirdi. Ana gündem maddesi İsrail’in Gazze’de uyguladığı soykırım, Filistin’in devlet olarak tanınması ve uluslararası alanda İsrail’e karşı atılacak adımlardır. Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Burhanettin Duran, NSosyal hesabından yaptığı paylaşımda, 23 Eylül’de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu’nda bir kez daha insanlığın ortak vicdanını dillendireceğini belirtti: “Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan, özellikle insani krizlerin çözümünün, Güvenlik Konseyi’nin veto yetkisini haiz ülkelerin insafına bırakılmasının hiçbir izahının olmadığı ve bu acı gerçeği bundan 12 yıl önce BM kürsüsünden ‘Dünya 5’ten büyüktür’ diyerek ilan etmişti.”
80. Genel Kurul konuşmasında, Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Gazze’ye insani yardımların engelsiz şekilde girişinin sağlanması, İsrail’in Gazze’den güçlerini çekmesi ve Gazze’yi, Filistin’in ayrılmaz bir parçası olarak tanıması” gerektiğinin altını çizdi. “Biz Türkiye olarak 1967 sınırları temelinde, başkenti Doğu Kudüs olan, coğrafi bütünlüğü haiz Filistin Devleti vücut bulana kadar mücadeleye azimle devam edeceğiz” ifadelerinde bulundu. Bu zulmün karşısında durulması uluslararası toplumun hukuki görevi olduğu kadar herkesin vicdanı bir görevi olduğunu vurguladı ve “Derinleşen işgal ve ilhak politikalarının nedeni açık, Filistin halkını sürgün etmek ve topraklarda yayılmacı politikalar benimsemesidir ve bu durum kabul edilemez” ifadelerinde bulundu. Batılı güçlerin Filistin Devleti’ni tanıma yönde aldığı kararların arkasında durmaları gerektiğini ve söylemleri yönünde de aksiyon almaları gerektiğini belirtti. Ayrıca, “Netanyahu’nun komşularına yaptığı açıkça bir soykırımdır” sözleriyle konuşmasını sonlandırdı. Cumhurbaşkanımız Erdoğan’ın konuşma süresinin 5 dakika ile sınırlıydı ve süre sonunda mikrofonu süre aşımından dolayı otomatik olarak kapatılmıştır.
80. BM Genel Kurul’un diğer kurullardan en önemli farkı ise Batılı devletlerin Filistin Devleti’ni tanıma kararları alarak yekpare bir duruş sergilemeleridir. Bu kurul insanlık adına adılmış bir adım olması açısından büyük önem taşımaktadır. İngiltere, Kanada, Avustralya ve Portekiz’in Filistin Devleti’ni tanıma kararları özellikle, ABD ve İsrail’e yönelik alınmış önemli bir karşı direniş örneğidir. Yaklaşık bir yıl önce İspanya, İrlanda, Norveç, Slovenya ve Ermenistan, Filistin yönetimini devlet olarak tanıyan ülkeler listesine katılmıştır. Bu çerçevede, Fransa ve İngiltere’nin de bu yönde adım atmasıyla BM Güvenlik Konseyi’nin beş daimi üyesi arasında Filistin topraklarını ülke olarak tanımayan tek üye ABD olacaktır. Küresel barışın tesisi için inşa edilen Pax Americana her ne kadar rıza ve iş birliğine dayalı olsa da, günümüzde daha rekabetçi, daha çatışmacı ve daha istikrarsız bir yapı halini almıştır. Kural-bazlı inşa edilen uluslararası liberal düzen ABD çıkarlarına hizmet ettiği sürece kural bozan bir hâl almaya başlamıştır.
ABD yönetimi, mevcut liberal düzenin kurallarına aykırı davranırken, aynı zamanda kendi inşa ettiği uluslararası kurumların varlığını da her geçen gün göz ardı etmektedir. ABD, istediği yeni dünya düzenini kendi çıkarlarına hizmet eden, güç ile barışı aynı çizgide sağlamaya çalışan ve mevcut norm ve ilkeleri hiçe sayan bir yapı ile sağlamaya yönündedir. Bu kurulun teması “insanlık“, gündemi ise “Filistin meselesidir“. İlk kez ABD BM Genel Kurulu’nda bu kadar yalnız bırakılmış ve ABD’siz BM’nin geleceği yönünde söylemleri yeniden hız kazanmıştır. BM yapısı yeniden mi inşa edilir, alternatif örgütler mi bu görevi devir alır ya da ABD, BM’nin önemi, görevi ve işleyişinin farkına vararak yeniden liberal dünya düzeni normlarına uygun mu hareket eder soruları ana gündemi fazlasıyla meşgul etmeye başlamıştır. Filistin meselesi artık bir bölgenin değil dünyanın en önemli çözülmeyi bekleyen bir sorunu haline gelmiştir. Sözün özü, 80. BM Genel Kurul toplantısı, Avrupa’dan, Asya’dan ve Afrika’dan Özgür Filistin’e yönelik destekleyici söylemleri ile daha önce hiç duymadığımız tarihsel bir ana tanık olduğumuz bir zirve olarak anılacaktır.
Dr. Seda Gözde TOKATLI
